Duurzaam wonen in Breda

We willen dat alle inwoners van Breda een betaalbare en duurzame woning hebben, die voldoet aan hun wensen en behoeften. Nu en in de toekomst. Dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Sommige doelgroepen hebben het lastig op de woningmarkt. Dat geldt vooral voor huishoudens die zijn aangewezen op sociale huurwoningen, middeninkomens, starters en aandachtsgroepen. Voor hen hebben we samen met de corporaties en marktpartijen hard gewerkt aan het behalen van de woningbouwopgave uit het bestuursakkoord: 6000 woningen naar harde plannen, waarvan 30% sociale huur, 40% middelduur en 30% vrije sector. Daarnaast hebben we het beleidsinstrumentarium op orde gebracht.

Woningbouwopgave (excl. tijdelijke woningen)
Dit is eind 2024 de stand van zaken van de woningbouwopgave (excl. tijdelijke woningen) uit het bestuursakkoord (juni 2022-juni 2026):

• 4542 totaal, 76% van de opgave
• 1170 sociale huur, 65% van de opgave
• 1631 middelduur, 68% van de opgave
• 1674 vrije sector, 93% van de opgave
• 67 woningen hebben een onbekende prijscategorie

Van deze 4542 woningen is 26% sociale huur, 36% middelduur en 37% vrije sector. Van 1% is de prijscategorie nog onbekend. Dit is exclusief de projecten met tijdelijke woningen. 

In 2024 zijn 2334 woningen naar harde plannen gebracht. Dit is het hoogste jaarlijkse aantal in deze bestuursperiode. Hiervan is 31% sociale huur, 37% middelduur en 31% vrije sector. Van 1% is de prijscategorie nog onbekend. 

In 2024 zijn 513 woningen opgeleverd: 178 sociale huur, 61 middelduur en 228 vrije sector. Van 46 woningen is de prijscategorie nog onbekend. Dit is 35% sociale huur, 12% middelduur en 44% vrije sector. Van 9% is de prijscategorie nog onbekend. Naast deze toevoeging zijn 31 woningen gesloopt, waarvan 2 middelduur, 10 vrije sector en 19 van een onbekende prijscategorie.

Woningbouwopgave (incl. tijdelijke woningen)
Dit is eind 2024 de stand van zaken van de woningbouwopgave (incl. tijdelijke woningen) uit het bestuursakkoord (juni 2022-juni 2026):

Het aantal opgeleverde woningen is achtergebleven ten opzichte van eerdere jaren. Deze bouwdip is landelijk te zien en wordt vooral veroorzaakt door marktontwikkelingen die zich vanaf 2022-2023 hebben ingezet, zoals een oplopende rente, fors stijgende (bouw)kosten en onzekerheid door veranderende wetgeving. Bezwaar- en beroepsprocedures hebben ook tot een vertraging geleid. 

Daartegenover staat dat we met de toegekende middelen vanuit de Startbouwimpuls (€ 6,1 miljoen) juist 6 projecten vlot hebben getrokken. De bouw daarvan is inmiddels gestart. De verwachting is dat het aantal opgeleverde woningen de komende jaren gemiddeld (ruim) boven de 1000 per jaar uitkomt. Daarmee is de bouwdip dan weer ingelopen. Verder zijn in 2024 55 tijdelijke woningen aan de Claudius Prinsenlaan 12 opgeleverd en is de bouw gestart van 314 tijdelijke woningen aan de Frankenthalerstraat en Stadionstraat (zie ook ‘grote woonprojecten in de stad). 

In 2024 hebben we de regio versterkt door intensiever samen te werken binnen De Baronie en door samen met Hart van Brabant op te trekken in de Stedelijke Regio Breda-Tilburg (SRBT). Binnen de SRBT-woondeal hebben we ons ingezet voor een vervolg op de regionale versnellingstafel en een meer evenredige verdeling. Ook is besloten om over te gaan op een nieuw regionaal monitoringssysteem. We zetten ons in om een evenredige bijdrage te leveren aan de afgesproken regionale woningbouwambities.

In 2024 is de tussenvoorziening Ingenhousz in gebruik genomen voor de huisvesting van 200 ontheemde Oekraïners en statushouders. Verder is de woonzorgvoorziening aan de Wilhelminasingel in gebruik genomen voor de huisvesting van 12 mensen met een lichte zorgvraag die uit de doorstroomvoorziening komen. Ook is het onderzoek gestart voor de ingebruikname van 10 tijdelijke woningen voor jongvolwassenen zonder vaste woon- of verblijfplaats en 2 woonplekken voor mensen die uitstromen uit de voorzieningen voor maatschappelijke opvang.

Woonvisie
Op 27 juni heeft de gemeenteraad de woonvisie Thuis in Breda vastgesteld. De woonagenda maakt hier deel van uit. Hierin staat hoe we ons woonbeleid verder uitvoeren. De gemeenteraad heeft meerdere moties aangenomen bij de vaststelling van de woonvisie. In lijn met de motie ‘Van visie naar uitvoering' maakt de voortgang van de woonagenda en de uitvoering van de aangenomen moties deel uit van de planning- en controlcyclus. In de woonvisie staan plannen en maatregelen om ervoor te zorgen dat het in Breda fijn en betaalbaar wonen blijft. Dit zijn enkele belangrijke punten:

• We kiezen voor een hoogstedelijk, levendig stadscentrum en voor vitale, groene dorpen en wijken.
• We gaan meer en sneller bouwen, vooral betaalbare woningen.
• We maken meer mogelijk met bestaande woningen: delen, splitsen of optoppen.
• We bieden ruimte voor collectieve woonvormen, waar bewoners naar elkaar omkijken en echt samenleven.

Woonagenda
In de woonagenda staan de concrete maatregelen die we nemen. De woonagenda laat ook zien welke beleidsstukken we opleveren om de woonvisie uit te voeren. Verder zijn de samenwerkingsverbanden nader beschreven, waaronder het regionaal transferpunt en de samenwerking met zorg- en welzijnspartners en corporaties binnen het PACT. In de tweede helft van 2024 hebben we gewerkt aan de volgende acties uit de woonagenda:

