Groen, gastvrij en grenzeloos. Dat is het Breda van de toekomst. Hier handelen wij naar het motto: als je kíest, word je gekozen. Want alleen zó blijft Breda relevant. En dát Breda is voorbereid op de toekomst. Dagelijks werken wij met heel veel betrokken Bredanaars, ondernemers en partners samen om Breda steeds een beetje mooier te maken. In de Kadernota gaven we aan dat we in 2024 uitvoeren wat we hebben afgesproken. Deze begroting geeft nog meer inkleuring over hóe we dat gaan doen. ‘Dichtbij doen’ blijft een belangrijk uitgangspunt. Wij pakken door op toekomstvisies uit de vorige bestuursperiode en voeren plannen uit van ons bestuursakkoord (2022-2026). Dat doen we samen met onze partners in Breda en de regio. Het jaar 2024 kenmerkt zich door realisatie, uitvoering, en het op orde brengen van onze basis. Het financieel meerjarenperspectief biedt weinig ruimte voor nieuwe ambities. Daarom temperen we aanvullende ambities boven op het bestuursakkoord als daar extra financiële middelen voor nodig zijn.
Onze kijk op de toekomst van Breda
We willen dat Breda herkenbaar, eigentijds en relevant blijft. Wij focussen op waar we impact kunnen maken en kijken naar wat wél kan. We maken onze stad op ’t Zoet, in de Oostflank, op het Seelig-terrein, langs de Nieuwe Mark, in Bavel en op zoveel plekken én manieren meer. De stad groeit en onze dorpen ontwikkelen mee. Naar een Breda met meer groen en gelijkere kansen voor iedereen. Een steeds duurzamer Breda. Daarvoor hebben we Verbeter Breda en onze wijkdeals. Een steeds innovatiever Breda door het ontwikkelen van een sterk Innovatiedistrict. Een Breda waar mensen zich veilig voelen. Een Breda dat bereikbaar is en blijft. Een Breda dat bruist.
Wij zien dat Bredanaars verantwoordelijkheid nemen voor hun stad en hun buurt. Daarbij helpen we graag, bijvoorbeeld door ruimte te geven waar het kan. Rechtvaardigheid én wederkerigheid vinden we belangrijk. Dat betekent bijvoorbeeld dat als we extra geld investeren, we ook mogen verwachten dat inwoners of ondernemers zich actief inzetten om Breda een beetje mooier te maken. En daarbij kijken we steeds naar de redelijkheid van wat we doen, leggen uit wat we bedoelen en doen wat we zeggen.
Als 9e stad van Nederland en centrumstad in de regio pakken we de vraagstukken die op ons afkomen kordaat aan. En die zijn er volop, want de wereld verandert en dat merken we ook in ons persoonlijke leven. Dat geldt voor klimaatverandering, de snelle overgang naar duurzame energie, de vergrijzing en de groeiende vraag naar zorg, het tekort aan betaalbare woningen en bedrijventerreinen, de uitdagingen bij de jeugdhulp, de kansen en risico’s van de verdergaande digitalisering en uitdagingen als polarisatie, discriminatie en uitsluiting.
We zorgen bij de uitvoering van onze plannen voor gezonde financiën. We zijn echter ook afhankelijk van het geld dat we van het Rijk ontvangen om onze taken te kunnen blijven uitvoeren. Daar zien we op lange termijn nu een gat ontstaan waarover we nog, als gezamenlijke gemeenten, met het Rijk in gesprek zijn. Gemeenten hebben gezamenlijk bij het Rijk aangegeven dat de zorgen en de onzekerheid in de maatschappij, de uitdagingen voor de toekomst en het dalende vertrouwen in de overheid vragen om verantwoordelijkheid en daadkracht. En om voldoende structurele middelen. In deze begroting maken we keuzes om ervoor te zorgen dat de financiën gezond blijven en de basis op orde is. We volgen hierin het advies van de VNG: we presenteren in de meerjarenraming voor 2024 en 2025 een sluitende begroting en we brengen de lasten voor 2026 en 2027 in beeld met een realistische begroting. Een financiële buffer vinden we belangrijk, daarom bewaken we onze risico’s nauwkeurig. We sturen actief op het verlagen ervan en zorgen voor genoeg eigen vermogen. Zo is ons weerstandsvermogen op orde en houden we financiële ruimte om op terug te vallen als het tegenzit. Het komende jaar gaan we graag met de raad in gesprek over de gewenste hoogte van het weerstandsvermogen, over hoe groot de buffer moet zijn.
