Ondernemend Breda

Ambitie 1: de kracht van toegepaste innovatie
In 2024 hebben we het profiel van Breda als internationale hotspot voor Toegepaste Technologie en Creativiteit (TT&C) versterkt. Het programma Innovatiedistrict Breda wordt verder uitgewerkt binnen de 3 samenhangende domeinen: het innovatieve netwerk, het faciliteren van instituten en bedrijven binnen het TT&C-profiel en de fysieke ontwikkeling van het gebied.

We hebben speciale aandacht besteed aan meer bekendheid voor het robotica- en gamingcluster. Samen met Breda Robotics hebben we het kennisnetwerk uitgebreid en samenwerkingen tussen bedrijven en kennisinstellingen bevorderd. Dit stimuleert innovatie in de stad en het biedt toepassingen voor het brede mkb. In het gamingcluster werkten we aan het uitbouwen en versterken van het netwerk, wat Breda aantrekkelijker maakt voor talenten op het gebied van entertainment, serious gaming en e-sports. We creëerden met de B’GAME Incubator een locatie voor startende gamebedrijven en brachten het gamecluster verder in beeld met evenementen, zoals met de GameWeek. Start-ups in Breda kregen ondersteuning in de vorm van betaalbare vestigingsruimte en uitgebreidere begeleiding bij het ondernemerschap binnen de B’WISE Incubator. 

Om het netwerk binnen het Innovatiedistrict Breda te versterken, is in 2024 een adviesraad opgericht met vertegenwoordigers van toonaangevende bedrijven, kennisinstellingen en de (semi)overheid. Deze adviesraad draagt bij aan een sterke samenwerking binnen de triple helix en helpt bij het bepalen van de koers van het Innovatiedistrict. Hiermee krijgt het Innovatiedistrict een grotere impact. Ook gingen de partners in de stad zich meer verantwoordelijk voelen voor de ontwikkelingen. Daarnaast hebben we de erkenning en de zichtbaarheid van het Innovatiedistrict vergroot.

De kracht van toegepaste innovatie 

• We hebben de clusters onder de aandacht gebracht met evenementen voor professionals en inwoners. In mei organiseerden we Breda Robotics XXL en in november vond de Breda Game Week plaats. Daarmee bereikten we een breed publiek en hebben we onze zichtbaarheid vergroot. 
• Binnen de onderwijsvisie hebben we bijzondere aandacht besteed aan TT&C, inclusief techniekeducatie vanaf jonge leeftijd. Zo versterken we het profiel richting de toekomst. 
• Samen met Breda Robotics hebben we projecten opgezet voor de verdere ontwikkeling van robotica, gericht op bedrijven en de maatschappij. Zo hebben we de WasteShark aangeschaft, een drone die de singels schoonmaakt en die wordt ingezet voor de opleiding van studenten robotica en AI.
• We hebben volwassen roboticabedrijven en start-ups aangetrokken om het roboticacluster te versterken. Dit vergroot de innovatiekracht en draagt bij aan de ontwikkeling van producten voor de agrofood- en zorgsector. 
• Tijdens de Breda Game Week openden we de B’GAME Incubator. Deze biedt ruimte aan 10 startende gamebedrijven en bevordert de samenwerking met BUas en Avans Hogeschool. De incubator biedt een mix van entertainment- en serious gamingbedrijven. Daarnaast hebben we, samen met NAC Breda en Brabant Sport, het eerste EA FC20-toernooi georganiseerd: The 1337 League. Een speler werd geselecteerd om NAC te vertegenwoordigen in de eDivisie. 
• We hebben de B’WISE Incubator uitgebreid. Deze biedt nu plaats aan 40 start-ups. De uitbreiding is eind 2024 afgerond en opent formeel begin 2025. Start-ups krijgen hier betaalbare werkruimte, ondersteuning van een business developer en kansen voor samenwerking.
• Met de adviesraad hebben we een werkmissie opgezet naar innovatiedistricten in Boston en New York . Hier hebben we best practices bekeken en inspiratie opgedaan voor het Innovatiedistrict Breda, onder andere op het gebied van publiek-private samenwerking. Op basis van deze inzichten hebben we een eerste agenda opgesteld en draagvlak gecreëerd bij het publiek. In 2024 zijn we, samen met TwynstraGudde en Decisio, gestart met een visiedocument voor het Innovatiedistrict Breda. Hierin staan onze ambities voor de korte, middellange en lange termijn en een actieplan om deze te realiseren.

Ondernemen met lef
Start en groei
We voerden het programma Business Coach Breda uit met coaching voor (reguliere) starters, workshops en een groeichallenge. Daarnaast versterkten we de inzet van B’WISE financieel, zodat er een communitymanager aan de slag kon die de start-ups en het netwerk verder bij elkaar bracht, onder meer door het organiseren van bijeenkomsten. We zijn gestart met een pilot voor wijkeconomie in Schorsmolen-Fellenoord. Deze loopt nog door in 2025.

Mkb-vernieuwing

• We zijn met het Rijk, de G40/VNG en 5 andere stedelijke regio’s tot een pilot gekomen om de regionale ondernemersdienstverlening te verbeteren. Hiermee lopen we voorop in de regionale uitwerking van de nationale Actieagenda Mkb-dienstverlening. We ontvingen een Specifieke Uitkering (SPUK) om de pilot in West-Brabant uit te voeren, samen met REWIN. Met de pilot ondersteunen we mkb’ers bij de grote transities, zoals verduurzaming en digitalisering.
• We namen deel aan de Citydeal Impact Ondernemen en waren gaststad voor het landelijke congres van Social Enterprise NL. We haalden een Regio Deal binnen om Impact Ondernemen de komende jaren verder op te schalen.
• We hebben een duurzame en circulaire economie bevorderd door het innovatiecluster Breda Circulair te ondersteunen. Samen met hen organiseerden we een succesvolle Circular Economy Night.
• We zijn gestart met het 3-jarige project Cirkelstad waarin bouwgerelateerde bedrijven samenwerken aan biobased bouwen. We hebben voorbeeldbedrijven op het gebied van duurzaamheid in de schijnwerpers gezet via De Groene Pluim en hebben ons meerjarig aan dit initiatief verbonden.
• We ondersteunden het onderzoek naar een Circulaire Werkplaats bij Avans Hogeschool.
• We namen deel aan de Digiwerkplaats Mkb, een samenwerking van Avans Hogeschool, BUas en Curio, en koppelden bedrijven aan studenten voor digitale vraagstukken.
• We werkten samen met REWIN aan het verlengen van de inzet van de datacoaches die bedrijven helpen met data en AI. 

Subsidie Toegepaste Technologie en Creativiteit
We hebben de subsidie voor Toegepaste Technologie en Creativiteit (TT&C) vernieuwd door meer focus te leggen op marktkansen voor nieuwe technologische toepassingen en het leveren van een bijdrage aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. We voerden pitches in om de kwaliteit van subsidieaanvragen te verbeteren. De nieuwe subsidie voor TT&C is een jaarprogramma geworden waarin de ondernemers ook met de groep bijeenkomen om kennis en ervaringen uit te wisselen. 

