Paragraaf Verbonden partijen

Een verbonden partij is een rechtspersoon buiten onze eigen organisatie, waarin de gemeente een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Het is een van de manieren waarop de gemeente haar taken uit kan (laten) voeren. Verbonden partijen zijn in elk geval alle gemeenschappelijke regelingen met rechtspersoonlijkheid waarin de gemeente deelneemt en alle nv’s en bv’s waarvan de gemeente aandeelhouder is.

Verbonden partijen leveren soms bestuurlijk complexe verhoudingen op, omdat de gemeente bestuurder én klant is. Bovendien nemen meestal meerdere partijen deel aan de verbonden partij. De gemeente Breda is dan niet de enige bestuurder en niet de enige klant. Zij moet haar bestuurlijke doelen en wensen afstemmen met de andere deelnemers. Dit maakt de aansturing soms complex.

Voordelen van verbonden partijen zijn de grotere schaal en de regionale aanpak van een onderwerp. In lijn met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) nemen we sinds de begroting 2017 informatie over een verbonden partij op bij het programma waaraan die partij bijdraagt. In deze paragraaf ziet u het totaaloverzicht van de verbonden partijen.

Naast de verbonden partijen in deze paragraaf neemt de gemeente Breda ook deel in de gemeenschappelijke regelingen ‘Beschermd wonen regio Breda’ en ‘Geweld in afhankelijkheidsrelaties (GIA) en Meldpunt Crisiszorg West-Brabant’. Dit zijn zogenoemde centrumregelingen en dus géén aparte rechtspersonen. Daarom vallen ze niet onder de definitie van een verbonden partij volgens het BBV. Daarnaast is de gemeente ook lid van de ‘Vereniging van Contractanten Afvalsturing Brabant’. Dit is ook geen verbonden partij volgens het BBV, omdat de gemeente hierin geen financieel risico loopt.

Voor West-Brabant is een vernieuwde nota Verbonden Partijen opgesteld voor de periode van 1 mei 2024 tot 1 mei 2028. De nota ligt in lijn met de nieuwe Wgr en de aanbevelingen bij de evaluatie van de eerdere nota. Hierbij zijn de financiële beleidsregels voor de gemeenschappelijke regelingen zo veel mogelijk geharmoniseerd. Bij het actualiseren van de nota is rekening gehouden met de zienswijze van de gemeente Breda. Ook wordt specifiek aandacht besteed aan de verschillende soorten verbonden partijen: publiekrechtelijke samenwerkingen, privaatrechtelijke samenwerkingen en overige samenwerkingen. Het niveau waarop de gemeenteraden betrokken zijn, kan variëren en is afhankelijk van het type verbonden partij. 

De colleges van de 10 gemeenten in de Baronie hebben eind 2024 besloten om hun samenwerking te formaliseren en te verbreden. Daarom hebben zij afgesproken om per 1 januari 2025 de samenwerking te verdiepen en aan de gemeenteraden voor te stellen om te werken aan een passende juridische vorm.

Als vervolg op de Ontwikkelstrategie SRBT zijn we gestart met de uitwerking van een uitvoeringsagenda. Een eerste versie hiervan komt in 2025 beschikbaar. Binnen de SRBT zijn voorstellen ontwikkeld voor een passende samenwerkingsstructuur, in nauwe afstemming met de ontwikkelingen binnen de Baronie. Naar verwachting leidt dit in 2025 tot een collegebesluit over de ambtelijke en bestuurlijke samenwerkingsstructuur.

De gemeenten in de Regio West-Brabant-Oost (WBO) hebben hun samenwerking vastgelegd in een dienstverleningsovereenkomst (DVO). De inrichting van een GR voor de jeugdhulpregio WBO is een belangrijke stap in de verdere professionalisering en samenwerking binnen onze regio. De oprichting en inrichting van de GR WBO Jeugd wordt voorzien voor 2027 of 2028.

Voor een uitgebreidere toelichting over de inhoudelijke activiteiten van de hieronder genoemde verbonden partijen verwijzen wij u graag naar het onderdeel Verbonden partijen bij de betreffende programma's.

Voor een uitgebreidere toelichting over de inhoudelijke activiteiten van de hieronder genoemde verbonden partijen verwijzen wij u graag naar het onderdeel Verbonden partijen bij de betreffende programma's. 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Informatieveiligheid is een blijvend risico waar de GGD op anticipeert. Sinds 2024 is GGD West-Brabant gecertificeerd volgens de NEN 7510-norm. Hiermee toont de GGD aan dat zij de informatiebeveiliging adequaat beheerst. Sinds april heeft de GGD besloten om een vaste Chief Information Security Officer aan te stellen, die ervoor zorgt dat de informatiebeveiliging op een hoog niveau geborgd blijft. Verder konden enkele vacatures door de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt moeilijk ingevuld worden. Dit laat zien dat externe factoren van invloed zijn op het werk van de GGD en op de publieke gezondheid en veiligheid. 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
De vergunningverlening en financiering van de ambulancezorg blijft lopen via de zorgverzekeraars. Dit betekent dat de gemeente geen financieel risico loopt.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Het RBL heeft een laag risicoprofiel, omdat het een uitvoerende (werk)organisatie is die een beperkt risico draagt voor de bedrijfsvoering. Het RBL heeft geen eigen vermogen (de solvabiliteit is 0%). Zij heeft geen langlopende schulden, en kortlopende schulden worden gefinancierd met de gemeentelijke bijdragen. De lasten en baten zijn structureel. De deelnemende gemeenten staan financieel garant.

