Vitaal en Sociaal Breda

Hoofddoelstellingen

Wat gaan we daarvoor doen?

Hoe monitoren we?

Onderstaande doelstellingen zijn gebaseerd op de Onderwijsvisie, het Beleidskader jeugd ‘samen voor de toekomst’ en de Inkoopstrategie WBO Jeugd 2025.

Hoofddoelstellingen:

1. Toegankelijke doelmatige en passende jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering bieden
   We zorgen dat jongeren die hulp nodig hebben, deze tijdig en op maat ontvangen. Specialistische hulp is beschikbaar voor wie dat echt nodig heeft. Passende jeugdhulp, op de juiste plek op het juiste moment in de juiste zwaarte. Op deze manier houden we het stelsel ook betaalbaar en beheersbaar.
2. De eigen kracht en zelfredzaamheid van gezinnen versterken
   We normaliseren en dragen uit dat bepaalde hobbels bij het leven horen. We stimuleren dat gezinnen zelf problemen kunnen aanpakken en oplossen, met hulp uit hun netwerk of lichte ondersteuning. Zo voorkomen we zwaardere hulptrajecten en houdt het gezin de regie. 
3. Vroegtijdige signalering en preventie versterken
   Om Jeugdhulp betaalbaar en beheersbaar te houden willen we kleine problemen klein houden en preventie versterken. We organiseren jeugdhulp laagdrempelig en dichtbij jongeren en gezinnen.
4. Kansrijk ontwikkelen in Breda
   Breda wil een stad zijn waar ieder kind, iedere jongere en iedere volwassene maximale kansen krijgt om te worden wie die wil zijn in de samenleving. Waar je ook geboren bent, opgroeit of woont in de stad. De drie opgaven die we hiervoor zien zijn het bieden van gelijke kansen, toekomstvaardig en praktijkgericht opleiden en burgerschap. 

Om deze hoofddoelstellingen te bereiken voeren we in 2026 verschillende activiteiten uit. Deze zijn te vinden onder ‘wat gaan we daarvoor doen?’ Allereerst worden algemene activiteiten beschreven en daarna worden in subthema’s specifiekere activiteiten genoemd. Het totale pakket van activiteiten draagt bij aan het realiseren van de hoofddoelstellingen.  

De belangrijkste inzet/prestaties voor 2026 zijn:

Algemeen 

1. Landelijke (Norm voor Opdrachtgeverschap, Toekomstscenario Jeugd- en gezinsbescherming, Hervormingsagenda Jeugd) en (boven)regionale opdrachten uitvoeren: 
   
   • We voeren de (boven)regionale aanbestedingsprocedures uit om zo tot een transformatie van het jeugdhulpstelsel te komen vanaf 2027.
   • We werken toe naar een Gemeenschappelijke Regeling (GR) per 2027 of 2028 met gemeente Altena, Drimmelen, Geertruidenberg en Oosterhout.
   • We treffen voorbereidingen op het aangaan van nieuwe overeenkomsten met de Gecertificeerde Instellingen (voor de uitvoering van jeugdbescherming en jeugdreclassering) per 1 januari 2027.
   • We voeren het lokale programma Toekomstscenario Kind en gezinsbescherming uit.
2. We voeren de wettelijke onderwijstaken uit: leerplicht en voorkomen voortijdig schoolverlaten, onderwijsachterstandenbeleid, voor- en vroegschoolse educatie, leerlingenvervoer en laaggeletterdheid. 
3. We bouwen aan een sterke sociale en pedagogische basis voor jeugdigen, met aandacht voor mentale gezondheid, taalontwikkeling en samenwerking tussen school, wijk en zorg.
4. Met de partners in het Waardenetwerk Kansrijke Jeugd werken we aan gelijke kansen voor alle kinderen om de belofte van Verbeter Breda te kunnen waarmaken: “Kunnen worden wie je wilt zijn”.
5. We voeren het meerjarenprogramma Kansrijke Jeugd 2025-2027 uit via het waardenetwerk.
   
6. We nemen actief deel aan het Integraal Zorgakkoord (IZA).
   Samen met regiogemeenten en partners voeren we plannen uit op het gebied van preventie, zorg en gezondheid. Hierbij hebben we aandacht voor kansrijk opgroeien.
7. In het kader van jeugdparticipatie evalueren we de inzet van jongerenambassadeurs.

De volgende subthema’s zijn gebaseerd op de inkoopstrategie Jeugd WBO 2025 en de onderwijsvisie.

De indicatoren geven de ontwikkeling van het gebruik van jeugdhulp weer en zijn niet direct te koppelen aan één subthema. De uitkomsten worden direct of indirect beïnvloed door de activiteiten en veranderingen die wij op verschillende terreinen in 2026 doorvoeren. De indicatoren hebben een belangrijke signalerende functie voor de veranderingen die worden beoogd. Indien tijdens de uitvoering blijkt dat ook de indicatoren moeten worden bijgesteld, volgen gedurende het reguliere herijkingsproces voorstellen. 