• Alliantieafspraken
  Begin juli zijn de prestatieafspraken tussen de gemeente, de drie woningcorporaties en de huurdersorganisaties (GHK) ondertekend. In deze alliantie is afgesproken dat we werken aan veerkrachtige wijken, zoals de Hoge Vucht en Heusdenhout. Dit doen we via een integrale aanpak, met een diverse woningvoorraad, met een andere instroom van nieuwe bewoners en door optimaal samen te werken aan een leefbare woonomgeving. De alliantie draagt actief bij aan bestaanszekerheid, vooral door te sturen op betaalbare woonlasten. De ambitie is om jaarlijks gemiddeld 450 sociale huurwoningen en 50 woningen in het middeldure segment te (gaan) bouwen. Duurzaamheid staat centraal met projecten voor circulariteit, klimaatadaptatie en biodiversiteit. De alliantiepartners richten zich ook op de huisvesting van aandachtsgroepen en verbeteren de samenwerking bij complexe casuïstiek onder regie van de gemeente.
• Meer regie op woonruimteverdeling
  Samen met de corporaties bereiden we vanuit Verbeter Breda een pilot voor met positief toewijzen in de Hoge Vucht. Met deze pilot doen we ervaring op met de mogelijkheden om via woningtoewijzing de kansengelijkheid in deze wijk te bevorderen.
• Vitale beroepsgroepen
  Eind 2024 hebben we met de Bredase corporaties afgesproken dat zij zorgverleners en onderwijzers voorrang gaan geven bij de toewijzing in de sociale huur. 
• Woningdelen
  In lijn met de motie over ‘laaghangend fruit’ zijn we in 2024 gestart met een pilot rondom woningdelen. Dit najaar zijn de eerste sleutels overhandigd van een ‘Friends-woning’, waarbij starters samen een woning delen.
• Huurteam
  In het kader van de Wet goed verhuurderschap (1 juli 2023) en de Wet betaalbare huur (1 juli 2024) hebben we een (extern) huurteam ingezet. Zij bieden melders (gratis) juridische dienstverlening en ondersteuning.
• Starterslening
  Eind december is besloten om de voorwaarden voor startersleningen aan te scherpen en is € 5 miljoen extra budget beschikbaar gesteld. In totaal zijn in 2024 249 leningen verstrekt en is de laatste € 1 miljoen aangebroken. Dit hoge aantal leenaanvragen is een gevolg van de enorme behoefte aan woningen en is nooit eerder voorgekomen. Het aanscherpen van de voorwaarden heeft niet tot een zichtbare daling van het aantal leenaanvragen geleid. De starterslening is eind 2024 opnieuw aangescherpt en de verordening is hierop aangepast. Hierdoor kunnen alleen Bredase starters nog in aanmerking komen voor deze lening.
• Studentenhuisvesting
  Tijdens een raadsinformatieavond is de Landelijke Studentenmonitor van Kences toegelicht. Het onderwerp studentenhuisvesting wordt de komende tijd wat steviger geagendeerd.
• Woonwagenbeleid
  In 2024 hebben vooral gewerkt aan een uitbreiding van het aantal woonwagenstandplaatsen en het transparanter laten verlopen van de toewijzing daarvan. Om tot een goede afstemming met de bewoners te komen, hebben we een klankbordgroep opgezet. Verder is een verkenning uitgevoerd naar een verruiming van het aantal standplaatsen. Daaruit is gebleken dat er maximaal 26 nieuwe standplaatsen op bestaande woonwagenlocaties kunnen worden toegevoegd.
  • Om tot een goede afstemming met de bewoners te komen, is een klankbordgroep opgericht. De opkomst en betrokkenheid van de mensen is groot en de gesprekken zijn constructief van aard.
  • Verder is een verkenning uitgevoerd naar een verruiming van het aantal standplaatsen, die eind augustus 2024 is afgerond. Daaruit is gebleken dat er maximaal 26 nieuwe standplaatsen op bestaande woonwagenlocaties kunnen worden toegevoegd. In de laatste maanden van 2024 zijn de eerste voorbereidingen hiervoor getroffen. Op alle bestaande locaties moet namelijk een ruimtelijke procedure gevoerd worden om tot de gewenste functiewijziging te komen. Er is een bureau geselecteerd dat de onderzoeken gaat uitvoeren. Onderzoeken die in eigen beheer uitgevoerd kunnen worden en de gedetailleerde uitwerking van de beoogde uitbreidingen zijn eind 2024 gestart.
    Naast het toevoegen van 26 nieuwe woonwagenstandplaatsen, verkennen we ook de mogelijkheden tot het realiseren van nieuwe woonwagenlocaties.
  • In 2024 zijn door het college nieuw toewijzingsregels voor woonwagenstandplaatsen vastgesteld. Deze wordt in overleg met woonwagenbewoners verder verfijnd. In de toewijzingsregels criteria vast om de volgorde van toewijzing aan mensen, die op de lijst van geregistreerde standplaatszoekenden staan, te bepalen. In Breda hanteren we, evenals in vrijwel alle gemeenten, het principe van het doorgeven van een standplaats op basis van de eigen bloedlijn. Met toewijzingsregels brengen we het huisvestingsbeleid voor woonwagenbewoners van de gemeente Breda nog verder in lijn met de landelijke handreiking en sluiten we aan op de motie van de gemeenteraad. 
• Wonen en zorg
  Met gemeenten in de Baronie, zorg- en welzijnspartijen en corporaties hebben we in 2024 gewerkt aan de voorbereiding van een nieuw regionaal afsprakenkader over wonen en zorg. Lokaal wordt de samenwerking binnen het PACT Wonen & Zorg in 2025 vernieuwd. Hoe de nieuwe samenwerking wordt vormgegeven hangt af van wat er regionaal wordt opgepakt.
• Doorstroming
  In de 2e helft van 2024 zijn we gestart met de voorbereiding van een aanpak voor doorstroming door vergrijzing (binnen het PACT Wonen & Zorg). We gaan een (pre)mantelzorgbeleid opstellen.
• Volkshuisvestingsfonds
  In oktober 2023 heeft de gemeente Breda voor 5 (deel)projecten een aanvraag ingediend voor een bijdrage uit het Volkshuisvestingsfonds (€ 17,9 miljoen). Uiteindelijk hebben we voor 4 van de 5 (deel)projecten € 16,1 miljoen toegekend gekregen. Dit geld zetten we onder meer in voor:
  • de verduurzaming van 760 woningen en ingrepen in de openbare ruimte en de collectieve maatschappelijke voorzieningen in Tuinzigt
  • de verbetering en verduurzaming van 217 woningen van particuliere eigenaren ('gespikkeld bezit') in Prinsenbeek en Brabantpark
  • de verduurzaming en verbetering van 250 woningen en de leefomgeving in Tuinzigt, de Hoge Vucht en Doornbos-Linie
  • de herstructurering van woningen in Overakker en Brabantpark (inponden van het gespikkeld bezit van corporaties).

• Verduurzaming
  Binnen de alliantie hebben we met de corporaties afspraken gemaakt over de verduurzaming van hun woningbezit. In 2024 hebben zij een aantal projecten voor groot onderhoud afgerond, waarbij eengezinswoningen zijn verduurzaamd. Ook gespikkeld bezit heeft een kans gekregen om hieraan deel te nemen. In totaal zijn in 2024 zo'n 1800 woningen verduurzaamd of is daar in ieder geval een begin mee gemaakt. 
  