Plannen uitvoeren
Breda is een aantrekkelijke stad om te wonen. Toch wordt het ook hier steeds lastiger om een betaalbaar huis te vinden. We willen de woningmarkt voor iedereen toegankelijk houden. Daarom blijven we bouwen, bouwen, bouwen. In de woonvisie 2024 ligt de nadruk op meer sociale huurwoningen en betaalbare koopwoningen en we doen wat in ons bereik ligt om dit voor elkaar te krijgen. In 2024 bieden we opnieuw startersleningen aan voor mensen die een betaalbare koopwoning zoeken. De inmiddels ingevoerde opkoopbescherming helpt om speculanten op de woningmarkt te weren. En onze aangepaste verordeningen dragen bij aan meer en betere goedkope en middeldure woningen. Met gemeenten uit de regio Breda-Tilburg, de woningcorporaties en het Rijk zorgen we voor extra betaalbare en flexibele woningen. Er komt een tussenvoorziening waarmee we versneld woonruimte creëren voor statushouders, mensen die uitstromen uit beschermd wonen en studenten.
Deze bestuursperiode komen er weer 6000 woningen bij. We pakken door op de grote gebiedsontwikkelingen en voeren uit: het doortrekken van de Mark, 't Zoet (CrossMark), Centrum-Oost en Gasthuisvelden. In de zomer van 2024 draagt Defensie het terrein Gasthuisvelden over aan de gemeente en kunnen we meters maken. We blijven ons inspannen om extra geld van het Rijk te krijgen voor deze grote stedelijke projecten. Ook blijven we onverminderd zoeken naar oplossingen voor de stijgende bouwkosten. Per 1 januari 2024 geldt de Omgevingswet. De nieuwe wet helpt ons om samen met de stad verder te bouwen aan een optimale leefomgeving via snelle en duidelijke procedures. Onze vergunningverleners en adviseurs zijn daar op voorbereid.
Steeds meer mensen in Breda ervaren moeilijkheden om rond te komen door de inflatie en dure huur- en koopwoningen. We blijven ons inzetten om armoede te bestrijden en presenteren volgend jaar een nieuwe visie op het armoede- en schuldenbeleid. We willen dat meer mensen in aanmerking komen voor de BredaPas en het Jeugdfonds Sport en Cultuur, en dat het fonds ook toegankelijk wordt voor volwassenen. Ook blijven we zoveel mogelijk mensen naar werk begeleiden, zodat mensen mee kunnen doen. We presenteren een nieuwe visie op de arbeidsmarkt die eraan moet bijdragen dat onderwijs beter aansluit op werk. De wijkaanpak Verbeter Breda (ontwikkeld door inwoners en instanties) draagt bij aan gelijke kansen voor iedereen in Breda. In 2024 voeren we diverse plannen uit het Pact van Breda deel 3 uit. Een mooi voorbeeld hiervan is de opening van de bieb 4.0 in de Hoge Vucht.