Dienstverlening en accountmanagement 

• We hebben ingezet op het nog intergraler te kunnen bedienen van ondernemers en zo de dienstverlening aan hen te kunnen versterken. Zo kunnen we onze ambities waarmaken.
• We zijn gestart met het ontwikkelplan Breda/West-Brabant als onderdeel van de nationale Actieagenda Mkb-dienstverlening. Hierbij werken we aan meer verbinding tussen de overheid, ondernemers(groepen) en andere aanbieders van ondernemersdienstverlening.
• We zijn gestart met de Strategische Aanpak Ondernemersdienstverlening. Hierbij ligt de focus op een meer toegankelijke en vraaggestuurde dienstverlening aan ondernemers.

Human capital 

• We hebben het Actieplan Arbeidsmarkt Breda opgeleverd, in samenspraak met de belanghebbenden. We organiseerden 2 conferenties om input op te halen en gezamenlijke projecten te initiëren. Een sterke, brede samenwerking was een belangrijke wens en dit leidde onder meer tot een gezamenlijke aanvraag van veel partijen voor Sterk Techniek Onderwijs. De arbeidsmarkt van nu en van de toekomst heeft namelijk veel meer technisch personeel nodig, en het is dan ook van belang om jeudigen vroeg kennis te laten maken met techniek. Daarom hebben we middelen beschikbaar gesteld om technieklessen te verzorgen in het basisonderwijs.
• We willen onbenut talent vinden en hebben daarom een subsidie verstrekt aan de Doenersacademie. Daarmee kon een opschaling plaatsvinden om medewerkers op te leiden en te plaatsen in de techniek en de logistiek.
• We hebben de EnergieCampus financieel ondersteund. Deze is in november geopend om mensen te kunnen opleiden voor de energiesector.
• Om internationaal talent te benutten en te binden aan de regio Breda hebben we een succesvol Women for Women-traject uitgevoerd als onderdeel van het Arbeidsmarktprogramma “West-Brabant werkt met talent’ Hiermee hebben we gefaciliteerd dat gezinsleden van expats een baan vonden.
• ENTER Breda is gestart met de bouw van een platform om Breda op de kaart te zetten als techstad. Daarnaast organiseerde ENTER Breda enkele events en werd de samenwerking tussen bedrijven, onderwijsinstellingen, studenten en de gemeente vastgelegd in een intentieverklaring om hier samen aan verder te werken.
• We hebben onderzocht waar studenten en alumni na hun opleiding gaan werken (Brain Drain & Brain Gain). Daarnaast zijn we gestart met een onderzoek naar de haalbaarheid van een mkb-traineeship, waarmee mkb-bedrijven ook een aantrekkelijk ontwikkelperspectief kunnen bieden aan young professionals. Beide onderzoeken en de vervolgstappen worden begin 2025 bekendgemaakt.
• Met de middelen uit het actieplan konden we extra financiering krijgen uit de regiodeal, onder meer voor het mkb-traineeship en voor de Doenersacademie. 

Internationaal
Om het internationale netwerk van Breda te versterken, hebben we in 2024 verschillende activiteiten uitgevoerd en resultaten bereikt:

• We organiseerden een werkmissie voor de adviesraad van het Innovatiedistrict naar Boston en New York.
• We leerden van Spaanse initiatieven (in Madrid en Valencia), onder andere op het gebied van gaming. De contacten die eind 2023 zijn gelegd, bouwen we verder uit om de positie van Breda als innovatieve hotspot voor gaming internationaal te versterken.
• Aan de Bredase Gameweek zijn programmaonderdelen toegevoegd voor een internationale doelgroep.
• We werkten samen met Breda Internationals en organiseerden activiteiten. Het Women for Women-project kreeg een succesvolle invulling en werd als pijler verbonden aan het arbeidsmarktprogramma ‘West-Brabant werkt Samen met Talent 2025'.
• Breda, Wroclaw en Lviv ondertekenden op 26 januari een Memorandum of Understanding om de stedenbandrelatie voor de komende 5 jaar te bekrachtigen. Bij de viering van 80 jaar bevrijding was een bestuurlijke delegatie uit Wroclaw te gast in Breda. 

Verrassende stad

• Het erfgoed in de gemeente Breda is medebepalend voor de identiteit en de aantrekkingskracht van de stad. In 2024 legden we de basis voor een nieuwe lichtvisie voor een aantrekkelijk avond- en nachtbeeld van de stad. Deze visie wordt in het voorjaar van 2025 afgerond.
• Met de subsidie Impulsgeld winkelgebieden hebben we de betrokkenheid van ondernemers vergroot bij de verbetering van winkelgebieden. Bedrijveninvesteringszones (BIZ), ondernemersfondsen, winkeliersverenigingen en vastgoedverenigingen dienden initiatieven in om aanspraak te maken op deze subsidie. Initiatieven die met deze impulsgelden tot stand kwamen, zijn: de starterswinkels, schoonmaakacties in de binnenstad, het aanstellen van een binnenstadsmakelaar en een marketingplan voor de BIZ Ginneken. We verstrekten een incidentele subsidie voor de schaatsbaan op de Grote Markt als impuls voor het evenement Breda Straalt en daarmee voor de winterprogrammering. We droegen bij aan de organisatieontwikkeling van de Vereniging Commercieel Onroerend Goed Binnenstad Breda (VCOB) en de proceskosten voor de verlenging van de BIZ Hazeldonk. 
• Samen met het Ondernemersfonds Binnenstad en de VCOB voerden we de toekomstvisie voor de Ginnekenstraat uit. We plaatsten boombakken en -banken, legden geveltuintjes aan, brachten verlichting aan en verleenden subsidies voor het opknappen van de gevels om bij te dragen aan de vitaliteit van de winkelstraat. Het project in de Ginnekenstraat werd in 2024 succesvol afgerond. 
• We zijn met de gemeenten in LandStad De Baronie en de gemeenten Turnhout en Hoogstraten een verkenning gestart naar een samenwerking op het gebied naar duurzaam toerisme. Die leidt mogelijk tot een aanvraag voor een Europese Interreg-subsidie. 
• De gemeente, Breda Marketing, het Ondernemersfonds en de VCOB stemden hun acties op elkaar af en spraken gezamenlijk nieuwe acties af die ervoor moeten zorgen dat de binnenstad nu en in de toekomst haar aantrekkingskracht behoudt. We hebben een structuur uitgewerkt voor een samenwerking die op termijn moet leiden tot een managementorganisatie voor de binnenstad. 
• We zijn gestart met het opstellen van een gebiedsprofiel voor de binnenstad. Daarmee willen we de binnenstad toekomstbestendig houden en programmatisch beter afstemmen en verbinden met aangrenzende gebiedsontwikkelingen als ‘t Zoet, het Seeligpark-Gasthuisvelden en Centrum-Oost.
• We zijn gestart met het opstellen van locatieprofielen voor evenementen. Deze worden in 2025 opgeleverd en kunnen een bouwsteen zijn voor eventueel toekomstig evenementenbeleid. 
• In april opende onder de naam ‘Explore Breda Store’ het nieuwe toeristische informatiepunt in de binnenstad. Deze locatie gaat bezoekers, bewoners, studenten en ondernemers inspireren met unieke verhalen en producten uit Breda. Gelijktijdig lanceerde Breda Marketing het platform explorebreda.com, een online gids om de stad optimaal te beleven. 
• Als onderdeel van het meerjarenprogramma Royal Roots ontwikkelde Breda Marketing een nieuwe wandelroute langs het koninklijke verleden van Breda. De route van 4 kilometer is digitaal en op papier uitgebracht. In opdracht van Royal Roots deed Tiuri een artistiek onderzoek naar het schilderij Tuin der Lusten van Jeroen Bosch, dat in opdracht van de Nassaus geschilderd is. Uit dit onderzoek is de voorstelling ‘Tuin der Lusten’ ontstaan, die in juni tijdelijk te zien was in de binnentuin van de Nieuwe Veste. In november lanceerde Royal Roots seizoen 2 van de podcast 'Vooruit naar het Verleden' met als thema 'De Tuin der Lusten'. In 4 afleveringen doken ze in het leven van Graaf Engelbrecht II en schilderden ze hun eigen Tuin der Lusten. 
• Breda Marketing is een onderzoek gestart naar het Bredase evenementenaanbod en hun waarde om het merk ‘Breda’ te versterken. In het tweede kwartaal van 2025 levert Breda Marketing haar resultaten op en geeft zij het college advies over hoe de Bredase evenementen nog beter kunnen bijdragen aan de uitstraling van de stad. 

