1. Nieuw investeringsinstrument
In 2021 hebben we een start gemaakt met de ontwikkeling van een nieuw instrumentarium voor onze investeringsopgaven, het strategisch investeringsplan (SIP). Dit om vooral de beschikbare investeringsmiddelen ook daadwerkelijk in de stad te kunnen besteden. Het oude instrumentarium miste de noodzakelijke flexibiliteit als sturingsmiddel om adequaat in te kunnen spelen op de grote maatschappelijke, organisatorische en financiële dynamiek.
2. Doelstelling
Het SIP is dus een flexibel sturingsinstrument voor gemeentebestuur om optimaal te kunnen bijsturen op actuele veranderende maatschappelijke, organisatorische en financiële omstandigheden. Het bevat actuele informatie zodat beheersing, sturing, integrale besluitvorming en verantwoording van en over gemeentelijke investeringsvraagstukken periodiek kan plaatsvinden. Het instrument bevat inhoudelijke en financiële onderbouwingen over de investeringsprojecten vanaf ambitie tot en met realisatiefase en heeft een lange tijdhorizon van 20 jaar.
3. Hoofdopzet SIP
MIRT fasering
Bij het SIP volgen we de procesfasering zoals het Rijk die hanteert in het MIRT (Meerjarenplan Infrastructuur, Ruimte en Transport). Hierbij doorloopt het investeringsproject verschillende fasen: van ambitie, via plan en project naar realisatie. Iedere overgang naar een volgende fase vraagt om bestuurlijke besluitvorming, waardoor het mogelijk is om tussentijds bij te sturen, te (her)prioriteren of te beëindigen.
Schematisch ziet de fasering er als volgt uit:
Fase A wordt afgesloten met bestuurlijke besluitvorming (startbeslissing) over de uitgevoerde verkenning of opgestelde visie. Fase B met bestuurlijke besluitvorming (projectbeslissing) over het opgestelde projectplan. Fase C met bestuurlijke besluitvorming (uitvoeringsbeslissing) over het opgestelde realisatieplan en voorstel voor kredietvotering. En fase D met een opleveringsrapport van het gerealiseerde project en met een projectevaluatie.
Investeringscategorieën
We onderscheiden 3 investeringscategorieën met de volgende kenmerken:
-
- Stedelijke gebiedsontwikkelingen en unieke grootschalige investeringen
- MIRT fasering volledig van toepassing
- gebruik van voorbereidingskredieten en uitvoeringskredieten bij fase-overgangen
- Instandhoudings (plus)-/vervangingsinvesteringen
- vaststelling van meerjarenbeleidsplan en jaarlijks een uitvoeringsplan
- geen aparte voorbereidingskredieten, uitvoeringskredieten per jaarschijf bij begrotingsvaststelling
- Bedrijfsmiddelen en enkelvoudige investeringen
- meerjarenbeleidsplan en uitvoeringsplan voor bedrijfsmiddelen en bedrijfsvoering
- geen aparte voorbereidingskredieten, uitvoeringskredieten per jaarschijf bij begrotingsvaststelling
- Stedelijke gebiedsontwikkelingen en unieke grootschalige investeringen
Projectfiches
Voor ieder investeringsproject of cluster van (instandhoudings- en bedrijfsvoering)projecten wordt een projectfiche opgesteld met een onderbouwing van o.a. scope, financiën, planning en risico’s.
De projectfiches worden 2 maal per jaar geactualiseerd, voorafgaande aan de voorjaarsnota en voorafgaande aan de begroting. Dit biedt het gemeentebestuur de gelegenheid om bij te sturen op de actualiteit van dat moment.
Actualisatieproces en beheerorganisatie
Voor het periodiek actualiseren en beheren van het SIP zijn processen ontworpen en ingericht. Voorts is een beheersorganisatie opgezet met 2 centrale coördinatoren (inhoudelijke en financiële) om de gehele procesgang met een centrale database te regisseren en te ondersteunen.
4. Beleidskader SIP
Inmiddels is het beleidskader SIP verankerd in de Financiële Verordening 2023 en het Financieel Beleid 2023 van de gemeente. Belangrijke onderdelen van dit beleidskader zijn
planningshorizon van 20 jaar:
- MIRT-fasering
- Overprogrammeren (maximaal 25% voor eerste 4 jaren)
- Wijze kredietvotering (uiterste moment)
5. Strategische investeringsplanning 2025-2033
We zetten voor het begrotingsjaar 2025 in op een realistische programmering. Daarbij gaan we voor de eerste vier jaren kaderstellend uit van een maximale overprogrammering van 25% t.o.v. de beschikbare gemeentelijke investeringsmiddelen, er vanuit gaande dat we in de praktijk van de 125% geplande investeringen maximaal 100% daadwerkelijk gaan realiseren. Praktijkervaring leert dat van de geplande investeringsprojecten er door verschillende omstandigheden (wetgeving, procedures, participatietrajecten, interne procesgang) worden vertraagd of zelfs worden stopgezet. We willen door middel van overprogrammeren zoveel mogelijk van de beschikbare investeringsmiddelen daadwerkelijk besteden in de stad.
In onderstaande tabel treft u het SIP 2025-2033 waarbij de totalen van de gemeentelijke investeringen per begrotingsprogramma en jaarschijven zichtbaar zijn. Voor een toelichting op de individuele investeringsprojecten in 2025 wordt verwezen naar de afzonderlijke begrotingsprogramma’s.
Bij de bestuurlijke behandeling van de begroting wordt de gemeenteraad gevraagd de nieuwe kredieten voor de investeringsprojecten < € 1 miljoen in 2025 gelijk bij de vaststelling van de begroting 2025 te voteren. In het komende jaar worden de voor de instandhoudingsinvesteringen en bedrijfsmiddelen de hiervoor benodigde meerjarenbeleidsplannen, voor zover nog niet aanwezig, uitgewerkt en voorgelegd ter vaststelling aan de gemeenteraad.
Voor de nieuwe kredieten van de investeringsprojecten in 2025 > € 1 miljoen en de investeringen m.b.t. de grootschalige stedelijke ontwikkelingen of bijzondere projecten worden in de loop van 2025 separaat bestuursvoorstellen aan de gemeenteraad voorgelegd.
De programmering van de investeringen voor 2026 e.v. is nog indicatief en zal conform het beleidskader twee maal per jaar worden geactualiseerd.
Van de € 119 miljoen in 2025 geplande investeringen is € 39 miljoen al gevoteerd is bij eerdere begrotingen of raadsbesluiten. Bij de bestuurlijke behandeling van de begroting wordt de raad gevraagd € 34 miljoen te voteren. De overige € 46 miljoen worden met separate raadsvoorstellen voorgelegd.