Basis op Orde in Breda

We willen dat Breda een veilige stad is. Een stad waar iedereen zich veilig voelt – thuis, op straat, op school en op het werk. Om dat te bereiken, werken we aan duidelijke doelen. De voortgang daarvan volgen we met 9 indicatoren: 5 zijn landelijk verplicht, 4 hebben we zelf bepaald.

In onze veiligheidsvisie staan 7 ambities centraal:

• Veilig wonen
• Veilig werken
• Veilig opgroeien
• Veilig uitgaan
• Veilig door het verstoren van criminele verdienmodellen
• Veilig bij rampen en crises
• Veiligheid en zorg in balans

Voor elke ambitie maken we een uitvoeringsplan met specifieke doelstellingen. Daarin staat wat we de komende 2 jaar gaan doen. We kiezen steeds een duidelijke focus, op basis van een veiligheidsanalyse die we elke 2 jaar uitvoeren. Zo kunnen we gericht en flexibel inspelen op wat er gebeurt in de stad.

We werken op basis van informatie en risico’s. Zo zetten we onze mensen en middelen doelgericht in. Ook onverwachte ontwikkelingen in de samenleving nemen we mee. We kijken vooruit, zodat we voorbereid zijn op de toekomst.

Onze boa’s zijn zichtbaar in de stad. Ze kennen de buurten en weten wat er speelt. We zetten hen gericht in, samen met onze partners. We richten ons op plekken waar het nodig is, zorgen voor laagdrempelig contact en verbeteren hun dienstverlening.

We willen meldingen snel en goed afhandelen. Daarom streven we ernaar om 80% van de meldingen nog dezelfde dag op te pakken. Zo zorgen we voor vertrouwen en een veilige leefomgeving.

Werkwijze
We blijven werken volgens de AAA-aanpak: Analyseren, Anticiperen en Activeren. Via het Veiligheidsinformatieknooppunt (VIK) verzamelen we gegevens en ontwikkelen we een duidelijk beeld van wat er speelt. Onze professionals zetten dat om in inzicht. Zo zien we snel trends en kunnen we op tijd in actie komen. We houden ook rekening met onverwachte ontwikkelingen in de samenleving.

Veiligheid maken we samen. Overheid, inwoners, ondernemers en partners: iedereen heeft een rol. We stimuleren dat iedereen verantwoordelijkheid neemt vanuit zijn eigen positie. Dat is soms lastig, maar ook een kans. We zoeken actief de samenwerking op, sluiten bondgenootschappen en communiceren open en eerlijk. We zijn duidelijk over wat we van elkaar mogen verwachten.

In onze samenwerking zetten we in op voorkomen, aanpakken, versterken en zorgen. We willen overlast, onveiligheid en criminaliteit het liefst vóór zijn. Daarom investeren we in de weerbaarheid van inwoners en buurten. Gaat iemand toch over de grens? Dan grijpen we gepast in. En als iemand hulp nodig heeft, zorgen we dat die er komt. Zo voorkomen we dat problemen groter worden.

We kunnen niet alles tegelijk. Daarom hebben we per ambitie gekozen waar we de komende tijd de meeste aandacht aan geven. We willen ook vooruit. Dat lukt niet met alleen meer van hetzelfde. Breda heeft grote ambities. Daarom zoeken we naar nieuwe oplossingen, soms ook buiten de gebaande paden. Als dat nodig is, starten we het gesprek of zoeken we steun bij anderen in de stad. Zo blijven we samen bouwen aan een veilig Breda.

Veilig Wonen
We willen dat iedereen zich thuis en veilig voelt in Breda. De traditionele criminaliteit daalt, maar digitale misdrijven en specifieke vormen van overlast nemen toe. Daarom richten we ons in 2026 op meer veiligheid in de buurt én online. Dat doen we samen met bewoners, de politie en andere partners. We bouwen aan een weerbare stad, onder andere via deze acties:

• Buurtpreventie vernieuwen
  We maken Buurtpreventie Breda klaar voor de toekomst. We betrekken bewoners actiever, verbeteren de ondersteuning vanuit de gemeente en passen het netwerk aan op nieuwe veiligheidsvragen. In het uitvoeringsplan staat hoe we dit aanpakken.
• Digitale weerbaarheid vergroten
  We breiden het netwerk van Cyberambassadeurs uit, met extra aandacht voor jongeren. Zo helpen we inwoners, ondernemers en bezoekers om beter beschermd te zijn tegen cybercriminaliteit.
• Brandveiligheid verbeteren
  De energietransitie en hoge energieprijzen brengen nieuwe risico’s met zich mee, zoals brandgevaar door thuisbatterijen en alternatieve manieren van verwarming. We investeren in voorlichting via de ambassadeurs Brandveilig Leven en ontwikkelen aanpakken voor deze nieuwe risico’s.
• Toezicht op wonen versterken
  We beschermen huurders en zorgen voor veilige woonomgevingen. We houden daarvoor extra toezicht op de naleving van het Bredase woonbeleid. We treden op tegen onverantwoorde kamerverhuur en woningsplitsing.