Ook onze ondernemers kampen met uitdagingen, zoals een tekort aan grondstoffen en personeel, en stijgende kosten. Het aantal faillissementen neemt toe. De overgang naar een duurzame economie is belangrijk. We willen een relevante lokale economie om werk en welvaart veilig te stellen. Een relevante economie die vitaal, veerkrachtig en groen is. Daarom stimuleren we bedrijven om te innoveren, te verduurzamen en te vergroenen. Samen met bedrijven, kennis- en onderwijsinstellingen, innovatieclusters en arbeidsmarktorganisaties versterken we de bedrijven die zich bezighouden met toegepaste technologie en creativiteit. In 2024 bouwen we verder aan het Innovatiedistrict Breda: een specifiek ruimtelijk gebied in de stad waar werk en kennis samen komt en experimenten makkelijk worden geboren. En in 2024 heeft Breda een Gamehub, als ‘huiskamer’ voor de game community. We ondersteunen innovatieve ondernemers en werken met andere regio’s samen. De groeiende stad vraagt ook meer ruimte voor werk. Nieuwe plaatsen om te groeien, te ondernemen, op bestaande én nieuwe bedrijventerreinen.
We willen bereikbare en veilige dorpen en wijken. Of je nu met de auto gaat, met de fiets, met het openbaar vervoer of te voet. Met een uitgebreid mobiliteitsnetwerk zorgen we ervoor dat iedereen zich zo prettig mogelijk van A naar B kan verplaatsen. In 2024 onderzoeken we of de plannen voor de ondertunneling van de Noordelijke Rondweg daadwerkelijk haalbaar zijn. Ook blijven we de verkeersveiligheid rondom scholen verbeteren. Hierover voeren we het gesprek met scholen. En we zetten betaald parkeren in bij de wijken rond het centrum om onze buurten leefbaar en bereikbaar te houden.
Onze wijken en dorpen zijn levendig, dat wordt voor een groot deel verzorgd door vrijwilligers, verenigingen en ondernemers. In 2024 komt er een ‘loket buurtevenementen’ om evenementen in wijken en dorpen te ondersteunen en onze stad en dorpen aantrekkelijk en verrassend te houden.
Een gezonde leefstijl is belangrijk voor het welzijn van mensen en daar kun je zelf preventief al veel aan doen. We richten ons daarom meer op preventie en positieve gezondheid en, specifieker in 2024, op leefstijl, fysieke en sociale omgeving, gezond eten, voldoende bewegen en ontspannen. Wij zijn ervan overtuigd dat dit bijdraagt aan bereikbare en betaalbare zorg voor de mensen die zorg écht nodig hebben. We werken verder aan de regie over het jeugdstelsel en de Wmo. Samen met de regiogemeenten, cliënten, professionals en instellingen willen we de kosten beheersbaar houden en de dienstverlening verbeteren. In de regio maken we nu bijvoorbeeld afspraken om de jeugdzorg samen in te kopen en werken we aan de transitie van de jeugdzorg. Dit moet de kwaliteit, toegankelijkheid en effectiviteit van de jeugdhulp verbeteren en de efficiëntie en samenwerking in de sector vergroten. Dit doen we binnen de middelen die we hiervoor van het Rijk ontvangen. De Vrouwenopvang van Safegroup is al tijden toe aan een verbouwing. Vrouwen en kinderen die op deze plek een veilige haven zoeken, horen in een prettige omgeving te verblijven. Deze verbouwing gaan we starten.
Het nieuwe beleid ‘Breda Samen Doorpakken’ is in 2023 vastgesteld. Als gevolg daarvan financieren we vanaf 2024 de activiteiten die bijdragen aan een kansrijke jeugd, bestaanszekerheid, zelf- en samenredzaamheid, gezond en actief leven, thuiskomen in Breda en een veilig thuis. Onze maatschappelijke partners zijn van grote meerwaarde. We ondersteunen hen daarom de komende jaren extra via de waardenetwerken. We verwachten dat er ondanks de extra investeringen, ook de komende jaren nog keuzes moeten worden gemaakt door prijsstijgingen en hogere cao-lonen.