  In december 2024 zijn wijkenergieplannen (WEP's) vastgesteld voor de wijken Wisselaar, Biesdonk, Doornbos-Linie en Tuinzigt.

Voor dit thema zijn geen specifieke risico's.

Programma 3
De jaarrekening 2024 bevat in totaal 113 (beleids)indicatoren, de zogenaamde ‘Bredase set’. Deze wordt jaarlijks herijkt. Deze Bredase set is in de tekst verdeeld over de diverse programma’s en thema’s en is opgebouwd uit 21 landelijk verplichte en 92 Bredase indicatoren. Hiervan bevat dit programma in totaal 20 beleidsindicatoren, waarvan er 6 landelijk verplicht zijn. In deze jaarrekening wordt voor alle indicatoren peildatum januari 2025 gehanteerd of de meest actuele datum als de informatie over 2024 nog niet beschikbaar is. 

Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) werkt nog steeds gebrekkig. Dankzij de Tijdelijke Alternatieve Maatregel IMRO (TAM-IMRO) kunnen we ruimtelijke procedures die de ambities van de stad ondersteunen tóch faciliteren. Zo kunnen wijzigingen van het omgevingsplan alsnog in procedure gebracht worden. De participatie bij deze initiatieven vindt plaats volgens de aangepaste participatieleidraad.

Het casco voor het omgevingsplan Breda is in een vergevorderd stadium. Hiermee kunnen de eerste gebiedsgerichte omgevingsplandelen worden opgesteld.

Bij de integrale afweging bij ruimtelijke initiatieven hanteren we de normen en uitgangspunten uit de Omgevingsvisie 2040 en de onderliggende beleidsstukken, zoals het Groenkompas en de nota Parkeernormen Breda 2021.

Faciliterende projecten zijn in principe budgetneutraal: alles wat we uitgeven wordt in rekening gebracht bij de initiatiefnemer. Voor het project Hero is echter een tekort van € 0,1 miljoen ontstaan door complexere planontwikkeling. Door de toekenning van de SBI-subsidie was het mogelijk om in 2024 te starten met de bouw van de eerste fase met 180 appartementen.

We hebben een werkwijze ontwikkeld om wijzigingen in het tijdelijke omgevingsplan te kunnen verwerken via TAM-IMRO.

We zijn gestart met de gebiedsgerichte opbouw van het omgevingsplan. Om te komen tot een integraal omgevingsplan Breda zorgen we voor de gecoördineerde inzet van meerdere beleidsvelden. De verantwoordelijke afdeling huurt expertise in bij andere beleidsafdelingen om samen te werken aan een samenhangend omgevingsplan.

Het DSO functioneert nog steeds niet naar behoren, terwijl het al wel in werking is getreden. De inzet van TAM-IMRO-plannen bleek nodig om ruimtelijke initiatieven en projecten te kunnen faciliteren. Zodra het DSO wél goed werkt, moet deze informatie worden omgezet naar de DSO-standaarden. Dit gaat tijd, capaciteit en geld kosten. 

Voor dit thema zijn geen indicatoren van toepassing.

In 2024 zijn weer veel nieuwe woningen opgeleverd. De stand van zaken vindt u in de paragraaf Wonen in Breda.

Vanuit de Bredase Woon- en Bouwagenda hebben we samen met de woningcorporaties en marktpartijen gewerkt aan de doelstelling uit het bestuursakkoord: 6000 woningen naar harde plannen, waarvan 30% sociale huur, 40% middelduur en 30% vrije sector. In 2024 zijn 2334 woningen naar harde plannen gebracht. Dit is het hoogste jaarlijkse aantal in deze bestuursperiode. In de afbeelding hieronder is dit in beeld gebracht.

In 2024 zijn de eerste tijdelijke woningen van deze bestuursperiode opgeleverd. Dit waren er 55 aan Claudius Prinsenlaan 12. Ook is een begin gemaakt met het plaatsen van tijdelijke woningen aan de Stadionstraat (192 stuks) en de Frankenthalerstaat (123 stuks). Voor 22 tijdelijke woningen aan het Kadijkje is de omgevingsvergunning verleend en is gestart met het bouwrijp maken. Voor 92 woningen aan de Donkerstraat is een haalbaarheidsbesluit genomen en zijn de voorbereidingen gestart voor het plaatsen van de woningen in 2025. Voor de plaatsing van tijdelijke woningen aan de Bredestraat wordt een extra milieuonderzoek uitgevoerd. Het plan is hierop aangepast. Het college heeft een besluit genomen over het starten van een haalbaarheidsonderzoek naar de locatie aan de Woestenbergseweg. Tot slot is gezocht naar extra locaties om de doelstelling van 750 tijdelijke woningen volledig te kunnen halen.

Het Bestedingsplan Wonen & Gebiedsontwikkeling 2023-2026 is verder uitgevoerd. De investeringen zijn bijna volledig ingezet voor de ontwikkeling van de grote gebiedsprogramma’s ’t Zoet, Centrum-Oost, Gasthuisvelden en Bavel. Van de beschikbare € 14 miljoen is tot nu toe zo'n € 11 miljoen gevoteerd. Naar verwachting zijn eind 2026 alle middelen gevoteerd en besteed aan deze grote programma’s. Vooral voor ’t Zoet/Havenkwartier zijn naar verwachting nog meer middelen nodig. De exploitatiemiddelen zijn vooral ingezet voor tijdelijke woningen, het opstellen van een soortenmanagementplan (SMP), extra ambtelijke capaciteit en locatiegebonden impulsen voor sociale huur.

Door alle inspanningen van afgelopen jaar houden we zicht op het halen van onze doelstellingen: 6000 woningen naar harde plannen brengen en de bouw van 750 tijdelijke woningen. Hiervoor blijven echter extra inspanningen nodig, samen met de Bredase woningcorporaties en met marktpartijen om de projecten ook echt uit te voeren. Ontwikkelingen in de bouw zetten de planning en de haalbaarheid onder druk. Denk aan stijgende kosten en de recente stikstofuitspraken.

Mobiliteit en openbaar vervoer
In 2024 hebben we de bereikbaarheid en verkeersveiligheid in de gemeente Breda op niveau weten te houden, ondanks alle werkzaamheden aan doorgaande routes, zoals bij de Nieuwe Mark en de Vlaszak. Door de afsluitingen en omleidingen voor de aanleg van de Nieuwe Mark hebben we ook meer inzicht gekregen in de verkeersstromen door de binnenstad.