We zien de volgende risico’s:

• Vaste formatie op programmamiddelen. Vanuit het RBL werken 5 vaste medewerkers aan projecten die worden bekostigd vanuit het regionale programma VSV. Iedere 4 jaar wordt een nieuw programma vastgesteld. In 2026 start een nieuw programma. Dit hangt samen met het van kracht worden van de nieuwe wet 'van school naar duurzaam werk'. Het RBL loopt het risico dat deze medewerkers niet langer kunnen worden bekostigd. In de begroting 2026 wordt besproken of deze taken tot de reguliere basistaken behoren die de afgelopen jaren tijdelijk konden worden gefinancierd vanuit externe middelen. Het betreft het NEET-programma (Not in Education, Employement or Training) en de vangnetcoördinatoren VSV en PRO/VSO.
• Doorontwikkeling van het RBL en de bijbehorende speerpunten uit het koersdocument. De komende jaren is er een verschil in werkwijze tussen de niveau 1-gemeenten en de niveau 2/2a-gemeenten. Die laatste (cluster Oost, waar Breda deel van uitmaakt) kunnen slechts voorzien in de basis op orde, terwijl cluster West meer mogelijkheden heeft tot preventief werken en de omslag maken naar leerrecht. Dit geeft ongelijkheid in de behandeling van de jongeren in onze regio. Dit heeft mogelijk zijn weerslag op de verzuimcijfers in dit deel van de regio.
• Nieuwe wetgeving brengt ook extra kosten met zich mee. Het RBL moet hieraan blijven voldoen. De kosten die hiermee samenhangen worden dan ook evenredig naar gemeenten doorbelast. Momenteel zien we 3 aandachtspunten die vanaf 2025 extra kosten met zich meebrengen: de uitvoering van de audits voor de Wet politiegegevens (Wpg) met de bijbehorende verwerkingsovereenkomsten, het toegankelijk maken van de website van RBL en de extra juridische ondersteuning die dit vraagt. Op dit moment zijn de kosten en de planning nog niet duidelijk.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Omdat Neovita een vast percentage op de loonsom ontvangt, is er nauwelijks sprake van risico’s. 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• De afhankelijkheid van de (vaak personele) inzet van gemeenten bepaalt de slagingskans van regionale projecten.
• Een groot deel van de inkomsten van de RWB komt vanuit subsidies. Als de mogelijkheden voor subsidies verminderen heeft dit financiële consequenties.
• Om aan subsidie-eisen te voldoen worden er activiteiten verricht. Daarbij wordt rekening gehouden met het voorlopig toegekende bedrag. Er bestaat een kans dat de subsidieverstrekker het bedrag aan het eind van het project lager vaststelt. 
• Hacks van de algemene ICT-voorzieningen kunnen leiden tot extra kosten.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Er zijn geen belangrijke risico's te melden.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Er zijn geen belangrijke risico's te melden.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
De coronacrisis, een kostencrisis en een energiecrisis hebben het Chassé Theater voor grote uitdagingen gesteld. Inmiddels zijn de nieuwe installaties voor een duurzame energievoorziening geïnstalleerd en operationeel. Het bijna 30 jaar oude gebouw is op een aantal punten toe aan omvangrijke vervangingen en investeringen. Samen met het theater werken we aan een meerjarig onderhouds- en investeringsplan. 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• Het Klapkot staat nog steeds leeg. De plannen om het Klapkot te koppelen aan café De Huiskamer zijn door de gemeente goedgekeurd. Onderdeel van deze plannen is het gebruik van de Vishal. Een initiatiefplan hiervoor is in behandeling. Omdat brouwerij De Oranjeboom de huurder van NV Stadsherstel Breda is, is er geen sprake van inkomstenderving.
• Aan de Molenstraat ligt de toegang tot het achterterrein van het weeshuis. Hier hebben vroeger meerdere kleinere huisjes gestaan die nu leeg staan. Stadsherstel is bezig om de restanten van één bouwblokje te restaureren en vervolgens bewoonbaar te maken. Deze werkzaamheden worden in 2025 afgerond. Hierdoor ontstaat moderne, kleinschalige woningbouw in het centrum van Breda, een initiatief waarmee de oude functie van de huisjes weer tot leven komt.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
BrabantRing BV is een samenwerking tussen de provincie Noord-Brabant, 5 gemeenten en de private partij BRE EFX. De juridische vormgeving is voltooid, de zakelijke activiteiten zijn in ontwikkeling. De financiering van de activiteiten en het werven van rvc-leden heeft prioriteit.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Voor de continuïteit van het netwerk is bestuurlijk draagvlak essentieel. BENEGO is financieel afhankelijk van de jaarlijkse ledenbijdrage.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Er zijn geen belangrijke risico's te melden.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
De provincie heeft de rekenrente begin 2024 vastgesteld op 3,45%. Dit gebeurde naar aanleiding van de ALM-studie uit 2023. De provincie heeft wel een signaal afgegeven dat er naar aanleiding hiervan mogelijk een heffingsaanslag wordt opgelegd. Dit is meegenomen in het risicoprofiel van Breda. 