In 2024 presenteren we onze nieuwe visie op het lokale onderwijs, die meer aan gaat sluiten op onze visie op de jeugd. We nemen daarin ontwikkelingen mee als digitaal onderwijs en de grote vraag naar gekwalificeerd personeel. Deze visie maken we samen met onze onderwijspartners en andere relevante partners. Vanaf 2024 is er ook extra geld voor de brede aanpak om de Bredase schoolgebouwen aantrekkelijker, duurzamer en toekomstbestendig te maken. De schoolgebouwen willen we vaker laten gebruiken door onze maatschappelijke partners. Daarnaast passen we in 2024 de samenwerkingsafspraken aan, waarbij de afstand tussen de schoolbesturen en de gemeente kleiner wordt. Ook zetten we extra geld in om tekorten in het leerlingenvervoer aan te pakken. Iedereen moet zich kunnen ontwikkelen in Breda. Dat draagt bij aan een inclusieve samenleving. Daarom maken we in 2024 een uitvoeringagenda voor diversiteit en inclusie.
De openbare ruimte is het visitekaartje van Breda. Daarom verbeteren we in 2024 de kwaliteit van onze pleinen, straten, parken, speeltoestellen, buitensportplekken, wegen, fietspaden en voetpaden. Meerdere bruggen en viaducten zijn aan vervanging toe en we onderzoeken of het Rijk daaraan mee zal betalen. Daarnaast maken we een plan voor onze sport- en cultuuraccommodaties: het Integraal Huisvestingsplan voor Sport en Cultuur en maken we een ontwerp voor de nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) in Bavel. We maken het openbaar groen in Breda mooier en gaan die duurzamer beheren. We verbeteren de waterkwaliteit, gaan klimaatverandering tegen en verminderen de vraag naar energie. We investeren ook buiten in makkelijk toegankelijke en veilige plekken. Dat we een sportieve, gastvrije en toegankelijke stad zijn, zie je ook aan de Special Olympics nationale spelen, die we in 2024 samen met Tilburg organiseren.
Ook de afvalinzameling heeft te maken met stijgende kosten, onder andere door de stijgende cao-lonen. Naast de reguliere stijging verhogen we de afvalstoffenheffing daarom voor 2024 eenmalig met 5%. Deze verhoging ligt lager dan het percentage waarmee de cao-lonen stijgen.
Breda wil een groene en gezonde stad zijn, die klaar is voor de toekomst. We groeien hard en lopen tegelijkertijd tegen grenzen aan. Denk maar aan stikstof, hittestress en schaarste op het elektriciteitsnet. Daarom versnellen we onze klimaataanpak en maken we vaart met ‘Breda stad in een park’. We ontwikkelen nieuwe natuur, zoals in de landgoederenzone in de Haagse Beemden. Ook komen we met een nieuw Stedelijk Waterplan. Samen met de woningcorporaties werken we verder aan de wijkenergieplannen. We besteden aandacht aan circulariteit en duurzame oplossingen, zoals hergebruik, consuminderen, duurzamer consumeren, repareren, delen en lenen. Ook denken we na over de toekomst: hoe zorgen we ervoor dat Breda altijd voldoende energie heeft? We maken een plan waarmee we inspelen op de schaarste op het elektriciteitsnet, de nieuwe Wet collectieve warmtevoorzieningen, lokale energiehubs en de toekomstige rol van het Amerwarmtenet. We schrijven in op een nieuwe tranche van het Volkshuisvestingsfonds, bedoeld om woningen in aandachtswijken te verduurzamen en willen het project uitbreiden naar andere wijken. Daarvoor is cofinanciering nodig. We kijken naar kansen om in de aanvraag ook het verbeteren van de openbare ruimte en maatschappelijke sociale voorzieningen mee te nemen.
Het Bredase cultuuraanbod versterkt onze uitstraling als grenzeloze en gastvrije stad. In 2024 is het nieuwe cultuurbeleid klaar. Het nieuwe cultuurbeleid is opgesteld met onze partners in de stad en richt zich op de basis voor cultuur in Breda, cultuur voor jeugd en jongeren en talentontwikkeling in de creatieve industrie. We zoeken ook aansluiting bij andere beleidsterreinen, zoals economie, openbare ruimte, stedelijke ontwikkeling en onderwijs.