Sinds 1 januari 2024 geldt de Omgevingswet, inclusief de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Deze wetten hebben de rol van gemeenten bij bouwtoezicht flink veranderd. Voor eenvoudige bouwwerken, zoals eengezinswoningen en kleine bedrijfspanden (gevolgklasse 1), ligt de controle op de technische regels nu bij private kwaliteitsborgers. De gemeente toetst deze plannen dus niet meer vooraf.

Toch blijven we in Breda zorgen voor een veilige en goede leefomgeving. We voeren risicogericht toezicht uit op bouwactiviteiten. Daarbij letten we extra op onderdelen die belangrijk zijn voor de veiligheid, gezondheid en duurzaamheid. Dit doen we volgens het Beleidskader VTH 2023-2026.

Door de Wkb verschuift de focus van preventie naar controle achteraf. Toch blijft de gemeente bevoegd om op te treden bij overtredingen. Dat geldt ook voor activiteiten als bomen kappen, panden slopen en het gebruiken van gebouwen zonder vergunning.

Veilig Werken
Veilig werken begint bij ondernemers en werknemers zelf, maar het gaat verder dan dat. Breda ligt centraal en heeft grote bedrijventerreinen, een breed winkelaanbod (ook in de wijken) en een drukbezochte woonboulevard. Dat maakt onze stad aantrekkelijk voor inwoners én voor bezoekers van buiten de gemeente.

Die economische aantrekkingskracht brengt ook risico’s met zich mee. Criminelen zien kansen in bedrijvigheid. Daarom werken we aan veilige en weerbare werkomgevingen. Om bedrijventerreinen weerbaarder en veiliger te maken, zetten we in op certificering volgens het Keurmerk Veilig Ondernemen Bedrijventerreinen.

Veilig Opgroeien
We willen dat jongeren in Breda veilig en kansrijk opgroeien. Daarom zetten we stevig in op het programma Preventie met Gezag. Daarin werken we samen met veiligheidspartners, zoals de politie en het Openbaar Ministerie, en met organisaties uit het sociaal domein, zoals het jongerenwerk en Open Door. Zo voorkomen we dat jongeren afglijden naar criminaliteit.

Als het nodig is, schakelen we het Zorg- en Veiligheidshuis in. Ook werken we nauw samen met scholen. Zij signaleren vaak als eerste dat het niet goed gaat. Samen zorgen we dan voor passende hulp. De werkwijze 'zacht waar mogelijk, hard waar het moet' willen we in de hele gemeente verder toepassen, in goede samenwerking met de scholen.

In 2026 starten we met de Cyberexperience: een interactieve, virtuele beleving die jongeren met een lichte verstandelijke beperking helpt om digitaal weerbaarder te worden. We pakken ook de verharding onder jongeren aan. Met de campagne #bredategengeweld maken we geweld bespreekbaar en bieden we hulp. Zo beïnvloeden we de norm en laten we zien dat er altijd een alternatief is.

Veilig Uitgaan
In Breda moet iedereen veilig kunnen genieten van de horeca, cultuur en evenementen. Voor geweld, grensoverschrijdend gedrag en straatintimidatie is geen plek. Onze stad biedt veel mogelijkheden voor ontspanning. Dat trekt grote groepen mensen aan, ook van buiten de stad. Denk aan evenementen, festivals en natuurlijk de wedstrijden van NAC Breda.

We streven ernaar dat al deze activiteiten veilig verlopen – voor bezoekers én voor het personeel. Dat vraagt om een goede samenwerking tussen de gemeente, de politie, de organisatoren en andere partners. De organisatoren moeten hun veiligheidszaken goed op orde hebben. We controleren dit bij de vergunningverlening. Ook letten we op goed crowdmanagement, zeker tijdens drukke momenten als carnaval en Koningsdag.

We zorgen dat evenementen soepel verlopen, van de aanmelding tot de vergunning, de uitvoering en de evaluatie. Dat doen we door de samenwerking te verbeteren, zowel binnen de gemeente als met externe partners. Zo verhogen we de kwaliteit en zorgen we voor veiligheid en leefbaarheid.

Voor betaald voetbal passen we de regels aan. De meldplicht in de APV wordt omgezet naar een vergunningplicht, in lijn met de landelijke afspraken. Dit vraagt om aanpassingen in onze werkprocessen. In het komende seizoen werken we nog met de meldplicht. Daarbij stellen we voorwaarden, afgestemd op de nieuwe situatie rond het verbouwde Rat Verleghstadion. Daarnaast starten we in het seizoen 2025-2026 met een preventieve persoonsgerichte aanpak (PGA) bij voetbalwedstrijden. Zo willen we vooral voorkomen dat jonge supporters zich misdragen. De aanpak draait nu nog als pilot.