Opgroeien
Het begrotingssaldo is met € 5 miljoen toegenomen. Dit zijn de belangrijkste oorzaken:

• We hebben € 2,3 miljoen aan reguliere loon- en prijscompensatie toegevoegd.
• De kosten voor jeugdzorg blijven stijgen, terwijl de bijdragen vanuit het Rijk onvoldoende meegroeien met de toenemende kosten. Om de gestegen kosten op te vangen is vanuit het meerjarenperspectief voor 2026 € 1,9 miljoen toegevoegd. De verwachte stijging van de kosten is vanaf 2027 opgenomen in het risicoprofiel. We doen dit, omdat we verwachten dat de genomen beheersmaatregelen in de tijd effectiever worden. Daarnaast komt er vanaf 2028 een nieuw ‘financieel arrangement’ voor jeugdzorg om de jeugdmiddelen opnieuw over gemeenten te verdelen. 
• Vanuit het Rijk ontvangen we vanaf 2026 € 0,6 miljoen extra (ten opzichte van 2025). Deze extra middelen zijn bedoeld om gemeenten te ondersteunen bij de uitvoering van de Hervormingsagenda Jeugd, waarin afspraken zijn gemaakt over het verbeteren van de jeugdzorg.
• Zoals in de kadernota 2025 opgenomen, nemen in 2026 en 2027 de lasten af met € 0,3 miljoen doordat de in de begroting 2024 toegekende extra middelen voor leerlingenvervoer niet volledig nodig zijn binnen het huidige contract.

Hoofddoelstellingen

Wat gaan we daarvoor doen?

Hoe monitoren we?

Deze hoofddoelstellingen zijn gebaseerd op het Beleidskader Wmo, het Beleidskader Breda Samen Doorpakken en het Beleidskader Inclusief Samenleven. 

Hoofddoelstellingen

1. We maken de Wmo klaar voor de toekomst, zodat ondersteuning ook op lange termijn beschikbaar blijft.
   Het beleidskader Wmo geeft richting aan hoe we de ondersteuning in Breda de komende jaren organiseren. We zorgen dat de Wmo ook op lange termijn beschikbaar en uitvoerbaar blijft.
2. We zorgen voor veerkrachtige inwoners, stimuleren betrokken wijken en versterken de sociale basis. 
   We stimuleren inwoners om zelfredzamer te worden en elkaar te ondersteunen. We bouwen aan buurten waar inwoners betrokken zijn en samen een sterke sociale basis vormen.
3. We versterken vakmanschap en samenwerking tussen professionals en organisaties.
   We zorgen bij professionals voor goed vakmanschap, effectief werken en blijven leren. Dit borgen we in alle lagen van de klantreis. Goed vakmanschap gaat over hoe professionele medewerkers in het vak staan, de inzet en het effect van interventies, het werken aan vernieuwing en verbetering van de dienstverlening en het onderhouden van de vakbekwaamheid.
4. We zetten in op daadkrachtige sturing.
   We organiseren meer (collectieve) ondersteuning in de sociale basis. Maatwerk zetten we alleen in als er geen andere oplossingen zijn. Zo houden we de Wmo uitvoerbaar en doelmatig.
5. We zetten in op een inclusieve en gelijkwaardige samenleving.
    Iedereen moet zich thuis, verbonden en gewaardeerd voelen, ongeacht achtergrond, geslacht, gender, religie, seksuele oriëntatie, leeftijd of beperking. 

Om deze hoofddoelstellingen te bereiken voeren we in 2026 verschillende activiteiten uit. Deze zijn te vinden onder ‘wat gaan we daarvoor doen?’ Allereerst worden algemene activiteiten beschreven en daarna worden in subthema’s specifiekere activiteiten genoemd. Het totale pakket van activiteiten draagt bij aan het realiseren van de hoofddoelstellingen.

Dit zijn de belangrijkste zaken waar we ons in 2026 op richten:

1. We gaan uitvoeringsplannen van het beleidskader Wmo opstellen en uitvoeren
   Deze opdrachten zijn nader uitgewerkt in onderstaande subthema’s.
2. Binnen het waardenetwerk Zelf- en Samenredzaamheid versterken we de zelfredzaamheid en de sociale basis van onze inwoners. 
   Activiteiten worden onder meer uitgevoerd via het telefonische aanmeldpunt Zorg Voor Elkaar Breda, sociaal-maatschappelijk werk, mantelzorgondersteuning, wijknetwerkers, ggz-preventie en Later is Nu.
3. Op verschillende plekken experimenteren we met communitybuilding. 
   In 2026 gaan we dit, als onderdeel van de uitvoeringsagenda Wmo, verder uitwerken en efficiënter organiseren in samenwerking met de betrokken organisaties.
4. We sluiten in 2026 een nieuw contract voor hulpmiddelen af, zoals scootmobielen, tilliften en rolstoelen.
5. We zetten stappen om een dementievriendelijke gemeente te worden. 
   We investeren in de scholing van medewerkers en versterken het lokale netwerk rond dementie.
6. We blijven de Voor Elkaar Pas inzetten om reizen met het openbaar vervoer te stimuleren. 
   Een vrijwillige mobiliteitsconsulent helpt inwoners hierbij.
7. We nemen deel aan het Integraal Zorgakkoord (IZA). 
   Samen met regiogemeenten en zorg- en welzijnspartners voeren we transformatieplannen uit op het gebied van preventie, zorg en gezondheid. Een belangrijke pijler is het investeren in mentale gezondheidsnetwerken met als doel de juiste hulp sneller te bieden, problematiek te voorkomen en de beschikbare capaciteit optimaal te benutten. Binnen het IZA richten we ons ook op kwetsbare ouderen en een beweging naar een sterkere eerste lijn, waarbij de nadruk ligt op passende zorg op de juiste plek met meer aandacht voor gezondheid en welzijn (onder andere welzijn op recept en zorgzame buurten). 