Werklocaties 
Nieuwe aanbod op bestaande en nieuwe bedrijventerreinen:

• Voor Steenakker-Noord werkten we verder aan het gebiedsperspectief/haalbaarheidsonderzoek. We hebben diverse onderzoeken uitgevoerd en er hebben we 3 sessies met omwonenden plaatsgevonden.
• Rithmeesterpark fase 2 maakt deel uit van de Gebiedsvisie Zuid-West. Deze visie is in ontwikkeling en komt in de 1e helft van 2025 beschikbaar voor besluitvorming. Ook is er een onderzoek uitgevoerd naar de energievoorziening op het toekomstige bedrijventerrein. Dit onderzoek is eind 2024 afgerond.
• Bedrijventerrein Bavel is onderdeel van de Gebiedsvisie Bavel 2040. Deze is begin 2024 door de raad vastgesteld. We zijn gestart met het uitvoeren van een gebiedsverkenning.
• De gemeente heeft in 2024 gewerkt aan de aankoop van de gronden van WonenBreburg aan de Frankenthalerstraat. Die grondtransactie is in december afgerond. Daarmee heeft de gemeenten nu grip op de locatie en de invulling van het toekomstige bedrijventerrein (voor gemeentelijke of reguliere bedrijven). Parallel hieraan hebben we gewerkt aan het opstellen van een integraal gebiedsperspectief voor het hele gebied rondom de Frankenthalerstraat. Zo zijn de verschillende projecten in het gebied goed op elkaar afgestemd. Het concept-gebiedsperspectief wordt begin 2025 afgerond en daarna wordt de participatie opgestart. Het gebiedsperspectief wordt in 2025 vastgesteld.

Projecten op het gebied van basis op orde, veiligheid, bewegwijzering, energietransitie, groenvoorziening en samenwerking: 

• In 2024 zijn we begonnen met projecten uit het overkoepelende plan van aanpak om onze bestaande bedrijventerreinen toekomstbestendig te maken (‘Ruimte voor ondernemen’). Dit plan is in 2023 door het college vastgesteld en ter informatie aangeboden aan de raad. Onderdeel hiervan is het KVO-B-traject, dat in 2023 op de bedrijventerreinen Rithmeesterpark, 3BO en Hazeldonk is gestart. Vanwege een tekort aan capaciteit bij de politie hebben deze KVO-B-trajecten in 2024 deels stilgelegen. In 2025 worden deze weer opgepakt.
• In 2024 zijn we begonnen met een aantal acties uit het Actieprogramma De Krogten. Samen met Wijkzaken hebben we een schouw uitgevoerd. Meerdere acties zijn direct uitgevoerd, andere worden nu verder uitgezocht en uitgevoerd in samenwerking met de ondernemersvereniging.
• Verschillende bedrijven en bedrijvenverenigingen kregen in 2024 een subsidie om hun bedrijfskavels of bedrijventerrein te vergroenen en te verduurzamen.
• We hebben 6 subsidies toegekend vanuit de impulsgelden voor bedrijventerreinen. Deze kunnen ingezet worden voor de veiligheid, de groenvoorziening en het vergroten van de organisatiegraad op de terreinen.
• Eind 2024 was het convenant met het Platform Bedrijventerreinen Breda afgelopen. Momenteel lopen er gesprekken over een hernieuwde samenwerking tussen de gemeente en het bedrijfsleven. Vooralsnog heeft VNO-NCW het voorzitterschap van het platform overgenomen. Het verhogen van de organisatiegraad op de bedrijventerreinen is een belangrijk onderwerp tijdens de gesprekken.
• In 2024 liep de Bedrijveninvesteringszone (BIZ) op bedrijventerrein Hazeldonk af. We hebben een nieuwe verordening vastgesteld en er heeft een nieuwe stemming plaatsgevonden. Deze was positief, dus de BIZ is per 1 januari 2025 ingegaan.
• Daarnaast hebben we het traject voor de gebiedsvisie voor de Slingerweg vormgegeven.

Een gezonde, evenwichtige kantorenmarkt, waarbij de bestaande kantoren verduurzaamd worden:

• In 2024 zijn de kantoren van 5Tracks opgeleverd.
• We hebben gewerkt aan het haalbaarheidsonderzoek voor de uitbreiding van Bondpark aan de Graaf Engelbertlaan. Momenteel is dit plan in procedure.
• We hebben diverse energiescans uitgevoerd.
• We zijn verdergegaan met de label-C-controles. Die worden in 2025 afgerond.

Digitalisering
BrabantRing en BredaRing
De gemeente Breda is aangesloten op de BrabantRing. Dit is een gesloten glasvezelnetwerk waarmee overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven veilig, snel en betrouwbaar gegevens kunnen uitwisselen. De afgelopen 4 jaar heeft er een aantal ontwikkelingen plaatsgevonden waardoor de businesscase van de BredaRing opnieuw bekeken moest worden. Voorbeelden van deze ontwikkelingen zijn de prijsstijging van 17% voor de leverantie en aanleg, de verdere uitbreiding van het cameranetwerk en verdere aanleg van glasvezel in onze stad. Dit biedt nieuwe vraagstukken. De resultaten van deze heroverweging van de business case volgen in 2025.

Bedrijventerrein Hazeldonk
Binnen de proeftuin Hazeldonk hebben we 14 pilots uitgevoerd, variërend van surveillance en de aanpak van parkeeroverlast en zwerfafval tot een plan om de stikstofuitstoot terug te dringen. Hierin hebben we samengewerkt met de provincie Noord-Brabant en de bedrijven. Een van de projecten binnen de proeftuin was een zogenoemde control tower, waarin we open data opnemen en uitwisselen op basis van de richtlijnen vanuit het ministerie van BZK en de Bredase functionaris gegevensbeheer. Deze proef met een kleinschalig dataplatform heeft laten zien hoe data opgeslagen kan worden en hoe mensen toegang kunnen krijgen tot deze data.