De horeca is onmisbaar voor Breda en bepaalt mede de sfeer in de stad. In 2026 geven we verder vorm aan het Horecabeleid 2025. De exploitatievergunning krijgt daarbij een grotere rol. We treffen voorbereidingen voor een uitbreiding van het vergunningsgebied. Zo zorgen we voor meer duidelijkheid en gelijke regels voor alle ondernemers. Ook voeren we de nieuwe terrassenverordening uit. Daardoor verwachten we meer vergunningaanvragen voor nieuwe terrassen of aanpassingen van bestaande vergunningen.

Veilig door het verstoren van criminele verdienmodellen
We werken samen met de politie en het RIEC (Regionaal Informatie- en Expertisecentrum) om criminaliteit aan te pakken. Onze boa’s controleren op straat en bij bedrijven. Zien zij signalen van bijvoorbeeld drugscriminaliteit of mensenhandel? Dan melden ze dat bij de politie. Als het kan, grijpen ze zelf in.

Onze coördinator mensenhandel zorgt voor een goede samenwerking met de opsporingsdiensten en zorginstellingen via het Zorg- en Veiligheidshuis. Zo helpen we slachtoffers en verstoren we de manieren waarop criminelen hun geld verdienen. We vragen ook inwoners om alert te zijn en verdachte zaken te melden bij de gemeente of de politie.

Criminaliteit kan ook de gemeente zelf raken. Denk aan de bedreiging van medewerkers of misbruik van vergunningen. Daarom maken we onze organisatie weerbaarder. We zorgen dat we goed zijn voorbereid en minder kwetsbaar zijn. Ook inwoners en bedrijven maken we weerbaarder. Zo voorkomen we dat criminelen bijvoorbeeld een pand huren voor drugshandel. We leren mensen waar ze op moeten letten en laten zien hoe belangrijk het is om er melding van te maken.

Tot slot willen we criminaliteit voorkomen, vooral onder jongeren. We willen voorkomen dat zij verleid worden om mee te doen. En gebeurt dat onverhoopt toch? Dan grijpen we in, zodat ze niet verder afglijden.

Veilig bij rampen en crises
In 2025 zijn we gestart met een aanpak om inwoners, ondernemers en organisaties weerbaarder te maken tegen rampen en crises. In 2026 bouwen we hierop voort. We zetten concrete stappen, zoals het opzetten van noodsteunpunten en ontmoetingsplekken voor tijdens een crisis.

We helpen bedrijven en organisaties om beter voorbereid te zijn op natuurgeweld en de uitval van stroom, drinkwater of internet. Ook investeren we samen met inwoners in oplossingen om elkaar te kunnen helpen bij grote calamiteiten. Onze partner op dit thema is de Veiligheidsregio. Zij werken aan een regionale aanpak en zorgen voor goede burgerhulpverlening. Ook de continuïteit van de hulpverlening staat hoog op de agenda. Denk aan duidelijke communicatie over risico’s en crises, gericht op inwoners en bezoekers.

Deze maatregelen komen boven op het onderhoud van onze basisvoorzieningen. Die lijken vanzelfsprekend, maar zijn dat niet. Zeker niet als de hulpdiensten minder geld krijgen. Daarom blijven we investeren in een sterke basis en in extra veerkracht.

Veiligheid en zorg in balans
Breda is voor iedereen een veilige en zorgzame stad. We hebben extra aandacht voor mensen in kwetsbare situaties. Daarom werken we op het gebied van veiligheid en zorg nauw samen, binnen de gemeente én met partners in de stad. Zo zorgen we dat mensen de juiste hulp krijgen en beschermd worden tegen risico’s.

Bij overlast in de openbare ruimte kijken we naar de veiligheid van de omgeving en van de persoon zelf, zeker bij onbegrepen gedrag. De zorg richt zich op de onderliggende problemen. Daarom werken we op dit thema intensief samen met het sociaal domein.

We treden op tegen uitbuiting. Denk aan seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting of criminele uitbuiting. Daarbij verliezen we de meest kwetsbaren niet uit het oog. Mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB) zijn vaker slachtoffer. We werken regionaal samen in het actieprogramma ‘Geen plaats voor mensenhandel’.

We maken een duidelijk onderscheid tussen sekswerk en mensenhandel. We willen een veilige en gezonde sekswerksector, waarin sekswerkers zich gesteund voelen. Stigma’s zorgen voor meer geweld en minder meldingen. Daarom pakken we signalen van onvrijwilligheid en slechte huisvesting of werkomstandigheden serieus op. We bieden hulp en treden op tegen daders en mensen die dit faciliteren.