Deze subthema’s volgen uit het beleidskader Wmo en het beleidskader Inclusief Samenleven. 

Uit het beleidskader Wmo:

Het uitvoeringsprogramma van het Wmo beleidskader is nog in ontwikkeling. In 2026 willen we ons ten minste richten op de volgende onderwerpen. 

In het beleidskader Wmo en het beleidskader Inclusief Samenleven is vastgesteld dat er nieuwe indicatoren worden ontwikkeld. Bij het beleidskader Inclusief Samenleven streven we naar passende indicatoren op het gebied van discriminatie en inclusie. Bij Wmo ontwikkelen we indicatoren die te maken hebben met maatwerkvoorzieningen, ondersteuning in de sociale basis, het verbeteren van de zelfredzaamheid en de toename van vaardigheden. Deze indicatoren sluiten beter aan op de thema’s hierboven en de beweging die volgt uit het beleidskader Wmo. In 2026 en 2027 doen we voorstellen voor passende indicatoren. 

Onderstaande indicatoren geven een algemeen beeld van de effecten van de ondersteuning en de tevredenheid over de Wmo-hulpmiddelen- en voorzieningen. 

Betrokken zijn
Het begrotingssaldo is met € 3,4 miljoen toegenomen. Dit zijn de belangrijkste oorzaken:

• We hebben € 1,9 miljoen aan reguliere loon- en prijscompensatie toegevoegd.
• De invoering van een inkomensafhankelijke bijdrage voor Wmo-voorzieningen is uitgesteld van 2026 naar 2027. Daardoor lopen we een verwachte besparing mis. Hiervoor zijn we gecompenseerd door het Rijk. De toename ten opzichte van 2025 van € 1,4 miljoen.  
• Zoals in de kadernota 2025 opgenomen, dalen de lasten vanaf 2026 met € 0,3 miljoen doordat we minder afhankelijk worden van arbeidsmatige dagbesteding en via strakker contractmanagement de doelmatigheid van ondersteuning verhogen.

Hoofddoelstellingen

Wat gaan we daarvoor doen?

Hoe monitoren we?

Deze hoofddoelstellingen sluiten aan bij de Woonvisie Thuis in Breda 2024 -2040 en zijn gebaseerd op het Beleidskader regionale maatwerkvoorziening Beschermd wonen regio Breda, het Regionaal Beleidskader Geweld in Afhankelijkheidsrelaties (GIA) en Crisiszorg en het Beleidskader Maatschappelijke opvang, OGGZ en verslavingspreventie regio Breda "Een (t)huis= een zorg minder.

Hoofddoelstellingen

1. We willen dat inwoners zo lang en goed mogelijk zelfstandig kunnen (blijven) wonen. 
   Waar nodig maken zij gebruik van hun netwerk of kunnen zij gebruikmaken van laagdrempelige ondersteuning of begeleiding. We bieden beschermd wonen voor inwoners met een lichte verstandelijke beperking en/of psychische of psychosociale problemen die zich niet zelfstandig kunnen handhaven in de samenleving en die 24 uur per dag ondersteuning in de nabijheid nodig hebben.
2. Iedereen in Breda heeft een veilig (t)huis.
   Door diverse oorzaken kunnen inwoners in onveilige thuissituaties terechtkomen. Bijvoorbeeld door huiselijk geweld. Met het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming willen we ervoor zorgen dat er om huishoudens heen een lokaal team staat dat een gerichte aanpak biedt bij onveiligheid, zodat er duurzame oplossingen komen. In sommige situaties zakken mensen ondanks alle hulp tóch verder weg in schulden, verslaving, psychische problematiek of onveiligheid, waardoor ze op straat belanden. Dan is er het vangnet van de maatschappelijke opvang.
3. Beëindigen dak- en thuisloosheid. 
   In lijn met het Nationaal Actieplan Dakloosheid ‘Eerst een Thuis’ willen we dakloosheid in 2030 beëindigen. We voeren het regionale beleidskader 'Een (t)huis = een zorg minder' uit. Dit omvat maatschappelijke opvang, openbare geestelijke gezondheidszorg en verslavingspreventie. De lokale en regionale taken van dit beleidskader zijn samengevat in de volgende afbeelding:
   
   
   
   
4. We willen de kwaliteit van leven van kwetsbare inwoners met (complexe) problematiek verbeteren en overlast verminderen.
   We houden hen in beeld en zetten waar nodig de juiste hulp en ondersteuning in om (verdere) escalatie te voorkomen, de veiligheid te herstellen en overlast te verminderen.
5. We zorgen voor voldoende passende woonplekken en woonvormen, op de juiste plek en met de juiste zorg en ondersteuning. 
   Voor onze urgentiegroepen willen we zorgen voor meer passende woonplekken en woonvormen. Voor inwoners die ouder worden willen we meer woonvormen tussen een eigen huis en een (verzorgings)tehuis. 