Op bedrijventerrein Hazeldonk heeft in 2024 meerdere keren per dag een op afstand bestuurde drone gevlogen. Breda is daarmee de eerste gemeente die van het ministerie toestemming heeft gekregen om met een op afstand bestuurde drone over openbaar gebied te vliegen. Als de testvluchten bevallen, kan de drone voor veel meer doeleinden worden ingezet: van het betrappen van inbrekers tot het monitoren van de staat van het wegdek. We hebben enkel tests uitgevoerd om vast te stellen op welke gebieden de drone effectief en wenselijk ingezet kan worden. In 2025 denken we na over een mogelijk vervolg op deze pilot.

Data in de binnenstad

• Voor de binnenstad hebben we relevante data gebundeld in het Smart City-dashboard.
• Relevante data voor mensen met een beperking hebben we verder uitgewerkt in de Beter Bereikbaar-app. Hiervoor hebben we subsidie gekregen van het ministerie van BZK. We hebben onze ervaringen gedeeld met Eindhoven, Tilburg, Hilversum en Den Bosch.
• In 2024 hebben we de drukte in de binnenstad gemeten tijdens winkeltijden en evenementen. Deze tests deden we samen met onder meer Logistics Community Brabant (LCB), het team Openbare Orde en Veiligheid en leveranciers van meetsystemen. We hebben een digitale tool ontwikkeld, de Druktemeter. Daarbij konden ondernemers en beveiligers tijdens carnaval, Koningsdag en het Jazzfestival de drukte binnen en buiten aan ons doorgeven. Zij konden daarbij ook opmerkingen en aandachtspunten geven, bijvoorbeeld over de sfeer of het geluidsniveau. Deze informatie is tijdens de evenementen beschikbaar voor onze collega’s en geeft inzicht in de drukte in de horeca en op de pleinen en straten. Breda is de eerste stad die in gezamenlijkheid het complete druktebeeld in kaart brengt.
• Daarnaast hebben we een test gedaan om de drukte in winkelstraten te meten op basis van radiogolfsignalen. Uit deze test bleek dat deze techniek gemakkelijk is in te zetten in andere straten en tijdens evenementen.
• We hebben met het Ondernemersfonds en de afdeling Economie verkend hoe we gezamenlijk de drukte in de binnenstad kunnen meten. We hebben daarover een advies gegeven dat komend jaar wordt uitgewerkt. Via deze tests en de samenwerking weten we hoe we met de huidige mogelijkheden inzicht kunnen geven in de drukte in de binnenstad.
• In 2024 hebben we de Beter Bereikbaar-app uitgebreid met diverse toepassingen. We hebben 110 gehandicaptenparkeerplaatsen voorzien van een sensor en foto's, zodat mensen vanuit huis een geschikte plaats kunnen kiezen.
• We hebben in samenwerking met Breda Gelijk de 'pleelist' verbeterd waarop alle openbare en opgestelde toiletten staan.
• We hebben met subsidie van de RVO in samenwerking met Eindhoven, Den Bosch en Tilburg een nieuwe toepassing opgeleverd op het gebied van spraakgestuurde AI. Daarmee kunnen we mensen helpen die moeilijk een mobiele telefoon kunnen bedienen en mensen die moeilijker verstaanbaar zijn. De app is in 2024 gebruikt bij diverse evenementen: de Singelloop, carnaval en 538 Koningsdag. Daarbij is de app meer dan 350.000 keer geraadpleegd. De gemeenten Tilburg (kermis), Eindhoven (GLOW) en 's-Hertogenbosch (Theaterfestival Boulevard) gebruiken de app ook. 

De impact van technologie op de stad
In 2024 heeft het Stedelijk Ethisch Team ingezet op kennisontwikkeling. Zij volgden gezamenlijk een training van Filosofie in Actie en een college van professoren op dit vlak. Hierbij zijn ook ‘collega's’ uit andere steden en de provincie aangesloten. Dat gaf een extra dimensie aan het traject. Het Stedelijk Ethisch Team heeft diverse presentaties gehouden waarbij met een groep een moreel beraad werd gevoerd op basis van een technologisch vraagstuk, onder meer bij de werkgroep Digitalisering en bij het event 'AI in de stad'. Het Stedelijk Ethisch Team wil een perspectief meegeven over de mogelijke impact van een bepaalde technologie op de publieke waarden van de stad. Zo worden we een lerende stad op het gebied van digitale ethiek die vanuit een stedelijk perspectief kijkt, dus over de grenzen van de eigen organisatie heen. 

Informatiepunt Digitale Overheid (IDO)
In 2024 hebben we volop ingezet op de pilot ‘Leren van de meldingen van het IDO’. Dit deden we onder leiding van ‘Huh, wat bedoelt u?’ met diverse partijen in de stad, waaronder de Nieuwe Veste, het (Digi-)Taalhuis, Breda Zorg voor Elkaar, Verbeter Breda, de Rabobank en Humanitas. Zo wilden we onderzoeken of we vragen niet alleen op konden lossen, maar in de toekomst ook konden voorkomen door rekening te houden met de suggesties van de vraagsteller. Dit hebben we voor 10 casussen uitgewerkt. De aanpak en de lessen die we hieruit hebben geleerd, hebben veel aandacht gekregen vanuit de VNG, andere gemeenten en de Alliantie Digitaal Samenleven. In 2025 gaan we verder met deze aanpak om te kijken welke ondersteunende rol technologie hierbij kan spelen (‘de Eenvoudmaker’).

Digitale balans
Leerlingen uit de 4e klas van het Stedelijk Gymnasium hebben in het voorjaar bekeken hoe bij de stedelijke ontwikkelingen van het nieuwe Chassékwartier aandacht kan komen voor digitale balans in de openbare ruimte. Ook was er aandacht voor digitale balans tijdens het event 'AI in de stad' met onder meer een digital detox dome. 

Talk of the Town
Ook in 2024 hebben er weer een aantal Talk of the Towns plaatsgevonden. Thema's waren dit keer: echt/nep, gaming en opvoeden in de digitale wereld. Alle bijeenkomsten werden zeer goed bezocht en zijn ook goed geëvalueerd. Daarnaast heeft in september op 3 locaties in Breda het driedaagse evenement 'AI in de stad' plaatsgevonden, met onder meer een Talk of the Town voor inwoners. Daarnaast bestond het programma uit een hackathon voor studenten, een inspiratie-expo waarbij 12 Bredase AI-bedrijven hun oplossingen presenteerden, een AI filmevent en een congres met (inter)nationale sprekers en 300 genodigden. Die beloonden het evenement met een 8,8. 

Verbeter Breda 
Samen met het programmabureau Verbeter Breda en vele partijen in de stad hebben we in 2024 verder gewerkt aan onze plannen voor de komende jaren. Daarmee willen we onze doelen voor kansengelijkheid en een verbonden stad halen, onder meer via het Pact van Breda, deel 3. Van het Rijk hebben we in december 2023 extra middelen gekregen voor de uitvoering van deze plannen. Deze zijn in 2024 ingezet. We hebben de monitor doorontwikkeld om de resultaten op de lange termijn te kunnen volgen. In november heeft de raad een rapportage ontvangen waarin de voortgang van onze inzet per bouwsteen is opgenomen.