Om de doorstroming van het verkeer verder te verbeteren, hebben we meerdere verkeersregelinstallaties beter afgesteld. Verder is er (weer) meer ruimte gekomen voor langzaam verkeer, vooral voor fietsers.

Bij de grote gebiedsontwikkelingen hebben we vervolgstappen gezet op het gebied van mobiliteit. We hebben de planvorming afgerond voor meerdere projecten die in 2025 in uitvoering komen.

We hebben de kaders uitgewerkt voor de haalbaarheidsstudie voor de Visie Noordelijke Rondweg. We hebben de uitvoering van deze haalbaarheidsstudie aanbesteed. De gunning vindt plaats in 2025.

Binnen de Stedelijke Regio Breda-Tilburg (SRBT) is het zogenoemde meerjarig multimodaal mobiliteitspakket afgerond en vastgesteld (M3P SRBT). Het definitieve document is tijdens het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO-MIRT) met het Rijk besproken. Een van de belangrijke opgaven in het M3P SRBT is de mobiliteitstransitie versnellen, waarmee een samenhangend pakket wordt gemaakt gericht op het creëren van meer nabijheid en op minder, schoner, efficiënter en veiliger verplaatsen. Verder wordt ingezet op het principe dat reizigers bewuste keuzes maken voor de (dagelijkse) reis die zij maken, waarbij de ene keer de auto het handigste vervoersmiddel is en de andere keer de fiets of het Openbaar Vervoer. In het M3P SRBT is een pakket aan maatregelen opgenomen voor alle modaliteiten, waarbij het duidelijk is dat niet alle maatregelen tegelijk tot uitvoering kunnen komen. Voorbeelden van opgenomen maatregelen zijn voor de auto de aanpak van de Noordelijke Rondweg en een betere aansluiting van het (regionale) verkeer op de A16. Voor het openbaar vervoer zijn maatregelen als het versterken van het stedelijk en regionaal HOV, de BRT Breda-Gorinchem-Utrecht en de spoorverdubbeling traject Breda-Tilburg opgenomen. Terwijl voor actieve mobiliteit, met name fiets, naast het versterken van het stedelijke (fiets)netwerk ook wordt gekeken naar uitbreiding van het regionale (fiets)netwerk. Het document vormt onze inbreng voor de multimodale mobiliteitsagenda (MMA) die het Rijk gaat opstellen. Breda neemt deel aan de werksessies om te komen tot een MMA. In 2024 hebben we hiervoor een aanzet gemaakt, die moet leiden tot een afgeronde MMA in 2025.

Tijdens het BO-MIRT is ook het 'no regret-pakket A58' vastgesteld. Het Rijk heeft het zogenoemde restbudget van de tracédelen A58 Galder-Sint Annabosch en A58 Breda-Tilburg ter beschikking gesteld. Hiermee kunnen mobiliteitsmaatregelen worden genomen om het uitstel van de aanpak van de A58 te verzachten. Denk daarbij aan grotere congestie en mogelijk sluipverkeer. Arriva heeft haar plannen voor de nieuwe OV-concessie 2025-2035 aangekondigd. We zijn gestart met de voorbereidende werkzaamheden om dit nieuwe lijnennet mogelijk te maken. Ondanks de beperkte financiën voor spoorvervoer zijn we in gesprek met het Rijk, NS en ProRail om verbeteringen voor elkaar te krijgen. Een mooi voorbeeld hiervan is de Bus Rapid Transport Breda-Gorinchem-Utrecht, die tijdens het BO-MIRT van november met het Rijk is besproken en waarover afspraken zijn gemaakt.
 
Arriva heeft haar plannen voor de nieuwe OV-concessie 2025-2035 aangekondigd. We zijn gestart met de voorbereidende werkzaamheden om dit nieuwe lijnennet mogelijk te maken. Ondanks de beperkte financiën voor spoorvervoer zijn we in gesprek met het Rijk, NS en ProRail om verbeteringen voor elkaar te krijgen. Een mooi voorbeeld hiervan is de Bus Rapid Transport Breda-Gorinchem-Utrecht, die tijdens het BO-MIRT van november met het Rijk is besproken en waarover afspraken zijn gemaakt.

Parkeren
We hebben een succesvol jaar achter de rug qua parkeren. Het aantal parkeerders groeide en het lukte ons steeds beter om de juiste parkeerder op de juiste plek te krijgen. We hebben onder meer de parkeerregulering uitgebreid in Sportpark en de Tuinen van Genta en boden adequate (fiets)parkeervoorzieningen. Samen met onze handhavers zorgden we ervoor dat Breda een gastvrije en bereikbare stad bleef.

Daarnaast hebben we ons in 2024 voorbereid op een enorme slag die we in 2025 gaan slaan. We verbeteren daarbij onze dienstverlening aan de parkeerders en treffen voorbereidingen om de regulering van de schil te vervolmaken. Het college heeft belangrijke besluiten genomen over de harmonisering en regulering die in 2025 stapsgewijs worden ingevoerd. Daarnaast zijn we drie aanbestedingen gestart om de parkeergarages en de apparatuur op straat toekomstbestendig en duurzaam te vernieuwen.

De mobiele stallingsconcepten zijn niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Bij feesten als carnaval en Koningsdag leveren die een belangrijke bijdrage aan de openbare orde en veiligheid. Ook bij andere evenementen is het een goede manier om grote publiekstromen te faciliteren en het stallen van fietsen te reguleren. Tot slot zijn er plekken in de openbare ruimte die in het sport- en zomerseizoen gebaat zijn bij een tijdelijke stalling om de overlast voor andere gebruikers van de openbare ruimte te beperken. Ook hier worden de mobiele stallingen voor ingezet.

Mobiliteit en openbaar vervoer
Fysieke infraprojecten
We hebben meerdere projecten uitgevoerd om de verkeersveiligheid en de doorstroming van het verkeer te verbeteren. De twee meest opvallende zijn de aanleg van de dubbele rotonde op de Graaf Hendrik III laan en de herinrichting van de Marialaan/Allerheiligenweg, inclusief de aanleg van een rotonde. Nu iedereen eraan gewend is, zien we op beide locaties een betere en veiligere doorstroming. Samen met gemeente Etten-Leur bouwden we een fietsbrug over de Halsche Vliet, waardoor er een nieuwe fietsverbinding is ontstaan tussen beide gemeenten. Ook hebben we de laatste fysieke ingrepen doorgevoerd aan het doseersysteem voor de Oosterhoutseweg. 