Om deze hoofddoelstellingen te bereiken worden in 2026 activiteiten uitgevoerd. Deze worden beschreven onder ‘wat gaan we daarvoor doen’.

Dit zijn de belangrijkste zaken waar we ons in 2026 op richten:

Algemeen

1. Inwoners kunnen zo lang en goed mogelijk zelfstandig (blijven) wonen.  
   • Vanaf 2026 gaat de nieuwe inkoop van beschermd wonen in. Samen met de aanbieders van beschermd wonen bieden we een passend aanbod. We houden hierbij specifiek rekening met jongeren en mensen met verslavingsproblematiek.
   • Voor de intramurale cliënten die beschermd wonen, werken we samen met zorgaanbieders aan een betere structuur om cliënten met complexe problematiek te kunnen plaatsen. Dit doen we door afspraken te maken over acceptatieplicht en een overlegtafel met zorgaanbieders.
   • De komende periode werken we samen met corporaties, zorgaanbieders en gemeenten in de regio aan het stapsgewijs mogelijk maken dat cliënten die verblijven in beschermd wonen zelf hun huur betalen.
   • Samen met het Zorgkantoor, zorgaanbieders en de regiogemeenten zetten we stappen om te komen tot een voorziening voor hoogcomplexe zorg en een woonvorm voor mensen met onbegrepen gedrag.
2. Een veilig (t)huis
   • Geweld in afhankelijkheidsrelaties (GIA)  
     • Samen met Veilig Thuis, de Vrouwenopvang en lokale netwerkpartners bieden we ondersteuning aan slachtoffers en plegers van huiselijk geweld. We beschikken over opvangplekken voor vrouwen en kinderen die (tijdelijk) niet thuis kunnen blijven.
     • We versterken en verbeteren de samenwerking tussen Veilig Thuis en het lokale werkveld. 
     • We brengen de visie ‘gefaseerd samenwerken’ in de praktijk met de daaraan gekoppelde top-drie methodiek en het gebruik van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.
   • Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming 
     • Met het Sterk Lokaal Team organiseren we hulp en ondersteuning zo laagdrempelig mogelijk. Het creëren van veiligheid heeft daarbij prioriteit.
     • We richten de regionale expertise op het gebied van veiligheid in gezinnen en huishoudens efficiënter in. Zo kan die ingezet worden in het lokale werkveld, ondersteunend aan lokale eerstelijns professionals.
     • Samen met de 13 regiogemeenten werken we aan verrijkend vakmanschap. We creëren een leeromgeving waarin professionals in netwerkverband samen leren. Dat is belangrijk bij het samenwerken aan veiligheid binnen gezinnen. We stimuleren dat (toekomstige) professionals van het Sterk Lokaal Team en professionals die werken in de sociale basis gebruikmaken van deze leeromgeving.
3. Dak- en thuisloosheid
   In samenwerking met onze partners hebben we nieuwe ambities geformuleerd om het aantal dak- en thuisloze mensen in de regio Breda terug te dringen. Voor 2026 stellen we een uitvoeringsplan op, waarbij we met de volgende onderwerpen aan de slag gaan: 
   • We voorkomen (herhaalde) dak- en thuisloosheid door preventie- en nazorgactiviteiten. Dat doen we zo:  
     • We versterken de preventie- en nazorgactiviteiten en breiden die verder uit om (herhaalde) dak- en thuisloosheid te voorkomen. Hiervoor ontwikkelen we een integraal plan van aanpak voor preventie en nazorg. 
     • We scherpen onze aanpak van dak- en thuisloosheid aan volgens het principe 'wonen eerst'. 
   • We stimuleren de uitstroom uit de maatschappelijke opvang en tijdelijke woonplekken naar een duurzame verblijfsplek. 
     • We creëren nieuwe tijdelijke woonplekken voor dak- en thuisloze mensen als overbrugging naar een zelfstandige woning. Samen met onze partners spannen we ons in om de verblijfsduur in tijdelijke woonplekken te verkorten.
     • We stimuleren een duurzame uitstroom uit de maatschappelijke opvang. Om die uitstroom te bereiken, investeren we in (proces)regie en versterken we de samenwerking met ggz-behandelaars (inclusief verslavingszorg).
   • We bouwen de bezetting af in de dag- en nachtopvang van dak- en thuisloze mensen (de doorstroomvoorziening). We creëren nieuwe specifieke opvang- en woonvormen die aansluiten op de diverse ondersteuningsbehoeften van dak- en thuisloze mensen. We richten ons hierbij vooral op mensen met (actieve) verslavingsproblemen. Dat doen we zo: 
     • We ontwikkelen een specifieke aanpak voor dak- en thuisloze jongeren met complexe hulpvragen, inclusief opvang- en verblijfsplekken en zelfstandige woonvormen.
     • We starten met de pilot Probeerhuis. Dit zijn tijdelijke woonplekken voor dak- en thuisloze mensen met complexe hulpvragen die minder goed functioneren in een groep.
     • We creëren nieuwe woonvormen en verblijfsvoorzieningen voor mensen met (hoog)complexe problematiek die geen stabiele verblijfsplek hebben.
     • We starten een pilot voor de nachtopvang van dak- en thuisloze mensen.
4. Verbeteren van de kwaliteit van leven van kwetsbare inwoners met (complexe) problematiek en overlast verminderen. 
   • Samen met de 13 regiogemeenten en onze netwerkpartners zijn we per 1 juli 2025 gestart met een Integraal Meldpunt Crisiszorg met Crisisinterventie. Bij dit meldpunt zijn de crisisdiensten samengebracht in één integraal team en kan bij een acute melding direct actie worden ondernomen. In 2026 ontwikkelen we het meldpunt verder door.
   • We bouwen in Breda verder aan onze aanpak van mensen met onbegrepen gedrag. We nemen deel aan het 4-jarige subsidietraject Regionale Kenniswerkplaatsen Onbegrepen Gedrag. Daarin ontwikkelen ervaringsdeskundigen, gemeenten, zorgpartners en het onderwijs samen goede hulp voor mensen met onbegrepen gedrag. Hiernaast zetten we in op psycho-educatie, zodat wijkbewoners leren omgaan met mensen met onbegrepen gedrag.
5. Voldoende passende woonplekken en woonvormen, op de juiste plek met de juiste zorg en ondersteuning. 
   • Samen met onze partners binnen het pact Wonen en Zorg werken we aan de uitvoeringsagenda van de Woonvisie. We werken onder andere aan beleid voor collectieve en innovatieve woonvormen. Ook stimuleren we de doorstroming van senioren op basis van vrijwilligheid.
   • We voeren het regionale afsprakenkader 'Wonen, welzijn en zorg Baronie' uit. Daarbij maken we onder andere afspraken over een fair share-verdeling van de beschikbare woonplekken over de urgentiegroepen.
   • We benutten de bestaande woningvoorraad beter (bijvoorbeeld met het project 'Onder de Pannen') en zorgen voor meer woonplekken voor uitstromers uit voorzieningen. Ook richten we gemeenschappelijke woonvormen in voor mensen met zorgbehoeften, onder andere voor ouderen die een woonvorm zoeken die tussen thuis en een verzorgingstehuis in zit.
   • Samen met zorgpartijen, corporaties en gemeenten werken we aan een betere uitstroom uit de maatschappelijke opvang, beschermd wonen, de vrouwenopvang en de jeugdhulp in de regio Breda. Het Regionaal Transferpunt toetst de aanvragen van zorgaanbieders om hun cliënten met voorrang uit te laten stromen naar een woning. Binnen het Regionaal Transferpunt breiden we het aantal doelgroepen in fases verder uit.