Bavel
In januari 2024 is de Gebiedsvisie Bavel 2040 vastgesteld. We zijn daarna gestart met de uitwerking daarvan. Na een opbouwfase van ongeveer een halfjaar staat de organisatie van het Programma Bavel en werken we in cocreatie aan veel van de projecten, verkenningen, haalbaarheidsstudies en themagerichte projecten die in de gebiedsvisie staan vermeld.

CrossMark/Havenkwartier/’t Zoet
In CrossMark-’t Zoet hebben we in 2024 grote stappen gezet qua planvorming en realisatie. De samenwerkingsagenda met de provincie Noord-Brabant is geactualiseerd. In CrossMark-Oost is het woonproject Drie Hoefijzers afgerond. Daar wordt ook volop gebouwd aan het project Eureka. Verder is het bestemmingsplan voor De Faam afgerond.

In het Stationskwartier is de grondexploitatie afgerond. Daarmee is een belangrijke mijlpaal bereikt na circa 20 jaar gebiedsontwikkeling. Na de bouw van het nieuwe station zijn de projecten Breda Vooruit, Belcrumpoort, 5Tracks en het gerechtsgebouw afgerond. In de openbare ruimte zijn onder andere de Stationslaan, de Willemstraat, de Speelhuislaan, het Spoorpark en diverse pleinen aangelegd of vernieuwd.

Het Havenkwartier is een deelgebied met een ander, meer industrieel karakter dan het moderne Stationskwartier. Hier is de bouw gestart in De Strip op het KlaversJansen-terrein: de Blikvanger met ruim 60 sociale woningen. Hier wordt gewerkt aan een combinatie van wonen, cultuur, creatief ondernemerschap en horeca. 

Voor ’t Zoet hebben we veel aandacht besteed aan het ruimtelijk raamwerk, de programmering van het gebied, de uitwerking van de financiële businesscase en de voorwaarden voor de totstandkoming van de samenwerking tussen de gemeente en de provincie. Verder is de notitie Reikwijdte en Detailniveau vastgesteld als basis voor de MER en zijn de subsidiebeschikkingen van het Rijk geformaliseerd. De gemeenteraad heeft middelen beschikbaar gesteld voor de voorbereiding van civieltechnische maatregelen in het gebied.

Verbeter Breda
Het programmabureau Verbeter Breda raakte in 2024 meer verankerd en bouwt samen met bewoners, de gemeente en andere partners verder aan kansengelijkheid om de tweedeling in de stad te verkleinen. Veel plannen zijn opgenomen in de Alliantie Wonen. Ambities vanuit Verbeter Breda zijn opgenomen in beleidskaders (zoals de woonvisie en onderwijsvisie). Plannen binnen de bouwsteen ‘Leefbaar inkomen’ worden uitgevoerd door partners van het waardenetwerk Bestaanszekerheid. De eerste resultaten groeien steeds zichtbaarder.

In samenwerking met de betrokken partijen zijn we verschillende plannen gestart, zoals de aanpak van taalachterstanden, het aanbieden van nog eens 250 gratis abonnementen op BN DeStem, een focus op gezondheid in de buurt en op school, de opening van het Jeugdhonk als ontmoetingsplek in de Hoge Vucht en een extra inzet op jeugdwerk voor een veiliger Mgr. Nolensplein in de wijk Heuvel.

CrossMark/Havenkwartier/’t Zoet

• In 2024 is in CrossMark-Oost/Stationskwartier het multifunctionele bouwproject 5Tracks opgeleverd met appartementen, kantoren, voorzieningen en een spoorpark op het dak van de parkeervoorzieningen.

• De openbare ruimte van de nieuwe woonbuurt Drie Hoefijzers-Noord is opgeleverd.

• De woonbuurt Eureka, met ruim 300 woningen, is in de verkoop gegaan en wordt gebouwd.

• Aangrenzend aan Eureka ligt de Faam-locatie. In dit plan van ruim 600 woningen houden we rekening met het behoud van het erfgoed. In 2024 heeft de raad het bestemmingsplan hiervoor vastgesteld.

• In 2024 was de start van de bouw gepland voor de Harley-locatie. Het gaat hier om 50 betaalbare woningen. De start van de bouw is verschoven naar begin 2025. 

• De eerste fase van de aanleg van het CrossMark-West/Havenkwartier is gestart met de bouw van de Blikvanger op het KlaversJansen-terrein (onderdeel van De Strip).

• De bouw van woningen binnen het deelgebied Backer+Rueb is nog niet gestart, omdat de businesscase nog niet helemaal rond is.

• Voor het definitieve ontwerp voor de broedplaats Performing Arts op KlaversJansen is een ontwerpteam geselecteerd via een Europese aanbesteding. 

• De aanleg van de mobiliteitshub langs de Mark is nog niet gestart. Deze is gekoppeld aan de ontwikkelingen in De Strip. De reden is dat de besluitvorming over het bestemmingsplan meer tijd kost door overleg met de belanghebbenden.

• Het tijdelijk gebruik van het Haveneiland wordt voortgezet binnen een gereguleerd regime.

• Voor CrossMark-West/’t Zoet is de notitie Reikwijdte en Detailniveau vastgesteld, met positief commentaar van de Commissie MER op de onderzoekaanpak. Deze notitie is de basis voor het opstellen van een milieueffectrapportage (MER). 

• Het ruimtelijk programmatisch raamwerk voor ’t Zoet is uitgewerkt, inclusief de bouwstenen (ondergrond, mobiliteit, energie, woon- en economisch programma). De financiële businesscase is uitgewerkt. Deze wordt nog geoptimaliseerd om tot een financieel uitvoerbaar plan te komen.

• De samenwerking met de provincie is geregeld via een samenwerkingsovereenkomst. Daarin regelen we de ontwikkelkaders, de (gezamenlijke) gebiedsorganisatie, de inbreng van gronden en de financiering van de ontwikkelingen, waaronder het voorbereiden van een grondexploitatie voor de eerste fase van ’t Zoet, met daarin circa 1700 woningen en 23.000 m² voorzieningen. 

• De gemeenteraad heeft een krediet beschikbaar gesteld voor de civieltechnische voorbereidingen voor investeringsprojecten in de openbare ruimte. Het Rijk heeft hiervoor ook een subsidie verstrekt. Dit betreft een aanzienlijke bijdrage voor de verkeersinfrastructuur en de opgaven op het gebied van mobiliteit, water en groen in het plan.

• Het terrein is tijdens het zomerseizoen tijdelijk opengesteld. Dat was een succesvol plan: er zijn veel kleinschalige en grotere evenementen geweest, waarbij Breda Photo een prominente rol heeft gespeeld.

Verbeter Breda
In Verbeter Breda is voortgang te zien, ondanks het feit dat de budgetten niet volledig besteed zijn. Bij de uitvoering van de plannen volgens de Verbeter Breda-principes ligt de nadruk op het betrekken van inwoners: het gesprek is belangrijker dan te snelle mijlpalen en concrete resultaten (zonder draagvlak). Dit vraagt om voldoende tijd, ruimte en aandacht voor inwoners zodat zij kunnen aangeven wat zíj belangrijk vinden in hun buurt. Hoewel deze aanpak waardevolle inzichten en kansen biedt, kan dit leiden tot vertraging in de besteding van budgetten. 