Sommige projecten konden in 2024 nog niet van start gaan. Bijvoorbeeld omdat de voorbereidingen meer tijd kostten dan voorzien, of omdat de uitvoering werd verschoven vanwege de planning en de bereikbaarheid. Daardoor start de uitvoering pas in 2025. Het gaat hierbij onder meer om de aanleg van een rotonde aan de Heksenwiellaan/Emerparklaan, de snelfietsroute langs de St. Ignatiusstraat en de aanleg van een tweede strook om vanaf de Nieuwe Kadijk linksaf te slaan naar de Kapittelweg. Voor de meeste van deze projecten hebben we de voorbereidingen in 2024 afgerond. Voor de herinrichting van de Beverweg en de fietsbrug over de singels loopt de planfase nog door in 2025.

Verder hebben we voor meerdere projecten de planfase inclusief participatie afgerond, zodat we in 2025 kunnen starten met de uitvoering. Voorbeelden hiervan zijn de herinrichting van de Blauwe Keiweg en de Sint Annastraat.

Mobiliteitsopgaven bij gebiedsontwikkelingen
Voor de grote gebiedsontwikkelingen werkten we verder aan de mobiliteitsopgaven. Zo hebben we voor ‘t Zoet het ruimtelijk raamwerk uitgewerkt met daarin de fysieke maatregelen op hoofdlijnen die nodig zijn om het gebied te ontsluiten en de mobiliteitstransitie mogelijk te maken.

Voor de Gebiedsvisie Bavel 2040 zijn we gestart met de themagroep voor het speerpunt ‘gezonde en duurzame mobiliteit’. Hierbij hebben we samen met de vertegenwoordigers uit Bavel een werkproces opgezet en werkten we samen aan de mobiliteitsopgave voor het dorp. Daarnaast hebben we gewerkt aan de ontsluitingsvraagstukken bij de planvorming voor de grotere gebiedsontwikkelingen binnen het programma.

Voor de programma’s Centrum-Oost, Gasthuisvelden en CrossMark hebben we mobiliteit en bereikbaarheid integraal opgepakt binnen de gebiedsontwikkelingen en -projecten. De verstedelijking en verdichting rondom het NS-station en andere centrumfuncties is een van de belangrijkste voorwaarden voor de mobiliteitstransitie. Daarbij komt het nabijheidsprincipe uit de mobiliteitsvisie tot uiting. 

In de binnenstad hebben we gewerkt aan mogelijke maatregelen die een antwoord geven op de motie 'Minder verkeer in de binnenstad’. Hierbij zijn de ervaringen en cijfers van de werkzaamheden aan de Vlaszak en de Nieuwe Mark gebruikt. Samen met ondernemers en bewoners zijn we gekomen tot een aantal concrete verkeersmaatregelen.

We wilden het (regionale) doorgaande verkeer door Prinsenbeek (nog) beter in beeld krijgen. Daarom hebben we een aanvullende verkeersanalyse uitgevoerd, in samenwerking met de ontwikkelende partijen van Beeks Buiten. Deze analyse heeft geleid tot oplossingsrichtingen voor de korte en (middel)lange termijn, die begin 2025 verder worden uitgewerkt.

Verkeersveiligheid
We voerden meerdere acties uit vanuit het Actieplan Verkeersveiligheid. Denk aan de aanleg van zebrapaden en een as verspringing aan de Prins Hendrikstraat en het aanbrengen van drempels bij de Bergschot en de Aanstede (Teteringen). Bij diverse basisscholen (zoals De Eerste Rith, De Wisselaar en De Wegwijzer) troffen we maatregelen om de veiligheid te verhogen. We zorgden daar voor betere oversteekplaatsen en een andere inrichting van de parkeerplaatsen. Ook elders hebben we oversteekplaatsen verbeterd. Daarnaast hebben we op 45 locaties fietspaden aangepast en paaltjes verwijderd.

Tot slot hadden we aandacht voor educatie en voorlichting. Inmiddels zijn 38 scholen aangesloten bij het BrabantsVerkeersVeiligheidslabel. In samenwerking met Zorg voor Elkaar zijn er 3 ouderenbijeenkomsten georganiseerd over veilig fietsen. Ook is op 6 locaties de ValOpShop ingezet.

Taxi
In 2023 hebben we de taxiverordening voor de opstapmarkt geëvalueerd. Afgelopen jaar hebben we gewerkt aan de herziening daarvan. De uitwerking hiervan kost echter meer tijd dan voorzien. Hierdoor kan deze verordening pas in 2025 worden aangeboden aan de raad. Daarna kunnen we de aanpassingen doorvoeren en de nieuwe taxiverordening implementeren.

Ook in 2024 hebben we op vrijdag- en zaterdagavond taxistewards ingezet voor de handhaving, vooral bij de standplaats aan de Prinsenkade.

Openbaar vervoer
Busvervoerder Arriva heeft de OV-concessie 2025-2035 gewonnen. In de zomer van 2024 hebben zij hun herziene lijnennet aan de gemeenten bekendgemaakt. Voor de gemeente Breda betreft het de grootste wijzigingen in ruim 30 jaar. Alle stadsbuslijnen zullen met elektrische bussen worden gereden en er moeten onder andere 18 nieuwe bushaltes worden aangelegd. Daarnaast moeten er 14 haltes worden verwijderd. De voorbereidingen voor de haltes zijn in de tweede helft van 2024 opgestart en worden in twee fases uitgevoerd in 2025 en 2026.

Reizen met de bus moet ook voor mensen een functiebeperking mogelijk zijn. Daarom hebben we in 2024 enkele haltes aan de Prins Hendrikstraat en de Aurelia aangepast, zodat ze ook voor mensen met een functiebeperking toegankelijk zijn.

Tijdens het BO-MIRT van november 2024 was er een breed gedragen ambitie voor een betere kwaliteit van het OV op het traject Breda-Gorinchem-Utrecht. De hoofdlijnen uit de bestuurlijk vastgestelde rapportage uit april 2022 worden als uitgangspunt genomen voor maatregelen op dit traject. Het Rijk en de provincies Utrecht, Zuid-Holland en Noord-Brabant blijven hierover met elkaar in gesprek.

Schone mobiliteit
We willen de Bredase mobiliteit schoner maken. Daarvoor werkten we in 2024 aan het aankondigingsbesluit voor de invoering van een zero-emissiezone voor de binnenstad van Breda. Deze wordt vanaf 2029 geïntroduceerd. De contouren voor deze zone zijn in samenspraak met de belanghebbenden in de binnenstad tot stand gekomen.

We hebben ons daarnaast onverminderd ingezet voor de verdere uitbreiding van het aantal laadpalen. In 2024 hebben we de plaatsing van 195 openbare laadpalen begeleid; het grootste aantal dat ooit in één jaar in de gemeente Breda is geplaatst.