De Grote Kerk is van alle Bredanaars, en heeft een belangrijke waarde voor de stad. Zowel op maatschappelijk, cultureel als economisch vlak. Het is ons visitekaartje. Daarom stellen we structureel middelen beschikbaar om de Grote Kerk te onderhouden en gratis toegankelijk te houden. Daarnaast stellen we middelen beschikbaar om invulling te geven aan de raadsmotie die oproept om met de Grote Kerk in gesprek te gaan over de ambities én te onderzoeken hoe we structureel extra kunnen ondersteunen.
Wij willen leven en werken in een leefbare, schone en veilige stad. In 2024 stellen we daarom een nieuw meerjarenplan veiligheid op, gericht op een grotere pakkans van criminelen en het terugdringen van de criminaliteit in Breda. We maken een top 10 van de plaatsen waar de meeste overlast is en pakken deze hotspots als eerste aan. We werken met een preventieve aanpak tijdens de jaarwisseling. We werken samen met maatschappelijke organisaties en weten zo continu hoe de sfeer in de stad is. Zo komen mogelijke overtreders in beeld en kunnen ze meteen benaderd worden. Op 15 december 2023 starten we met het experiment ‘gesloten coffeeshopketen’ samen met Tilburg. We zetten met maatschappelijke partners in op ‘Preventie met Gezag’, waarbij we ervoor zorgen dat jongeren met een hoog risico op een criminele toekomst bouwen aan een positieve deelname aan de samenleving.
De samenleving digitaliseert snel. Breda grijpt alle kansen om digitalisering slim en ethisch in te zetten, zodat digitalisering bijdraagt aan onze kwaliteit van leven. De visie Bredata is daarbij onze leidraad. Zo zijn we aangesloten bij het Stedelijk Ethisch Team, dat ervoor zorgt dat we oog houden voor de belangen van onze inwoners. In 2024 bouwen we samen met onze partners verder aan de digitale kopie van onze stad: de digital twin. We hebben aandacht voor mensen die moeilijker mee komen, daarom werken we samen met het onderwijs en bedrijfsleven. We versterken het gamecluster in Breda en onderzoeken of e-sports hier bij past. Daarnaast versterken we onze uitstraling als internationale hotspot voor toegepaste technologie en creatieve industrie (TT&C).
Voor dit alles hebben we een krachtige en professionele gemeentelijke organisatie nodig. En precies dat is de uitdaging met de huidige krapte op de arbeidsmarkt. We ontwikkelen de organisatie door bijvoorbeeld onze medewerkers te stimuleren zich flexibel, integraal werkend en toekomstgericht op te stellen. We moedigen hen aan zich persoonlijk en professioneel te blijven ontwikkelen. We stimuleren innovatie en werken samen aan digitale oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. De stad groeit en de organisatie groeit. Ook doordat we steeds meer taken van het Rijk over krijgen. Investeringen in onze bedrijfsvoering zijn achtergebleven bij de groei van onze begroting. Terwijl eisen aan de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld op het gebied van informatieveiligheid, zijn vergroot. Ook vraagt de verdergaande digitalisering en datagestuurd werk om extra investeringen in de organisatie. We trekken voor nu extra geld uit. Voor de toekomst willen we onze basis op orde hebben, een aantrekkelijke werkgever zijn en de organisatie klaar zetten voor een digitale en duurzame toekomst.
Tot slot, wij zijn het college van ‘doen’. Heldere keuzes en daadkracht zijn nodig. We willen uitblinken in ons beleid, uitvoering én met praktische oplossingen. In contact met onze Bredanaars en samen met onze partners, Tilburg, Den Haag en Brussel. We nodigen ook u van harte uit om samen met ons naar oplossingen te zoeken, keuzes vlot uit te voeren.
Met het uitvoeren van ons bestuursakkoord blijven we ons richten op wat Breda en haar inwoners écht nodig hebben. Door dicht bij onze inwoners te blijven, gaan we ook in 2024 samen sterk vooruit!