Gasthuisvelden

• Bij het openstellen van fase 1 van het Seeligpark is er een risico op overlast. We monitoren de situatie en nemen maatregelen bij eventuele (extreme) overlast, in overleg met de diverse instanties en de wijkaanpak. 

• Bij de sloop van het belastingkantoor kan vertraging optreden door het uit laten huizen van de vleermuizen. Hiervoor zijn maatregelen genomen, maar het is nog onbekend of en hoe snel de vleermuizen het pand verlaten. 

Nieuwe Mark
Eind 2024 is er een externe raming uitgevoerd voor fase 2. Hieruit is gebleken dat er sprake is van een flinke kostenstijging. De exacte raming wordt in 2025 gemaakt. In 2025 wordt de raad hier nader over geïnformeerd.

Centrum-Oost
In Centrum-Oost zijn veel ambities afhankelijk van de investeringsbereidheid van de markt. De huidige herinrichting van de Vlaszak heeft daar een positieve uitwerking op. De totale gebiedsontwikkeling zal mogelijk 15 jaar duren. De plannen moeten daarom bestand zijn tegen veranderende economische omstandigheden. De gebiedsontwikkeling vraagt zo veel tijd omdat het gebied in de bestaande stad ligt. Er zullen dus lange tijd bouwactiviteiten zijn. Dit kan een negatieve uitwerking hebben op het draagvlak.

Bavel

• Een risico voor de ontwikkelingen in Bavel zijn de stikstofberekeningen en veranderende regelgeving daarover. Binnen de huidige stikstofregelgeving (vergunningstop, salderen) zijn de ontwikkelingen van woningen en bedrijventerreinen niet haalbaar of moeten die worden gecombineerd met verkeersmaatregelen, zoals het beperken van het autoverkeer op bepaalde wegen in of bij het Ulvenhoutse Bos. 

• In het zoekgebied voor de bedrijventerreinen zitten boomkikkers. Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling. Als deze kikkers niet verplaatst kunnen worden, kunnen we minder hectares bedrijventerrein aanleggen.

• Voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein is actief grondbeleid nodig. Voor deze strategische voorinvestering is financiële ruimte nodig. Ook moeten er risico’s aangegaan kunnen worden. Bij strategische grondaankoop hoort immers altijd het risico dat de ontwikkeling om wat voor reden dan ook niet doorgaat. De voorinvestering is nodig om de aanleg van het werkterrein op gang te brengen. 

CrossMark/Havenkwartier/’t Zoet 

• Voor CrossMark is de bouw van 655 woningen in De Strip vóór 2030 een risico. Dit is een eis vanuit de Woningbouwimpuls (met € 9,9 miljoen subsidie vanuit het Rijk). Er kan vertraging optreden door grillige marktomstandigheden en door kostenstijgingen in de bouw. Deze subsidie wordt niet geïndexeerd.

• De strakke planning voor de realisatie van de Broedplaats Performing Arts is een risico. De nieuwbouw moet om akoestische redenen klaar zijn als de eerste woningen op KlaversJansen opgeleverd worden. 

• De ontwikkeling van 't Zoet is groot, complex en langdurig. Denk hierbij aan een looptijd van 20 tot 30 jaar. De kansen voor de stad zijn groot, net als de druk vanuit de afspraken met het Rijk. Daarbij is het belangrijk dat we tempo kunnen houden. Er zijn meerdere risico’s die invloed kunnen hebben op het tempo en een gedegen aanpak:

  • We hebben behoefte aan een financiering voor forse investeringen over een lange periode, terwijl de financiële reikwijdte beperkt is en we deels afhankelijk zijn van andere overheden (het Rijk, de provincie en het waterschap).
  • De technische complexiteit is hoog (met funderingsresten, onderdoorgangen bij het spoor en hoogwaardige OV-verbindingen).
  • Er staat druk op het uitwerken van het woonprogramma door de druk op de woningmarkt. Het risico is dat we te snel plannen maken en daardoor inboeten op onze stedelijke ambities.
  • We hebben te maken met milieutechnische belemmeringen (zoals stikstof, geur, geluid, bodemverontreinigingen en externe veiligheid door het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor).

Cultureel erfgoed
Breda wil een aantrekkelijke historische stad blijven door het erfgoed te beschermen en te beheren. Dit doen we door het belang van erfgoed in te brengen in ruimtelijke projecten en door het aanwijzen van panden als gemeentelijk monument. In overleg met het Chassé Theater hebben we ervoor gekozen om het theater pas aan te wijzen als gemeentelijk monument nadat de duurzaamheidsmaatregelen zijn uitgevoerd.

Cultuur
Met ons cultuurbeleid ‘In verband met cultuur 2019-2024', dat eind 2024 afliep, stimuleerden we het maken, presenteren en beleven van een waardevol en divers kunst- en cultuuraanbod. We hebben de aantrekkingskracht van Breda vergroot om te wonen, te werken, te beleven en te bezoeken. We ondersteunden de culturele organisaties en makers in Breda bij hun herstel en transitie na de coronapandemie. 

Cultureel erfgoed

• In 2024 vonden succesvolle Open Monumentendagen plaats. Daarnaast werd een groot aantal andere publieksactiviteiten georganiseerd door de gemeente, haar subsidieontvangers (zoals Royal Roots) en het erfgoedveld. 

• We hebben subsidie verstrekt aan onze erfgoedbasisstructuur (de Grote Kerk, BLASt, de Waalse Kerk, Breda Nassaudag en het Maczek Memorial Breda).

• We hebben subsidie verstrekt aan de kleine historische musea, verstrekten instandhoudingssubsidies voor gemeentelijke monumenten en maalvaardige molens en verleenden één projectsubsidie. Iedere aanvraag die aan de regels voldeed is positief beschikt.

• In 2024 organiseerde het erfgoedveld 2 erfgoedtafels waarbij de gemeente bestuurlijk en ambtelijk vertegenwoordigd was. 

• De gemeente heeft zich ingezet voor de toekenning van het Van Gogh Nationaal Park. Deze toekenning heeft in het najaar plaatsgevonden.

• Voor de samenwerking Zuiderwaterlinie is een nieuw ambitiedocument ontwikkeld voor de stelling Breda-Geertruidenberg. 

• Binnen het project Collectie Breda (voor de registratie en digitalisering van collecties) lag de focus in 2024 op de keuze voor passende beheersystemen om collecties te registeren en te ontsluiten. Daarnaast hebben we onderzocht hoe de erfgoeddata digitaal beschikbaar kan worden gesteld voor het publiek. 