Verder werkten we aan een vergunningstelsel voor deelscooters en -fietsen. In de eerste helft van 2024 zijn landelijke modelbepalingen voor deelmobiliteit opgesteld om gemeenten gestandaardiseerde regels te bieden. Om aan te sluiten bij deze landelijke modelbepalingen, moesten we onze opzet aanpassen, waardoor het niet meer lukte om het vergunningstelsel nog in 2024 aan de raad aan te bieden.

Parkeren

• We hebben de besluiten uit het bestuursakkoord uitgevoerd, waaronder de naamswijziging van de Concordiagarage naar Oranje Zuid, het besluit om te harmoniseren en het intentiebesluit om de regulering van de schil rond het centrum af te ronden.
• We pakken de parkeerstrategie integraal op met een mobiliteitsvisie voor de binnenstad. De eerste contouren voor de beoogde aanpak zijn verkend. 
• We hebben meerdere proefopstellingen gemaakt voor stallingsoplossingen voor fietsen en scooters. Daarbij kunnen de gebruikers aangeven wat ze ervan vinden. Met de uitkomsten hiervan kunnen we adviseren over passende inrichtingsoplossingen voor de openbare ruimte.
• De werkwijze voor de mobiele stallingsoplossingen wordt ook inpandig en semipermanent toegepast. Dit leidt ertoe dat meer typen fietsen gestald kunnen worden. De fietsenstalling aan de Nieuwstraat is op deze manier heringericht én is volledig verduurzaamd en van het gas af.
• In december zijn we gestart met de vervanging van het parkeermanagementsysteem in de gemeentelijke parkeergarages. De ombouw zal doorlopen tot Q2 2025. 
• De upgrade van parkeergarage De Barones vraagt meer tijd dan verwacht en is over de jaarwisseling heen getild. 
• Sportpark 1, Brabantpark 2e fase en Tuinen van Genta zijn gereguleerd en er zijn parkeertellingen uitgevoerd in de hele stad. Op grond daarvan is een vervolgplanning gemaakt. 
• We zijn een haalbaarheidsstudie gestart naar de transformatie van parkeergarage Oranje Zuid naar een bewonersgarage/fietsenstalling.

Parkeren

• Het auto- en fietsbezit groeit, auto's en fietsen worden steeds groter en de normen voor de parkeervoorzieningen worden daarom bijgesteld. Daardoor moet de capaciteit in de openbare ruimte en in de bestaande voorzieningen mogelijk naar beneden worden bijgesteld, terwijl tegelijkertijd de vraag toeneemt. 
• De druk op de openbare ruimte neemt toe. Ook andere functies vragen om ruimte, zoals de energietransitie, afval en leefbaarheid (groen, verblijven, spelen). Tegelijkertijd neemt de vraag naar parkeerplaatsen toe voor nieuwe doelgroepen (bewoners van de stad, medewerkers van bedrijven in de binnenstad en medewerkers van de gemeente Breda). Ten slotte leiden de kleinere woonprojecten in de binnenstad tot extra druk op de bestaande voorzieningen.
• In Breda kunnen huishoudens maximaal 4 en bedrijven maximaal 7 parkeervergunningen aanvragen. Deze worden verstrekt zolang er plek is. Dat geldt ook voor de huishoudens en bedrijven in het stadshart. Zij parkeren in de aangrenzende wijken. Dit systeem is met alle ontwikkelingen in de binnenstad onhoudbaar. Voor de wijk Nonnenveld bestaat sinds het voorjaar van 2024 een wachtlijst voor de uitgifte van vergunningen. Naar verwachting kan deze wachtlijst niet meer worden weggewerkt en kunnen we hoogstens één bewonersvergunning per adres uitgegeven.  
• De parkeerterreinen in de binnenstad zijn allemaal aangewezen als toekomstige herontwikkelingslocaties voor woningbouw en leisure. Daarbij moet de ontwikkelaar zorgen voor voldoende parkeerruimte voor de nieuwe woningen en functies én de huidige capaciteit minimaal compenseren. Dat vraagt om forse investeringen en dat blijkt een grote uitdaging: financieel, ruimtelijk en qua exploitatie. De huidige parkeertarieven voor bewonersparkeren en kort parkeren zijn waarschijnlijk niet toereikend om een realistische businesscase op te bouwen.   
• Het herontwikkelen van de parkeerterreinen heeft consequenties voor de parkeeropbrengsten. De exploitatiekosten van deze terreinen zijn immers relatief laag en de inkomsten zijn hoog. De exploitatiekosten van een parkeergarage zijn vele malen hoger.
• Hetzelfde geldt voor de fietsenstallingen. We zien een aanzienlijke toename van het aantal fietsen dat in de binnenstad wordt gestald. Dat vraagt om structureel meer stallingscapaciteit. De combinatie met andere ontwikkelingen en ambities zorgt ervoor dat ruimte schaars is. We nemen de behoefte aan meer stallingsruimte daarom op in de integrale aanpak van de inrichting van de binnenstad.

Milieubeheer en biodiversiteit
Ook in 2024 werkten we aan het behouden en versterken van de fysieke leefomgeving. De uitstoot van broeikasgassen vanuit onze gemeente nam verder af. De luchtkwaliteit voldoet nog steeds aan de wettelijke waarden, maar nog niet aan onze doelen voor 2030. Daarom hebben we ook in 2024 gewerkt aan het uitvoeringsprogramma Schone Lucht Akkoord. (zie voor meer informatie de klimaatmonitor)

Onze inspanningen voor nieuwe natuur werpen hun vruchten af. In de Lage Vuchtpolder zijn al bijzondere soorten waargenomen, zoals de kemphaan. Ook het aantal boomkikkers is enorm toegenomen. Met de huismussen in de stad gaat het wat minder goed. Die populatie neemt wat af. Dat versterkt de noodzaak van ons soortenmanagementplan, dat eind 2024 aan de provincie is aangeboden.

Daarnaast zijn we in 2024 gestart met het actualiseren van het gemeentelijk omgevingsbeleid op basis van de gewijzigde landelijke en Europese regelgeving.

Natuur- en duurzaamheidseducatie 
Boerderij Wolfslaar heeft een voorbeeldfunctie als parkboerderij om inwoners en bezoekers te informeren en kennis te laten delen over water- en klimaatadaptatie, energie, circulariteit, biodiversiteit en de herkomst van voedsel. In 2024 is de samenwerking met andere boerderijen zoals De Sik en Parkhoeve-Noord geëvalueerd en is het contact intensiever geworden. Ook zijn we gestart met de ambitie om parkboerderijen in de stad te realiseren. Hier gaan we in 2025 mee verder. 