Ook radicalisering en polarisatie krijgen onze aandacht. We werken samen met verschillende partners om spanningen te verminderen. We zetten in op verbinding, begrip en sociale samenhang.

We willen dat iedereen zich veilig voelt in Breda, ongeacht afkomst, geslacht, leeftijd, religie, seksuele oriëntatie, genderidentiteit of beperking. We sluiten aan bij het beleidsplan Diversiteit, Gelijkheid en Inclusie (DGI) 2025-2029. Ook pakken we straatintimidatie aan. In het VAST-gebied (het Valkenberg en het station) werken we integraal samen aan deze opgaven.

Deze begroting bevat een set (beleids)indicatoren. Daarmee geven we, naast de begrotingstekst en de financiële overzichten, een beeld van de ontwikkelingen binnen de diverse begrotingsthema’s. We actualiseren deze set elk jaar. Er zijn 107 Bredase indicatoren en 34 landelijk verplichte indicatoren. Een deel hiervan (21 van de 34) is ook opgenomen in de Bredase set indicatoren, maar niet allemaal. Voor diverse thema's is een betere Bredase indicator beschikbaar om op te sturen dan de landelijk verplichte (relatieve) indicator. Elke Bredase indicator staat bij het thema waar deze indicator betrekking op heeft.

Dit programma bevat 32 beleidsindicatoren (dat is inclusief de 5 indicatoren van het hernoemde thema bestuur van Breda). Voor alle indicatoren in deze begroting hanteren we peildatum 12 september 2025.

We willen dat inwoners, ondernemers en instellingen hun zaken met de gemeente eenvoudig kunnen regelen. Onze dienstverlening is betrouwbaar, duidelijk en toegankelijk voor iedereen. We blijven werken aan begrijpelijke communicatie en een goede afhandeling van vragen. We zorgen daarnaast voor goed georganiseerde gemeenteraadsverkiezingen.

(Digitale) dienstverlening

• In 2026 bouwen we verder aan onze digitale dienstverlening, waaronder de persoonlijke pagina Mijn Breda. Inwoners kunnen daar steeds meer zaken volgen en regelen, waarbij we ernaar streven om bezoekers zo min mogelijk naar andere websites door te sturen.
• We onderzoeken waarom mensen de gemeente bellen en verbeteren op basis daarvan de klantreizen van onze digitale dienstverlening. Zo zorgen we dat meer vragen digitaal worden afgehandeld.
• We zorgen dat mensen die minder digitaal vaardig zijn hun zaken goed kunnen regelen, bijvoorbeeld door hen telefonisch te ondersteunen.
• We streven ernaar om zo veel mogelijk vragen aan het Klant Contact Centrum direct te beantwoorden en te zorgen dat overige vragen snel worden beantwoord.
• De informatie op de websites van de gemeente, in brieven en in berichten is eenvoudig te lezen door het gebruik van B1-taalniveau.
• We blijven onze processen verbeteren en digitaliseren. Dat doen we op basis van data over de contacten met het Klant Contact Centrum, data uit het meldingen- en klachtenproces, door gebruikersonderzoek en door het inschakelen van belangengroepen, zoals het Taalpanel. Waar mogelijk maken we gebruik van slimme technologieën, uiteraard binnen de geldende kaders.
• In 2025 is de gemeentelijke website opnieuw ingericht, waarbij informatie is gebundeld rondom werkzaamheden, projecten, evenementen en andere zaken die invloed hebben op de bereikbaarheid van de stad en de dorpen. In 2026 ontwikkelen we deze inrichting verder door. Ook onderzoeken we een app die informatie kan ‘brengen’, waardoor inwoners actief geïnformeerd kunnen worden over zaken in hun buurt.
• In 2025 hebben we een proef gedaan waarbij mensen die een klacht indienden in veel gevallen direct werden gebeld. Deze proef is succesvol verlopen en wordt in 2026 een vast onderdeel van onze werkwijze.
• Het afgelopen jaar zijn er veel verbeteringen doorgevoerd in het meldingenproces. In 2026 bouwen we dat verder uit. De uitgangspunten blijven: makkelijk melden, inzicht in de voortgang en terugkoppeling na de afhandeling. 

Bezwaar en beroep
Inwoners kunnen rekenen op een persoonlijke, oplossingsgerichte en laagdrempelige behandeling van bezwaren. We gaan door met de aanpak die we in 2024 hebben vastgesteld. Deze is gericht op het verbeteren van de relatie tussen de inwoner en de gemeente. We werken met een oplossingsgerichte aanpak en informeel contact. Bij de bezwaarbehandeling horen we ook ambtelijk. Daarnaast blijft de mogelijkheid bestaan dat het bezwaarschrift door de externe adviescommissie bezwaarschriften wordt behandeld.