• Onze erfgoedvisie ‘Grondstof voor de toekomst’ gaat uit van een brede benadering van het erfgoed. We zetten het project Collectie Breda in om focus aan te brengen binnen het tastbare erfgoed (zoals de monumenten) en de historische verhalen. Dankzij Collectie Breda kunnen mensen en middelen effectief worden ingezet voor de volgende doelen:
  • het versterken van de erfgoedbeleving en het vergroten van de toegankelijkheid van het erfgoed voor bewoners en bezoekers 
  • zo veel mogelijk kennis vergaren over het Bredase erfgoed en deze delen met de stad 
  • zorgvuldig behoud, beheer en bescherming van ons erfgoed 
  • erfgoed als onderlegger voor de (her)ontwikkeling van de fysieke leefomgeving 

Cultureel erfgoed
Het aanwijzen van gemeentelijke monumenten gebeurt projectmatig. Het risico op beroep en bezwaar is daarbij altijd aanwezig en deed zich in 2024 ook voor: de focus lag vooral op bezwaar- en beroepszaken over het aanwijzen. Naast het project om 250 potentiële monumenten aan te wijzen, hebben we 3 losse aanwijsprocedures doorlopen op verzoek van de belanghebbenden. 

Onderwijsvisie
Zie programma 1 voor meer informatie over onze onderwijsvisie. 
 
Actieplan Onderwijs en Arbeidsmarkt

• Begin 2024 hebben we het uitvoeringsplan opgesteld. Het techniekaanbod voor primair en voortgezet onderwijs wordt versterkt en toegevoegd aan de Educatiewijzer Breda. Dit draagt bij aan loopbaanoriëntatie. De gemeente Breda is aangesloten bij de subsidieaanvraag voor Sterk Techniek Onderwijs (STO Breda).
• We hebben de EnergieCampus financieel ondersteund. Deze is in november geopend om mensen te kunnen opleiden voor de energiesector. In 2024 hebben we een aanzet gegeven voor het opzetten van een transitiehub bij de EnergieCampus in 2025. 

Breda Studentenstad

• We hebben studenten welkom geheten met: 

• • de campagne ‘Welkom in jouw stad, Breda’.
  • het Introfestival. Om de no show te verminderen en om de stijgende kosten op te vangen werd er dit jaar een kleine bijdrage gevraagd aan de studenten.
  • het GoodMood-evenement in november.
  • Via het netwerk Breda Internationals en het European Student Network (ESN) werd een introductieprogramma aangeboden voor de internationale studenten. 

• We voeren het onderzoek Brain Gain & Drain uit om in beeld te krijgen waar talenten na hun afstuderen gaan wonen en werken.
• Studenten zijn betrokken bij maatschappelijke vraagstukken, in samenwerking met het Urban Living Lab Breda. Met de partners van het lab hebben we ingezet op een duurzame samenwerking tot en met 2029. Voor de 4 thema’s zijn regisseurs aangesteld.
• De samenwerking met City Deal Kennis Maken is in 2024 gestopt omdat de subsidieaanvraag bij het Rijk niet is gehonoreerd. 

Taal en laaggeletterdheid
Om meer mensen te bereiken heeft de Regio West-Brabant in de Week van Lezen en Schrijven 2024 een taalevenement georganiseerd. Dit jaar stond het taalevenement in het teken van onderwijs om laaggeletterdheid bij een breed publiek onder de aandacht te brengen. De editie van 2024 richtte zich vooral op praktijkprofessionals met leidinggevende, coördinerende of beleidsontwikkelende taken in het primair en voortgezet onderwijs, de kinderopvang en samenwerkingsverbanden. Deelnemers konden zich inschrijven voor inspirerende presentaties en workshops. Verder heeft het Digi-Taalhuis in 2024 een filmpje gemaakt voor de regio om het Digi-Taalhuis en de website te promoten. De website richt zich op taalvragers, taalvrijwilligers en organisaties.

Onderwijshuisvesting
In 2024 is de verbouwing van basisschool De Griffioen opgeleverd. De vernieuwbouw van de Rudolf Steinerschool is gestart en we hebben de voorbereidingen getroffen voor de vernieuwbouw van KBS De Weerijs. Voor KBS De Rosmolen en het Bredacollege is de planfase voor de vernieuwbouw begonnen. Bij KBS John F. Kennedy is een massastudie gedaan als onderdeel van de planfase. Om het binnenklimaat te verbeteren, hebben we installaties geplaatst bij KBS Petrus en Paulus en KBS St. Joseph. Deze projecten worden uitgevoerd in het kader van SUVIS en zijn bijna afgerond.

In 2024 heeft Building Breda de locatie Tessenderlandt aangekocht van Curio en zijn ze gestart met een verkenning naar de mogelijkheden voor de Van Riebeecklaan. Het ventilatie- en verduurzamingsproject van het Onze Lieve Vrouwelyceum is opgeleverd. De ventilatie- en verduurzamingsprojecten bij het Mencia de Mendoza Lyceum en De Nassau (De la Reijweg) zijn verder in uitvoering genomen. Daarnaast hebben de schoolbesturen gezorgd voor het planmatig onderhoud en hebben zij zelf nog geïnvesteerd in de gebouwen. Voor het nieuwkomersonderwijs is de locatie Oranjeboomstraat in gebruik genomen.

Onderwijsvisie
Zie programma 1 voor meer informatie over onze onderwijsvisie. 

Actieplan Onderwijs en Arbeidsmarkt

• We hebben bijeenkomsten georganiseerd met het onderwijs, de bibliotheek en aanbieders van techniekonderwijs om het techniekaanbod te promoten. We geven invulling aan een van de doelen van de onderwijsvisie om alle jongeren in Breda praktijkervaring op te laten doen en kennis te laten maken met techniek.
• Met de opening van de EnergieCampus in november biedt Breda opleidingen in de energiesector, waarmee we de tekorten aan technisch personeel willen verkleinen.

Breda Studentenstad

• Met introductieactiviteiten hebben we ervoor gezorgd dat (nieuwe) studenten zich sneller thuis voelen in Breda. 
• Tijdens de periodieke overleggen met bestuurders van het middelbaar en hoger beroepsonderwijs (Bestuurlijk Overleg Talent) zijn onder meer de volgende onderwerpen besproken: studentenhuisvesting, de mentale gezondheid van studenten, de introductieperiode, diversiteit en inclusie, en de onderwijsvisie ‘Kansrijk ontwikkelen’.
• Bij hybride leeromgevingen stimuleren we de samenwerking van hbo- en mbo-studenten, zoals in het Urban Living Lab Breda (ULLB), Breda Robotics en het Game Development Center. In 2024 heeft ULLB de programma’s Bredata en Impact Ondernemen ontwikkeld. Met Verbeter Breda lopen gesprekken over een 3e programmalijn. 

Taal en laaggeletterdheid
In 2024 hebben we met de gemeenten in de Regio West-Brabant verder samengewerkt aan de aanpak van laaggeletterdheid. De betrokken organisaties hebben mensen bereikt die eerder nog geen gebruik maakten van het aanbod.

Onderwijshuisvesting
2024 stond in het teken van veelvuldig overleg met BreedSaam en Building Breda over de nieuwe periode van doordecentralisatie. We hebben addenda met aanvullende afspraken getekend en de nieuwe meerjarenplannen zijn goedgekeurd. In 2024 is er € 1,4 miljoen extra beschikbaar gekomen voor onderwijshuisvesting. De afspraken over samenwerking en overleg zijn hernieuwd, zodat we de komende jaren gezamenlijk en voortvarend verder kunnen bouwen aan de opgave voor onderwijshuisvesting.