Openbaar groen en (openlucht)recreatie
In 2024 is het gebruik van de Asterdplas en de Galderse Meren door de weersomstandigheden wat later op gang gekomen. Desondanks zijn deze voorzieningen tot laat in het jaar volop gebruikt. Vooral bij de Galderse Meren zien we dat het gebied steeds meer door het jaar heen gebruikt wordt door sporters, wandelaars en uitwaaiers. We hebben afgesproken dat we het gebied voor dit gebruik beter willen gaan inrichten. De voorbereidingen zijn gestart. In samenwerking met de betrokken partijen is het gebiedsprofiel vertaald naar een gebiedsvisie. Dit deden we tijdens een brainstormsessie met diverse externe partijen rondom de Galderse Meren.

Milieubeheer en biodiversiteit
Beleidsontwikkeling milieu
In 2024 hebben we de volgende beleidsstukken geactualiseerd:

• tijdelijk beleid over gezondheidsrisico’s bij nieuwe ontwikkelingen rondom geitenhouderijen
• het Actieplan Geluid, een wettelijk verplicht programma onder de Omgevingswet

Daarnaast zijn we gestart met de volgende beleidslijnen:

• Het geurbeleid voor de landbouw, dat in 2025 wordt afgerond.
• De luchtkwaliteit voor gevoelige groepen.
• Een rekenmodel dat vooruitloopt op de Basis GeluidsEmissie (BGE). Het jaar waarin de gegevensverzameling moet plaatsvinden is landelijk uitgesteld van 2024 naar 2026.
• De concept-nota Dieren in Breda. Zodra de inbreng van de raad en het participatieproces verwerkt is, wordt de definitieve nota aangeboden aan de raad.
• Een kaart van alle lpg-tankstations en de risico's daarvan. In 2025 bekijken we of er maatregelen nodig zijn.
• De actualisatie van verschillende thema's uit de duurzaamheidsvisie, zoals afval, circulariteit, dierenwelzijn en klimaatadaptatie. Ook hebben we een evaluatie uitgevoerd van de duurzaamheidsvisie als geheel. Het bestuurlijke proces over de resultaten en vervolgstappen volgt in 2025.    

Beleidsuitvoering milieu
Breda is aangesloten bij de landelijke bewustwordingscampagne rondom gezondheidsklachten en overlast door houtstook. Door extra inzet via social media hebben we tot en met medio december al meer dan 15.000 Bredanaars bereikt. We gaan hier in 2025 mee door.

In 2024 hebben we stappen gezet om meerdere spoedlocaties met bodemverontreinigingen te beheersen en waar nodig te saneren. Zo is het saneringsplan voor de locatie Aardenhoek opgesteld en beschikt, en er zijn binnenluchtmetingen uitgevoerd bij de locatie aan de Halstraat.

Natuur
We werkten aan het versterken van de groenstructuur in en om de stad en aan het behouden en herstellen van de biodiversiteit:

• We stelden het ontwerp op voor de Landgoederenzone Haagse Beemden van 53 hectare en vroegen de vergunningen aan.
• Voor het natuurnetwerk kochten we 15 hectare grond aan.
• We zijn gestart met het opstellen van het natuurherstelplan.
• We hebben de faunapassage aan de Tiendweg opgeleverd.
• We hebben de Realisatievisie EVZ Mark, Aa of Weerijs en singels vastgesteld.
• We kregen de officiële status van Van Gogh Nationaal Park en maken daarmee nu deel uit van dit eerste nationale park nieuwe stijl in Nederland. De toekenning draagt bij aan de ambitie van Breda om een Stad in een Park te zijn en levert een bijdrage aan ons cultureel erfgoed. 
• Het traject 'Verkabeling 150 kV' in de Haagse Beemden is klaar. Daarbij verwijderde TenneT hoogspanningsmasten en brachten ze kabels onder de grond.
• We stelden het soortenmanagementplan (SMP) op en vroegen de gebiedsbrede omgevingsvergunning aan bij de provincie.
• We stelden het monitorplan biodiversiteit vast. Daarmee krijgen we een beter inzicht in de ontwikkeling van de biodiversiteit en de effecten van de gemeentelijke maatregelen die worden uitgevoerd. 
• Met de gebiedsgerichte aanpak (GGA) hebben we samen met onze partners de maatregelen uit de natuurdoelanalyse vertaald naar een uitvoeringsprogramma Ulvenhoutse Bos. Medio 2025 neemt het bestuurlijk overleg een besluit over deze set van maatregelen. Omdat het kabinet in het hoofdlijnenakkoord een streep door het Transitiefonds Landelijk Gebied en Natuur heeft gezet, zijn er aanzienlijk minder middelen beschikbaar om deze klus te klaren. Met de provincie maken we afspraken over de financiering van de maatregelen.

Energiearchitectuur (onderdeel van de Klimaatbegroting)
Samen met onze partners, zoals netbeheerders, andere overheden en ontwikkelaars, gaven we invulling aan het lokale energiesysteem van de toekomst.

Op 10 december nam de Eerste Kamer de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) aan. Deze treedt vanaf 1 januari 2025 gefaseerd in werking. De gemeente is in 2024 een warmtestudie gestart, die de toekomstige warmtevraag in Breda inschat en geschikte warmtebronnen in kaart brengt. Daarnaast deden we onderzoek naar de mogelijke rollen van Breda in een publiek warmtebedrijf. Beide onderzoeken ronden we in 2025 af.

In 2024 verslechterde de mate van netcongestie. De raad werd hierover geïnformeerd. Periodiek overleg met de netbeheerders, de regio en de provincie leidde tot een beter wederzijds inzicht in de mogelijkheden en beperkingen. We hebben de ambities van Breda naast de investeringsplannen van de netbeheerders gelegd. Daarnaast werkten we aan een beeld van de netcongestie, waarbij vooral de noodzaak van het verzwaren van het elektriciteitsnetwerk duidelijk werd. Samen met de netbeheerder zetten we in op deze verzwaring om het net toekomstbestendig te maken. 

In 2024 hebben we met een gebiedsgerichte aanpak gewerkt aan het afstemmen van vraag en aanbod van energie. Daardoor is het mogelijk om tot semiautonome energiesystemen te komen, waardoor we slimmer en efficiënter gebruikmaken van het huidige energienet. Om dit te regelen moet de netbeheerder een contractvorm aanbieden die in 2024 nog niet beschikbaar was. Dit is een landelijk probleem. 

Ondertussen hebben we vooral ingezet op een efficiënter gebruik van de individuele elektriciteitsaansluitingen. We werkten aan het nieuwe energiesysteem met netcongestie als uitgangspunt, waarbij ook warmte een rol speelt. We werkten aan een concept van het Regionaal Plan Energiesysteem West-Brabant in Balans (RPE-WBEB, de hernoemde RES 2.0), dat de RES 1.0 uitbreidt en verdiept. Dit plan richt zich op een integrale aanpak van het energiesysteem van de toekomst, inclusief alle energiedragers.