Thuis
Het begrotingssaldo is afgenomen met € 3,3 miljoen. Dit zijn de belangrijkste oorzaken:

• Er is een afname van € 2,6 miljoen door het vervallen van tijdelijke budgetten uit voorgaande jaren (budgetoverhevelingen). Deze budgetten waren bedoeld voor regionale opgaven, zoals maatschappelijke opvang en de aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties.
• Er is een afname van € 0,7 miljoen vanwege een verlaging van de decentralisatie-uitkering voor de vrouwenopvang (DUVO).
• Er is een afname van € 1 miljoen door een taakstelling bij beschermd wonen. Deze taakstelling is opgenomen vanwege eerdere positieve jaarresultaten bij de GR Beschermd wonen. Deze GR past bij het opstellen van de regionale begroting het voorzichtigheidsbeginsel toe.
• Er is een toename van € 1 miljoen door een verhoging van het budget voor maatschappelijke opvang. Deze extra middelen komen vanuit een bijdrage van de regiogemeenten, waaronder Breda.

Hoofddoelstellingen

Wat gaan we daarvoor doen?

Hoe monitoren we?

Hoofddoelstellingen
Bij dit thema horen belangrijke leefgebieden, zoals werk en inkomen, en onderwerpen als schulden en armoede. We willen dat iedereen het werk van de gemeente ziet als eerlijk en betrouwbaar. Dit thema geeft voor een belangrijk deel uitvoering aan het Beleidsplan Armoede en Schulden.