Afgelopen jaar hebben we belangrijke stappen gezet in de noodzakelijke schaalvergroting van Breda. We zijn een duurzame en betrouwbare partner van het Rijk en de provincie. De lobby voor Bredase dossiers organiseerden we zo veel mogelijk met partijen in de stad, de regio, BrabantStad, de SRBT en in G40- en VNG-verband. 

De colleges van de 10 gemeenten in de Baronie besloten om hun samenwerking verder te bestendigen en uit te breiden. Deze samenwerking vormt een sterke basis om ook met de regio Tilburg (Hart van Brabant) samen te werken. Samen willen we een grootstedelijke regio vormen die nationaal en internationaal interessant en relevant is als gesprekspartner en investeringsregio. We onderzochten mogelijkheden voor samenwerking in Europa en werkten samen met partners op regionale, nationale en Europese schaal.

We hebben de Uitvoeringsagenda NOVEX Stedelijk Brabant uitgewerkt, die in november is vastgesteld. Daarnaast begonnen we met de uitwerking van de uitvoeringsagenda bij de Ontwikkelstrategie SRBT. We ontwikkelden voorstellen voor een passende samenwerkingsstructuur binnen de SRBT. Ook brachten we mogelijkheden voor de samenwerking met Vlaamse centrumsteden in kaart. We werken samen met grensgemeenten binnen het Belgisch Nederlands Grensoverleg (BENEGO). 

Tot slot bouwden we met diverse initiatieven verder aan het (herstellen van het) vertrouwen van inwoners in de politiek en de overheid.

Public affairs en lobby
We hebben actief ingezet op bestuurlijke kennismakingen en samenwerkingen met (Brabantse) Kamerleden en ministeries. In 2024 stond dit mede in het teken van de start van het kabinet Schoof. 

We hebben gelobbyd op thema’s als energie en klimaat, sociaal domein, stedelijke ontwikkeling en mobiliteit, Verbeter Breda, cultuur, digitalisering en migratie/asiel. Breda is een duurzame en betrouwbare partner van het Rijk en de provincie. De lobby voor Bredase dossiers organiseren we zo veel mogelijk met partijen in de stad, de regio, BrabantStad, de SRBT en in G40- en VNG-verband. 

Afgelopen jaar hebben we onder andere dankzij onze invloed en lobby een positieve uitkomst bereikt op de landelijke Woontop en extra aandacht gekregen voor het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Op Europees niveau hebben we ons, mede namens de G40, hard gemaakt voor het Europese Cohesiefonds. Dit nieuwe fonds is de basis voor steden en regio’s om ook na 2027 gebruik te kunnen maken van Europese subsidieprogramma’s. Daarnaast zijn er 3 Europese projecten gestart waar de gemeente Breda partner in is. Eén daarvan is 'Otters over de grens’ waarin de ecologie van de Mark versterkt wordt, gericht op het leefgebied van de otter.

Regionale samenwerking

• Om de belangen van Breda zo goed mogelijk te dienen is schaalvergroting en regionale samenwerking vaak onmisbaar.
• De colleges van de 10 gemeenten in de Baronie hebben eind 2024 besloten om hun samenwerking te formaliseren en te verbreden. We zijn gestart met de benodigde bestuurlijke overlegstructuren via portefeuillehoudersoverleggen om te komen tot een gezamenlijke agenda op inhoud.
• We hebben de samenwerking met Tilburg voortgezet. In 2024 hebben we ook mogelijkheden verkend om gezamenlijk in Europa te lobbyen, zodat we de kracht van de stedelijke regio kunnen gebruiken om meer voet aan de grond te krijgen in Brussel.
• Als vervolg op de Ontwikkelstrategie SRBT zijn we gestart om een uitvoeringsagenda uit te werken. Een 1e versie hiervan zal in 2025 beschikbaar komen. Binnen de SRBT zijn voorstellen ontwikkeld voor een passende samenwerkingsstructuur. Dit gebeurde in nauwe afstemming met de ontwikkelingen binnen de Baronie. Naar verwachting leidt dit in 2025 tot een besluit van het college over de ambtelijke en bestuurlijke samenwerkingsstructuur.
• De focus van de 16 samenwerkende colleges in de Regio West-Brabant ligt op het versterken van het vestigingsklimaat. In 2024 zijn de Strategische Agenda en het Actieprogramma 2024-2028 vastgesteld. Hierbij gaat het om de programma's en opgaven waar de overheid verantwoordelijk voor is. De Economische Agenda West-Brabant van de Economic Board West-Brabant (EBWB) is het vertrekpunt om stappen te zetten binnen de transities in West-Brabant.
• 2024 stond voor de regio ook in het teken van de Regio Deal 'West-Brabants welvaren'. Na een aanvraagtraject in 2023, werd in 2024 bekend dat West-Brabant een Regio Deal sluit met het Rijk. De regio legt meer dan € 15 miljoen in en het Rijk draagt daar € 15 miljoen aan bij. Deze programma’s richten zich op het verbeteren van de brede welvaart van de regio. Breda heeft zich hier als voorzitter voor ingezet.
• De Samenwerkingsagenda gemeente-provincie Noord-Brabant is geactualiseerd. Hiermee zetten we de succesvolle samenwerking en uitvoeringskracht van de afgelopen jaren door. Ook leggen we nieuwe en herijkte samenwerkingsafspraken vast op de thema’s verstedelijking, mobiliteit en natuur/water, die bijdragen aan meervoudige lokale en (boven)regionale beleidsdoelen.
• Als vervolg op het Ontwikkelperspectief Stedelijk Brabant 2040 is in 2024 een Uitvoeringsagenda NOVEX Stedelijk Brabant uitgewerkt. Deze is tijdens het BO Leefomgeving van november vastgesteld. Naast afspraken voor heel Brabant bevat deze agenda ook regiospecifieke afspraken op de schaal van de SRBT. Breda is volop betrokken bij de uitvoering van de projecten in deze uitvoeringsagenda.
• In 2023 zijn de gemeenten Oss en Roosendaal toegetreden tot het netwerk BrabantStad. De evaluatie van de samenwerking was voorzien voor 2024. Deze is doorgeschoven naar 2025. De evaluatie gaat vooral over de financiën. De inhoudelijke evaluatie wordt besproken in de gesprekken voor het narratief. 

Bovenregionale samenwerking

• 2024 was een verkiezingsjaar voor het Europees parlement en de Vlaamse gemeenten. We hebben de samenwerkingskansen met Vlaamse centrumsteden in beeld gebracht. Met de grensgemeenten werken we samen binnen het Belgisch-Nederlands Grensoverleg (BENEGO).
• Op basis van het bestuursakkoord zoeken we in Breda actief naar samenwerkingskansen in Europa. Hiervoor is Breda actief in meerdere samenwerkingsprojecten (zie www.breda.nl/europese-samenwerkingsprojecten).

Verstevigen van het vertrouwen 
In 2024 hebben we stappen gezet volgens de actielijnen uit de ontwikkelaanpak. Eind 2024 hebben we hierover gerapporteerd aan de gemeenteraad. Burgerschapsonderwijs kreeg een belangrijkere rol binnen de onderwijsvisie. Raadsleden werden uitgenodigd voor smaaktafels in de wijken en we verkenden de mogelijkheden voor een politieke podcast.