Reisdocumenten / registratie
We verwachten opnieuw een groot aantal aanvragen voor reisdocumenten. Dat komt doordat deze sinds 2014 10 jaar geldig zijn. In de periode 2024-2028 hebben we daarom te maken met een relatief hoog aantal nieuwe aanvragen. We zorgen ervoor dat inwoners op tijd hun paspoort of ID-kaart ontvangen. Breda blijft ook reisdocumenten verstrekken aan Nederlanders die in het buitenland wonen. In 2026 willen we 10.000 van deze aanvragen afhandelen. Vanuit onze rol als RNI-gemeente (‘Registratie Niet-Ingezetenen’) verwachten we in 2026 30.000 inschrijvingen te verwerken. 

Gemeenteraadsverkiezingen
Op 18 maart 2026 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats, een belangrijk moment voor onze lokale democratie. In de aanloop naar deze verkiezingen, zorgen wij voor een transparant en toegankelijk verkiezingsproces, met aandacht voor een goede informatievoorziening aan onze inwoners. Deze begroting houdt rekening met de benodigde middelen voor de organisatie van de verkiezingen. We zetten in op een veilige, inclusieve en goed georganiseerde verkiezingsdag, zodat iedere stem telt.

Na de verkiezingen wordt een nieuwe gemeenteraad geïnstalleerd. Deze geeft richting aan het beleid voor de komende bestuursperiode 2026-2030. Ook wordt een nieuw college van burgemeester en wethouders gevormd. In deze begroting is ruimte voor een zorgvuldige overdracht, ondersteuning van de raadsleden en een goede start van het nieuwe bestuur.

Beheer openbare ruimte
In de visie openbare ruimte 2040; Breda stad in een park; overal een verhaal (2025) is de toekomstige doorkijk geschetst van een stad die drukker, sneller en intenser wordt. Met de ingezette koers van de visie en het geactualiseerd beleidskader kapitaalgoederen (2024) werken we aan heldere keuzes in gebruiksmogelijkheden en wensen en grip op het beheer en onderhoud. Dit doen we zowel met materialen en plekken in de openbare ruimte als met faciliterend (beleids- en uitvoerings-)instrumenten. We werken in 2026 verder aan de uitvoeringsinstrumenten van deze visie, waaronder het handboek Openbare Ruimte Breda en methodiek areaaluitbreiding en areaalverandering.   

We werken in 2026 verder aan de inhaalslagen met de kapitaalgoederen. Dit jaar worden nieuwe projecten uitgevoerd van het programma groene pleinen en straten. Ook continueren we de doorontwikkeling van de stichting National Park City. 

Daarnaast werken we aan verdere professionalisering van het beheer en onderhoud. Voorbeelden daarvan is de verrekening van stroomkosten die gebruikt worden voor evenementaansluitingen. 

Afvalservice
We blijven ons richten op een circulair Breda. Dat doel bereiken we door samen met de stad afval te voorkomen en het huishoudelijk afval beter te scheiden en te hergebruiken. Dit doen we vanuit de gedachte dat afval een grondstof is. Om meer afval te kunnen recyclen, moeten we de grondstoffen in het restafval beter scheiden. Ook moet de kwaliteit van die grondstoffen verbeteren. Daar gaan we onze inwoners in 2026 bij helpen. De manier van inzamelen blijft daarbij hetzelfde.

Beheer openbare ruimte
Kapitaalgoederen

• De driedelige aanpak (stutten, herijken, consolideren) wordt voortgezet.
• De inhaalslag op inspecties levert steeds meer inzicht in de onderhoudsstaat. Fysieke inhaalslagen, zoals bij wegverhardingen, worden voortgezet. Herijkingsprojecten starten in o.a. Generaal Maczekstraat, Valkenierslaan, Krogten, Moleneind Prinsenbeek, Hazeldonk en Haagweg. Ook bij civieltechnische kunstwerken wordt gewerkt aan stutten en herijken, met projecten zoals Trompbrug, Lunetbrug, Willemsbrug en vervanging van houten voetgangersbruggen. Bij openbare verlichting is al een grote stap gezet richting herijken. In 2026 wordt wederom een deel van de resterende conventionele verlichting vervangen door LED. Inspecties van armaturen en masten blijven nodig. De transitie naar LED biedt ook mogelijkheden voor kostenbeheersing> dimmen en veiligheid > sturen op lichtintensiteit.
• Het nieuwe bomenbeleid (2025) ondersteunt de overgang van stutten naar herijken. Projecten in 2026 zijn onder andere Vuchtschoot, Mathenessestraat, Epelenberg, Heerbaan, Olympiastraat en Nieuwe Boschstraat. In 2026 wordt de bomenkaart geactualiseerd, als onderdeel van duurzaam bomenbeheer. Voor waterwegen ligt de focus op beter beheer, eigenaarschap en areaalbeheer. Speerpunten zijn o.a. B-watergangen, weersextremen, samenwerking met het waterschap, ecologische doelen en datamanagement. Stedelijk groen wordt komend jaar in kaart gebracht met inspecties. In 2026 worden reconstructies uitgevoerd, o.a. in Park Valkenberg, Sportpark en Heusdenhout. 