1. Versterken van bestaanszekerheid en armoedebestrijding
   We willen inwoners met financiële problemen actief ondersteunen, zodat zij weer perspectief krijgen. Dit doen wij onder andere via het meerjarenbeleidsplan Armoede en Schulden 2025-2028 (Meedoen en Rondkomen). Binnen de schuldhulpverlening is extra aandacht voor werkenden, waaronder ook ondernemers, die niet of nauwelijks voldoende inkomsten hebben om rond te kunnen komen, die vaak tussen wal en schip vallen. Wij streven naar een aanpak die recht doet aan ieders situatie.
2. Bevorderen van duurzame arbeidsparticipatie
   Betaald werk is een belangrijk middel om zelfredzaamheid te vergroten en grip te krijgen op het leven. We willen dat alle huishoudens in Breda maandelijks voldoende inkomsten hebben om rond te komen. Daarbij erkennen we dat dit niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Inwoners zijn daar zelf verantwoordelijk voor, maar wij ondersteunen hen waar mogelijk. We stimuleren betaald werk boven uitkeringen, waarbij werk ook echt moet lonen. Daarnaast helpen we inwoners zoveel mogelijk met het wegnemen van obstakels naar werk. We zetten ons in voor duurzame werkplekken, ook voor mensen met een arbeidsbeperking, zodat iedereen mee kan doen.
3. Verbeteren dienstverlening, regie en grip
   Inwoners kunnen nu op verschillende plaatsen terecht voor hulp bij het vinden van werk. Dat is versnipperd en onoverzichtelijk. We willen dit verbeteren door deze loketten en functies zoveel mogelijk te bundelen tot één centraal en efficiënt aanspreekpunt. Zo maken we het eenvoudiger voor inwoners om de juiste hulp te krijgen en verbeteren we onze dienstverlening. Door minder uit te besteden en meer taken zelf uit te voeren krijgen we meer grip en verhogen we de kwaliteit en de betrokkenheid. Als centrumgemeente nemen we een voortrekkersrol in de ontwikkeling van de regionale arbeidsmarktregio, met een verdere uitwerking in 2026.
4. Integratie en zelfredzaamheid van statushouders en vluchtelingen
   We zetten de ingezette koers uit de begroting 2025 voort. We investeren in snelle maatschappelijke en financiële zelfredzaamheid van statushouders via duale trajecten (inburgering en werk). Wij geloven dat het voor zowel statushouders als maatschappij meerwaarde heeft als zij snel kunnen inburgeren en participeren. Daarom ondersteunen we hen actief bij het vinden van een plaats in onze maatschappij. Ook blijven we zorgen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen en de huisvesting van statushouders in de doorstroomlocaties, met oog voor hun welzijn en toekomstperspectief.

Om deze hoofddoelstellingen te bereiken voeren we in 2026 verschillende activiteiten uit. Deze zijn te vinden onder ‘wat gaan we daarvoor doen?’ Allereerst worden algemene activiteiten beschreven en daarna worden in subthema’s specifiekere activiteiten genoemd. Het totale pakket van activiteiten draagt bij aan het realiseren van de hoofddoelstellingen.

Samengevat richt dit programma zich op de volgende onderdelen:

Dit zijn de belangrijkste zaken waar we ons in 2026 op richten:

Algemeen

1. Uitvoeren van een gerichte armoede- en schuldenaanpak
   We werken samen met lokale organisaties om inwoners met schulden of in armoede actief te ondersteunen, zoals vastgelegd in het meerjarenbeleidsplan Armoede en Schulden.
2. Stimuleren van werk boven een uitkering
   Inwoners worden begeleid richting betaald werk, waarbij obstakels om te werken zoveel mogelijk worden weggenomen. Werk moet lonen en bijdragen aan financiële zelfstandigheid. Hierbij maken we maximaal gebruik van de mogelijkheden die de Participatiewet ons nu en in 2026 biedt (na de inwerkingtreding van spoor 1 van de Participatiewet in Balans).
3. Verbeteren van de toegang en gemeentelijke regie en grip
   We onderzoeken hoe de huidige loketten voor het zoeken naar werk zo veel mogelijk gebundeld kunnen worden tot één centraal punt. Daarnaast besteden we minder uit en voeren we meer intern uit. Als centrumgemeente nemen we het voortouw in de verdere ontwikkeling van de Arbeidsmarktregio, met concrete stappen in 2026. Daarbij speelt het (regionale) Werkcentrum West-Brabant een centrale rol als verbindende schakel tussen inwoners, werkgevers, gemeente en andere partners. Het convenant en de meerjarenagenda worden verder uitgevoerd.
4. Bevorderen van integratie en participatie van statushouders en vluchtelingen
   Met duale trajecten (inburgering en werk) maken we statushouders sneller zelfredzaam. We voeren het visiedocument 'Thuiskomen in Breda' verder uit. Ook blijven we Oekraïense vluchtelingen opvangen en aan het werk helpen.