Energietransitie gebouwde omgeving (onderdeel van de Klimaatbegroting)
Voor de gebouwde omgeving behaalden we in 2024 de volgende concrete resultaten:

• We stelden 4 wijkenergieplannen aardgasvrij-ready vast (Tuinzigt, Doornbos-Linie, Wisselaar en Biesdonk). De uitvoering van deze plannen is gestart.
• We hebben 4 bewonersinitiatieven opgezet: Prinsenbeek, Sportpark 1 & 2, Zandberg-Oost en Bavel. Voor Prinsenbeek hebben we een samenwerkingsovereenkomst opgezet met het dorpsplatform Prinsenbeek en zijn we gestart met de uitvoering van het plan. Voor de andere 3 bewonersinitiatieven verstrekten we subsidies om het initiatief verder te brengen.
• Samen met de woningcorporaties werkten we aan de aanpak van het volgende gespikkelde bezit (tussenliggende particuliere woningen):
  • Wisselaar is afgerond.
  • Geeren-Noord is in uitvoering.
  • Prinsenbeek, Brabantpark en Biesdonk zijn opgestart.
• Het concept van het generieke afsprakenkader met de woningcorporaties voor gespikkeld bezit is klaar. 
• De subsidieregeling vanuit het Bredase isolatieprogramma is in de 2e helft van 2024 voorbereid en aanbesteed. De regeling start vanaf het eerste kwartaal van 2025. We bieden extra ondersteuning en subsidie voor woningeigenaren die te maken hebben met energiearmoede.
• We hebben het soortenmanagementplan (SMP) opgesteld en vroegen de gebiedsbrede omgevingsvergunning aan bij de provincie.
• Via het digitale loket, de Greenhopper en de wekelijkse spreekuren hebben we bewoners samen met BRES voorzien van informatie over de verduurzaming van hun woningen.
• De gemeente Breda heeft het Isolatiefonds opgeschort vanwege de oprichting van het door het Rijk opgezette Nationaal Isolatieprogramma, dat deels in deze behoefte voorziet.
• We zijn gestart met het opzetten van het stimuleringsprogramma voor particuliere verhuur.
• We evalueerden de Bredase financieringsconstructies en voerden aanpassingen door of startten die op.
• We hebben vol ingezet op de ondersteuning van inwoners met een smalle beurs via de Energiefixers (voorheen de Klusbus). Zij legden 5993 huisbezoeken af. De energiebespaarcoaches ondersteunden 631 huishoudens met één of meerdere bezoeken.
• Vanuit het energiepakket ondersteunden we inwoners met energiearmoede. We verstrekten subsidie aan 15 ondernemers, 8 culturele organisaties en 5 wijk- en buurtcentra. De ondersteuning vanuit de Rijksoverheid was al per 31 december 2023 stopgezet.
• Voor de ondersteuning van vve’s zijn we een samenwerking gestart met VTCB (Vve Transitiecentrum Brabant). In 2024 hebben we met diverse vve's contact gelegd. Zij zochten op hun beurt ook actief contact met ons.
• Vanuit de 1e tranche van het Volkshuisvestingsfonds (VHF 1) verstrekten we 275 subsidies in de wijken Doornbos-Linie en Hoge Vught.
• Vanuit de 2e tranche van het VHF stelden we in oktober de subsidieregeling Tuinzigt open. We hebben al 21 subsidies verstrekt.

Duurzame stadsontwikkeling (onderdeel van de Klimaatbegroting)

• We hebben het convenant Schoon Emissieloos Bouwen (SEB) ondertekend en zijn gestart met de borging hiervan in de interne processen. Jaarlijks monitoren en verantwoorden we de toepassing van het SEB.
• We hebben het programma Cirkelstad opgestart. Met 29 partijen, zoals bouwers, leveranciers, slopers, architecten en woningcorporaties, werken we aan een circulaire bouweconomie.
• We hebben een scenarioanalyse grondstoffenplatform uitgevoerd om de circulaire bouwsector te ondersteunen. Hierin onderzochten we hoe de gemeente Breda het hergebruik van materialen in de openbare ruimte kan bevorderen.

Natuur- en milieueducatie

• In 2024 hebben het we onderwijs ondersteund bij projecten rondom de Sustainable Development Goals van de VN. We zijn gestart met de ontwikkeling van een leerlijn die natuur- en duurzaamheidseducatie verankert in de schoolvisie.
• We hebben bijgedragen aan evenementen rondom beleidsthema’s, zoals de Groenmarkt (waar de Greenhopper aanwezig was), de Zero Waste Week, de Energyrace en de Boomfeestweek.
• In 2024 zijn we aan de slag gegaan met een projectplan om een aantal boerderijen in de stad door te ontwikkelen tot educatieve boerderijen. De ambities rondom deze zogeheten parkboerderijen zijn concreet uitgewerkt en samen hebben we bekeken wat er nodig is om deze ambities te realiseren. De eerste samenwerkingsafspraken zijn al op papier gezet. In 2025 gaan we hiermee verder. 
• We hebben de nota Dieren in Breda opgesteld om dierenwelzijn blijvend onder de aandacht te brengen en met elkaar concrete actiepunten vast te leggen. Boerderij Wolfslaar heeft hierin een voorbeeldrol voor de andere dierenweides in de stad en betrekt hen bij de invulling van de ambities uit de nota.

Openbaar groen en (openlucht)recreatie
We hebben het reguliere beheer van de zwemplassen en het crowdmanagement uitgevoerd. Daarnaast hebben we gewerkt aan de toekomst van deze recreatievoorzieningen.

In het voorjaar hebben we een marktverkenning uitgevoerd naar mogelijkheden voor tijdelijke seizoenshoreca- en recreatievoorzieningen bij de Galderse Meren. Op basis daarvan is een aanbesteding uitgevoerd. Ook zijn de ontwerptekeningen voor de nieuwe toiletten uitgewerkt en zijn aannemers uitgenodigd om zich in te schrijven voor de uitvoering. Daarnaast is het vergunningstraject voor de nieuwe toiletgebouwen opgestart.

Natuur- en milieueducatie

• De ambitie voor de parkboerderijen is (deels) afhankelijk van externe partijen en hun motivatie om deel te nemen.
• De stijgende kosten voor Boerderij Wolfslaar en de dierenweides in Breda zijn een punt van aandacht. De druk op hun begroting wordt steeds groter.

Openbaar groen en (openlucht)recreatie
De faciliteiten rond de Galderse Meren zijn sterk verouderd en niet op orde. Dit nodigt mensen niet uit om gebruik te maken van het gebied.