Andere lopende risico's
Mogelijk volgt er een herziening van het juridisch kader (Leemtewet).

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• Inhuur versus vast personeel. Er is op de arbeidsmarkt een tekort aan (goed opgeleid) personeel. Daarnaast zorgt het opleiden van trainees en net afgestudeerden door OMWB-personeel voor een lager aantal declarabele uren.
• Transitie mens en systeem. De organisatie maakt een transitie door, waardoor individuele medewerkers mogelijk niet (meer) aan de eisen voldoen.
• Bovenmatig verzuim. Er is een dalende trend zichtbaar, maar het is moeilijk in te schatten hoe het verzuimpercentage zich ontwikkelt.
• Invoering van de Omgevingswet (van kracht sinds 1 januari 2024). De implementatie van de Omgevingswet heeft impact op de manier van werken, de cultuur, de juridische basis en het technisch instrumentarium. Hierdoor ontstaan mogelijk hogere kosten.
• Cybercriminaliteit.
• De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (DBA) / Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR).

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• Financieel risico: mogelijk dalen de bijdragen vanuit het Rijk en de gemeenten. Daardoor liggen de taakuitvoering en de dienstverlening van de veiligheidsregio in de toekomst mogelijk op een ander niveau dan nu. Dit heeft effect op de gemeente en haar inwoners.
• Uitputting reserves: de VRMWB zal waarschijnlijk haar reserves verder uitputten om tekorten of tegenvallers op te vangen. Dit vermindert de weerstand van de organisatie. Het gevolg is dat financiële risico’s de gemeenten eerder raken.
• Bezetting bij de brandweerposten: sommige brandweerposten hebben moeite om een volledige bezetting rond te krijgen. Dit heeft invloed op de beschikbaarheid en de snelheid van de hulpverlening. Een tankauto rijdt alleen uit als de bezetting compleet is. Bij een alarmering moet dan mogelijk een ploeg van een andere post worden ingezet. Het blijft dus een uitdaging om voldoende vrijwilligers te hebben en te houden, ook door de vergrijzing en de veranderingen in wet- en regelgeving.
• Stijgende kosten: de oplopende prijzen, vooral voor energie en onderhoud, komen terug in de rapportages en begrotingswijzigingen van de veiligheidsregio, een organisatie die veel personeel, voertuigen, materieel en vastgoed heeft.
• Snel veranderende samenleving: de snelle veranderingen in de samenleving en binnen het veiligheidsdomein brengen nieuwe vragen en opdrachten met zich mee, terwijl de ‘klassieke’ risico’s onveranderd aanwezig blijven. Veiligheidsregio’s moeten hier in meer of mindere mate in meebewegen.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• prijzen, debiteuren en de beschikbare verwerkingscapaciteit
• prijsrisico’s zijn het grootst in markten die beheerst worden door wereldmarktprijzen, zoals bij papier

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Het personeel van het ZVH is in dienst bij de gemeente Breda. Daar ligt ook deels het financiële risico. Dit is voor ziekte en arbeidsongeschiktheid over de deelnemers verdeeld met een convenant. Dit verlaagt het risico van de gemeente Breda. 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• De handhaving van de Belastingdienst op de wet DBA / schijnzelfstandigheid kan ervoor zorgen dat een zzp’er die wordt ingehuurd door de BWB achteraf wordt aangemerkt als werknemer. Dit kan leiden tot nabetaling van loonheffingen, boetes en rente, en arbeidsrechtelijke gevolgen. Het berekende risico is € 250.000.
• Door ontwikkelingen op de kapitaalmarkt kan de rente zakken, waardoor de opbrengsten achterblijven. Het berekende risico is € 125.000.
• De kosten van het digitaal berichtenverkeer kunnen substantieel hoger worden door een overschrijding van de staffelgrens. Het berekende risico is € 75.000.
• De uitvoering van de AVG is extra risicogevoelig voor een datagestuurde organisatie als de BWB. Ondanks alle maatregelen blijft het risico aanwezig van een datalek. Het berekende risico is € 55.000.
• De economie zorgt voor krapte op de arbeidsmarkt. Dat maakt het moeilijker en tijdrovender om cruciale functies in te vullen. Er is een berekend risico van € 40.000.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• een tekort aan netwerkcapaciteit voor de energietransitie
• de effecten van de energietransitie en de reguleringsmethodiek op de financiële positie
• het ongeautoriseerde gebruik van data en/of systemen

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• veranderende klimatologische omstandigheden
• de kwaliteit van het grondwater
• de veroudering van het netwerk
• informatie- en fysieke beveiliging

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• debiteurenrisico
• ICT
• toenemende regelgeving en impact op de organisatie