1.4.1.  Versterken van bestaanszekerheid

• We zetten onze werkwijze met eigen bewindvoerders voort en zijn in 2025 aan de slag gegaan met de motie 'Een groene kaart voor transparantie en erkenning goede bewindvoering' (30 januari 2025). Voor vroegsignalering werken we al samen met woningcorporaties, zorgverzekeraars en energiebedrijven. In 2026 zoeken we ook nieuwe partners op dit gebied, zoals huisartsen, consultatiebureaus en werkgevers. We streven naar 10.500 signalen in 2026.
• In 2026 zetten we bewezen trajecten voort, zoals aangegeven in het meerjarenbeleidsplan Armoede en Schulden. We blijven werken met het Schuldenafkoopfonds, waarbij we problematische schulden afkopen in combinatie met intensieve begeleiding en gedragsverandering. 
• We gaan door met het Jongeren Perspectief Fonds, dat jongeren van 18 tot 27 jaar helpt met schuldsanering en de begeleiding naar werk of een opleiding. Daarnaast blijven we gratis menstruatieproducten beschikbaar stellen via scholen, buurthuizen, jongerencentra, kerken, bibliotheken en de voedselbank. In 2026 breiden we de menstruatieuitgiftepunten (MUP's) ook uit naar basisscholen, te beginnen met de familiescholen.
• In 2026 is er een communicatiecampagne en geven wij opnieuw financiële voorlichting op scholen, in buurthuizen en via online platforms.
• In 2026 zetten we de tools “Bereken uw recht” en “WerkLoont” opnieuw in om inwoners, waaronder ondernemers, inzicht te schaffen in de (netto) financiële gevolgen van meer of minder werken. Zo kunnen zij beter beoordelen of er sprake is van een armoedeval. Hiermee wordt ook uitvoering gegeven aan de raadsmotie “Iedereen goed geïnformeerd tegen de armoedeval van 30 januari 2025”. 
• We gaan in 2026 werkenden met (dreigende) financiële problemen actiever benaderen en zoeken hiervoor contact met bijvoorbeeld werkgevers, vakbonden en zorgverleners. Ook gaan we op zoek naar andere "vindplaatsen". Veel werkenden met een laag inkomen waarvan ze niet rond kunnen komen, maken geen gebruik van gemeentelijke regelingen.
• De jaarlijkse communicatiecampagnes besteden, naast aan de hiervoor genoemde groep, ook aandacht aan het ondersteunen van inwoners die door financiële problemen met mentale klachten kampen. Dit zoals verzocht in de motie 'Mentaal sterk in moeilijke tijden (30 januari 2025)".
• De nieuwe (digitale) Bredapas wordt begin 2026 ingevoerd. In de loop van 2026 wordt deze vervolgens zo spoedig mogelijk voor iedereen beschikbaar zodat het gebruik geen stigma oplevert en iedereen kan meedoen. Zoals verzocht in de motie "Bredapas ook voor huisdierenzorg (30 januari 2025)" wordt dan ook gekeken hoe deze ingezet kan worden om mensen met zorgkosten voor hun huisdieren te helpen.
• In 2026 voeren we samen met de partners van het waardenetwerk Bestaanszekerheid het Uitvoeringsplan waardenetwerk bestaanszekerheid 2024-2028 verder uit. Dit netwerk ondersteunt inwoners bij het herstellen en behouden van hun bestaanszekerheid door te investeren in financiële zelfredzaamheid.

Leren, ontwikkelen en werken
Het begrotingssaldo is met € 1,63 miljoen toegenomen. Dit zijn de belangrijkste oorzaken:

• Door ombuigingen in de kadernota 2024 hebben we een bedrag in mindering gebracht op de begroting. Het gaat hierbij om ombuigingen op het gebied van oneigenlijk gebruik, statushouders sneller naar werk begeleiden (wat bijvoorbeeld kosten in de bijstand voorkomt), en werk en inkomen. In 2025 is de ombuiging € 2,65 miljoen en vanaf 2026 € 2,95 miljoen.
• Zoals in de kadernota 2025 opgenomen, besparen we vanaf 2026 € 0,09 miljoen op de lasten door loketten en functies rondom werkzoekenden efficiënter te organiseren, minder externe inkoopcontracten af te sluiten en over te stappen op vergoeding van tweedehands meubels via de bijzondere bijstand.
• In het bestuursakkoord is voor de komende jaren gerekend met een ombuiging op het gebied van participatie van € 3 miljoen in 2023, aflopend naar € 0,5 miljoen in 2026. In 2025 was dit bedrag € 1 miljoen.
• Vanuit de budgetoverheveling 2024 is voor het organiseren van sociale ontwikkelbedrijven in 2025 eenmalig € 0,25 miljoen beschikbaar. Door de afloop van de WSW-regeling is de SW-subsidie in 2026 € 1 miljoen lager dan in 2025.
• De begroting van de Arbeidsmarktregio West-Brabant is vooral door initiële kosten in 2025 € 0,4 miljoen hoger dan in 2026.
• In 2025 was er voor de verbreding en digitalisering van de Bredapas eenmalig een bedrag van € 0,35 miljoen beschikbaar.
• Voor het aanpakken van problematische schulden is voor het onderdeel vroegsignalering in 2025 een bedrag van € 0,19 miljoen ontvangen. Vooralsnog is dit een incidentele bijdrage.
• In 2026 is er een hogere doorbelasting van personeelskosten van € 2,1 miljoen ten opzichte van 2025. Voor een bedrag van € 1,4 miljoen komt dit doordat de kwaliteitsfuncties van de keten Participatie & Bestaanszekerheid niet meer als overheadfuncties worden getypeerd, maar als functies in het primaire proces. Hierdoor is meer eenduidigheid ontstaan binnen het sociaal domein. Voorheen kwamen deze personeelskosten terug in programma 5. Een bedrag van € 0,8 miljoen wordt vooral veroorzaakt door toegekende loon- en prijscompensatie.
• Vanuit het Rijk zijn tot en met 2024 incidentele middelen toegekend om de uitvoeringskosten voor inburgering en migratie op te vangen. Het aantal statushouders in Breda groeit nog steeds en de structurele bijdrage van het Rijk groeit niet voldoende mee. Vanuit de verwachting dat de omvang van deze doelgroep vanaf 2027 afneemt, stellen we voor 2026 € 1,5 miljoen aflopend naar € 0,9 miljoen structureel beschikbaar.