Riolering
Het GPSWR 2025-2029 bouwt voort op het vorige waterplan en richt zich op stedelijk water, riolering en klimaatadaptatie. De gemeente blijft voldoen aan haar wettelijke taken en werkt aan een gezonde leefomgeving. Dit doen we op het onderhoudsniveau B (basis). In 2026 gaan we onder andere aan de slag met gescheiden rioolstelsels bij de Paul Windhausenweg, de Haagweg, de Hendrik Berlagestraat en de Generaal Maczekstraat. Op diverse locaties worden relining-werkzaamheden uitgevoerd en werken we aan de renovatie en uitbreiding van het gemeentelijke grondwatermeetnet. 

Kwaliteitsimpuls openbare ruimte
In 2022 zijn met het bestuursakkoord investeringsmiddelen beschikbaar gekomen voor een kwaliteitsimpuls in de openbare ruimte. In 2026 treffen we voorbereidingen om deze middelen in te zetten in de dorpen en wijken. We willen zo veel mogelijk van deze projecten in 2026 uitvoeren.

Regie op de ondergrond
Het belang van de ondergrond neemt toe. Deze wordt steeds bepalender voor de realisatie boven de grond. In 2026 gaan we verder op de weg die we in 2025 ingeslagen zijn. Via data ontwikkelen we inzicht in het gebruik van de ondergrond. Op basis daarvan maken we een kader voor de financiële, juridische en organisatorische aspecten. Hierdoor krijgen we meer grip op de benutting van de ondergrond. 

Stad in een Park
In 2026 gaan we verder met de ontwikkeling van de stichting National Park City. De gemeente steunt deze stichting financieel en organisatorisch. Hierbij streven we naar de overdracht van bepaalde taken aan de stichting, omdat zij meer slagkracht kan bereiken door de inzet van bewoners. We nemen het programma op als een vast onderdeel in de uitwerking van onze plannen. Daarmee borgen we de ambitie van Stad in een Park binnen de organisatie.

Areaaluitbreiding
Bij nieuwe plannen en projecten sturen we proactiever en intensiever op materialisatiekeuzes, omdat deze bepalend zijn voor de beheer- en onderhoudskosten. Hiervoor gebruiken we onder andere het instrument areaaluitbreiding dat in 2025 is ontwikkeld. Dit jaar brengen we de financiële gevolgen in beeld van nieuwe beheer- en onderhoudskosten. 

Afvalservice
We voeren het uitvoeringsprogramma 2025-2030 uit, dat begin 2025 is vastgesteld. De basis op orde en data zijn daarvoor essentieel. De invoering van een nieuwe vakapplicatie en toegangscontrolesystemen zorgt ervoor dat er data gegenereerd wordt. Deze data kunnen we inzetten om onze doelstellingen te behalen. Wat doen we? 

• We zamelen afval, grondstoffen en herbruikbare goederen in voor Breda en Moerdijk, Etten-Leur, Drimmelen, Geertruidenberg en Altena (en mogelijk ook Alphen-Chaam). Met het overgrote deel van de omliggende gemeenten zijn afspraken gemaakt over de lokale dienstverlening van afvalservice. Om redenen van verdergaande synergie, schaalvoordeel en een professionele bedrijfsvoering onderzoeken wij in 2026 mogelijkheden voor verdergaande regionalisering op het gebied van inzameling, verwerking en circulaire initiatieven. 
• We brengen de afvalinzameling waar nodig verder op orde.
• We hanteren een gebiedsgerichte aanpak met de nadruk op de grondstoffen die het meest kansrijk zijn en de meeste impact hebben.
• We betrekken onze inwoners bij de doelen en bieden gericht handelingsperspectief.
• We voeren proeftuinen uit om te ontdekken waar kansen liggen om op hogere treden van de R-ladder te komen. 

Voor een duurzaam en veerkrachtig Breda zijn voldoende hoogwaardige voorzieningen een randvoorwaarde. Naast voldoende woningen en ruimte om te werken zijn dat voorzieningen waar Bredanaars elkaar kunnen ontmoeten, kunnen sporten, cultuur kunnen beleven en hulp kunnen krijgen. Deze voorzieningen groeien mee met de ontwikkeling van de stad en de dorpen. In 2026 willen we inzicht krijgen in waar onze vastgoedportefeuille naartoe beweegt op basis van de ontwikkelingen in de stad.

We maken de set integrale huisvestingsplannen (IHP's) compleet met de IHP's voor dorps- en wijkvoorzieningen en ambtelijke huisvesting. Samen met de bestaande IHP's voor sport en cultuur geven die inzicht in de mogelijke investeringen in gemeentelijke voorzieningen en de keuzes die we daarin hebben. Investeringen kunnen bestaan uit verduurzaming, functionele aanpassingen, renovatie, nieuwbouw of een combinatie daarvan. Met de afronding van deze IHP's leggen we de basis voor het beleid rondom het gemeentelijk maatschappelijk vastgoed. 

We onderhouden panden op een gemiddeld conditieniveau 3 (NEN 2767) en maken plannen om onze verouderde vastgoedportefeuille goed aan te laten sluiten bij onze doelstellingen. Blijkt dit niet realistisch, dan starten we een project om het betreffende pand te verbouwen, af te stoten en/of de gebruikers elders te huisvesten. Dit doen we in overleg met de betrokken beleidsafdelingen. We gaan door met het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed en treffen maatregelen om energie te besparen. Daarnaast werken we verder aan de realisatie van de multifunctionele accommodatie (MFA) in Bavel.

De huidige tarievennota is in 2016 opgesteld en is toe aan een actualisatie. In het tweede kwartaal van 2026 zal een voorstel op basis van enkele scenario’s hiertoe ter besluitvorming worden voorgelegd. 

Met ingang van de begroting 2026 is het thema ‘Open Overheid’ hernoemd naar ‘Bestuur van Breda’. Daarnaast is het product ‘Samenwerking’ verplaatst van het thema ‘Verbindend Bestuur’ naar het programma 'Basis op Orde in Breda’, thema 'Bestuur van Breda'. Daarmee komt het thema ‘Verbindend Bestuur’ in programma 2 te vervallen.

Er gebeurt veel in de wereld. Spanningen en oorlogen in het buitenland hebben steeds vaker een rechtstreeks effect op Breda. Kunstmatige intelligentie (AI) neemt een vlucht en verandert onze manier van werken. De effecten van het veranderende klimaat zijn in onze stad voelbaar. De arbeidsmarkt komt steeds verder onder druk te staan en cruciale sectoren kampen met ernstige personeelstekorten.
 
We zien dat steeds meer onderwerpen zich niet beperken tot de geografische grenzen van Breda. Een stikstofvraagstuk, netcongestieprobleem of woonopgave stopt niet bij de randen van onze dorpen. Het aanpakken ervan vraagt dus om afstemming en samenwerking, binnen de stad én in de regio. Steeds vaker zien we vraagstukken waarbij de gemeente slechts één van de relevante spelers is en er een veelvoud van partners nodig is om effectief te kunnen zijn. Dit geldt zeker voor transities op het gebied van klimaat, zorg en arbeidsmarkt. De gemeente beweegt daarbij telkens flexibel mee met wat er nodig is. De ene keer als initiatiefnemer en kartrekker, de andere keer als kadersteller, deelnemer of facilitator. En soms zelfs in meerdere rollen binnen één vraagstuk.
 
Ook onze inwoners bewegen dagelijks volop in de regio, voor wonen, werken en recreëren. We zijn trots op onze stad. Maar willen ook dat die stad verbonden is en blijft met haar directe omgeving – de regio die voor onze inwoners al zo bekend en vertrouwd is. Dit vraagt om een stadsbestuur dat vanuit een visie én concrete Bredase doelen handelt. De richting daarvoor is bepaald: Breda Gastvrij, stad van ontmoeting. Breda Groen, een stad in een park. En Breda Grenzeloos, stad van oplossingen. Deze richting is het kompas waarlangs we nieuwe visies en nieuw beleid ontwikkelen en waarlangs onze stad en de dorpen groeien en zich ontwikkelen. Niet langs één G, maar langs alle 3, want dát is het DNA van Breda. 
 
We gaan daarbij scherper kiezen welke samenwerking voor een vraagstuk nodig en nuttig is. In algemene zin kiezen we voor een focus op een sterkere samenwerking binnen de Baronie. En vanuit een krachtige Baronie zoeken we de samenwerking op met de regio Hart van Brabant. We zien de regio Breda-Tilburg als één grootstedelijke regio Breda-Tilburg (SRBT), het hart van onze regionale focus. Ook op stedelijk niveau bouwen we de samenwerking tussen Breda en Tilburg verder uit. We zijn immers beide centrumsteden voor onze regio en komen veel vergelijkbare vraagstukken tegen. 
 
Vanuit de primaire focus op de SRBT zorgen we bij specifieke onderwerpen voor een goede samenwerking en afstemming met de Regio West-Brabant en de Brainport-regio. Vanuit onze SRBT-samenwerking versterken we onze positie en invloed op regionaal, landelijk en Europees niveau. Schaalvergroting is daarbij nodig om serieus mee te kunnen praten. 
 
De wereld verandert snel. Op meerdere fronten is er onzekerheid en ontbreken pasklare oplossingen en antwoorden op grote maatschappelijke vraagstukken. In die toenemende onzekerheid is een stadbestuur nodig dat eerlijk, begrijpelijk en persoonlijk handelt en communiceert. Zeggen wat je doet en doen wat je zegt. Een bestuur dat midden in de stad staat, luistert en handelt. Juist ook als dingen nog niet allemaal duidelijk zijn. Op die manier willen we voortbouwen aan meer vertrouwen van onze inwoners in de politiek en de gemeente.

Dit jaar vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Na de verkiezingen wordt een nieuwe gemeenteraad geïnstalleerd. Deze geeft richting aan het beleid voor de komende bestuursperiode 2026-2030. Ook wordt een nieuw college van burgemeester en wethouders gevormd. In deze begroting is ruimte voor een zorgvuldige overdracht, ondersteuning van de raadsleden en een goede start van het nieuwe bestuur.

• De samenwerking binnen de Baronie wordt verder geformaliseerd tot een gemeenschappelijke regeling (GR), met als beoogde ingangsdatum 1 januari 2026. Daarmee ontstaat er gelijkwaardigheid met de regio Hart van Brabant. Vanaf 2026 ondersteunt een programmabureau de nieuwe GR.
• Voor de samenwerking binnen de SRBT ontwikkelen we een passende structuur en een concrete uitvoeringsagenda. De samenwerking met Tilburg bouwen we verder uit. In de Europese lobby gaan we samen optrekken. Daarom investeren we gezamenlijk in een extra formatieplaats in Brussel die ons helpt om de juiste fondsen te vinden en aan te trekken en onze invloed in Europa te vergroten.
• We gaan in 2026 aanbevelingen opvolgen uit een artikel 213-onderzoek naar verbonden partijen dat in de tweede helft van 2025 wordt uitgevoerd en nemen daarbij de aanbevelingen van de Rekenkamer ook mee. De aanbevelingen gaan in ieder geval over het scherper sturen op de Bredase inbreng in de verbonden partijen, het nadrukkelijk pakken van een centrumrol en het beter uitwerken van de interne governance (bestuurlijk en ambtelijk).
• De strategische agenda van RWB is erop gericht om het economisch vestigingsklimaat in de regio te verbeteren. Daarom sturen we aan op een verdergaande samenwerking tussen REWIN en dit onderdeel van RWB. Het betreffende budget verplaatsen we met deze begroting daarom naar het thema ‘Stimuleren economische ontwikkeling in Breda’. We sturen in onze gesprekken met RWB aan op een synergievoordeel van 10%. Deze middelen benutten we vervolgens voor onze Baronie-samenwerking. De overige functies van RWB (Mobiliteitscentrum, KCV, et cetera) blijven we benutten, als een soort shared servicecentrum in de regio.
• De lobby voor Bredase dossiers organiseren we zo veel mogelijk samen met anderen om meer impact te maken. We kijken telkens wat de meest effectieve samenwerkingsschaal is. De nieuwe regeringsperiode biedt daarbij volop kansen om in Den Haag onze invloed uit te oefenen. Vanaf 2027 start een nieuwe Europese financiële periode, waardoor 2026 een belangrijk jaar is om daar met partners op voor te sorteren. Voor onze Haagse en Europese lobby maken we in 2026, vanuit een nieuw lokaal bestuursakkoord, ook een nieuwe lobbyagenda. Deze is goed afgestemd op die van Tilburg en wordt deels gezamenlijk opgesteld.
• Groen, Grenzeloos en Gastvrij is het verhaal van de stad. Maar om dat verhaal geloofwaardig te blijven vertellen vanuit Breda Marketing, is voeding nodig. Gemeentelijke visies en beleidsdocumenten bieden belangrijke gidsen voor de stad van de toekomst. Daarom gaan we bij de start van nieuwe richtinggevende documenten vooraf nadenken over hoe Groen, Grenzeloos en Gastvrij daarin meegenomen kunnen worden. Zo dragen alle deelplannen bij aan de stad die we graag willen zijn.
• We zetten de Parel van een Podcast ook begin 2026 nog door. Daarmee geven we inwoners in de aanloop naar de lokale verkiezingen op een vernieuwende manier inzicht in de Bredase politieke en bestuurlijke afwegingen.
• Vanuit een drietal separate projecten (installatie nieuwe gemeenteraad, collegewissel en verkiezingen) wordt integraal samengewerkt om het nieuwe gemeentebestuur te installeren en van start te laten gaan.