Hoofddoelstellingen

Wat gaan we daarvoor doen?

Hoe monitoren we?

Hoofddoelstellingen

1. Iedereen in Breda kan gezond leven.
   We stimuleren een leefstijl waarin bewegen, gezond eten en ontspannen vanzelfsprekend zijn en streven naar een omgeving die hiertoe uitdaagt. We zetten in op gelijke kansen voor gezondheid. Zo dragen we bij aan een langer leven in goede gezondheid voor al onze inwoners.
2. Iedereen in Breda kan sporten en bewegen.
   We vinden het belangrijk dat inwoners de mogelijkheid hebben om hun leven lang te sporten en te bewegen, op een manier die bij hen past. We willen dat iedereen zich welkom voelt om mee te doen, ongeacht leeftijd, achtergrond of fysieke mogelijkheden. Daarom zetten we in op een gezonde, veilige en inclusieve sportomgeving.

Om deze hoofddoelstellingen te bereiken voeren we in 2026 verschillende activiteiten uit. Deze zijn te vinden onder ‘wat gaan we daarvoor doen?’ Allereerst worden algemene activiteiten beschreven en daarna worden in subthema’s specifiekere activiteiten genoemd. Het totale pakket van activiteiten draagt bij aan het realiseren van de hoofddoelstellingen. De hoofddoelstellingen zijn gebaseerd op de Gezondheidsvisie en de Visie op sport en bewegen. 

Dit zijn de belangrijkste zaken waar we ons in 2026 op richten:

Algemeen

1. In 2026 zetten we onze ambities uit de gezondheidsvisie om in concrete acties. 
   We maken scherpe keuzes, omdat de beschikbare middelen door landelijke ontwikkelingen beperkter zijn dan voorgaande jaren door keuzes op rijksniveau. Dat doen we zo: 
   • We voeren onze gezondheidsvisie 'Gedurfd, gezond en gelukkig’ uit en zetten onze ambities om in concrete acties. 
   • We blijven het GALA in 2026 uitvoeren, in lijn met de dalende rijksmiddelen die we ontvangen.
   • We blijven inzetten op JOGG (gezonde jeugd, gezonde toekomst) en de uitvoering van het Leefstijlakkoord.  
   • We nemen actief deel aan het Integraal Zorgakkoord (IZA). Samen met regiogemeenten en partners voeren we plannen uit op het gebied van preventie, zorg en gezondheid. Een belangrijke pijler is het thema gezonde leefstijl en leefomgeving (actielijn 4). Om onze doelen te bereiken, werken we actief mee binnen regionale verbanden.
2. We willen zo veel mogelijk inwoners van Breda laten sporten en bewegen.
   Dat doen we volgens onze sportvisie ‘Team Breda’ en het uitvoeringsprogramma Sport en Bewegen 2023-2026. We werken daarbij met 5 pijlers:
   • stimuleren van sport en beweging
   • sportaccommodaties
   • sport in de openbare ruimte
   • topsport en talentontwikkeling
   • sportevenementen

1.5.1. Gezond leven in Breda

We voeren in 2026 de Gezondheidsvisie, JOGG, het Leefstijlakkoord en GALA uit. Dit zijn de belangrijkste activiteiten:

• We verbeteren de gezonde voedselomgeving op en rond scholen, sportverenigingen en gemeentelijke voorzieningen. Hierbij zorgen we ervoor dat de gezonde keuze de makkelijkste keuze is.
• We versterken de preventieve aanpak tegen vapen onder jongeren en de aanpak Rookvrij. We laten hierbij zien dat roken en vapen niet de norm is. 
• We willen de mentale gezondheid en ontspanning bevorderen, waarbij we speciale aandacht hebben voor jongeren en jongvolwassenen.
• We stimuleren bewegen als onderdeel van leefstijl en gezondheid.
• We herijken het JOGG-actieplan en ontwikkelen de aanpak verder door in Breda. Dit doen we onder andere via de Gezonde School-aanpak en gezonde kinderopvang. We blijven bijvoorbeeld inzetten op groene en gezonde schoolpleinen.
• De ketenaanpakken Kind naar gezonder gewicht (KNGG) en Gecombineerde leefstijlinterventie zijn belegd binnen het regionale verband Integraal Zorgakkoord (IZA). Een regionale projectleider zorgt voor de uitvoering.

Overzicht uit Gezondheidsvisie:

De indicator Structureel sporten laat zien hoever we zijn met onze doelstelling om zo veel mogelijk Bredanaars te laten bewegen. De indicatoren over de gezondheidsbeleving laten zien in hoeverre iedereen in Breda gezond kan leven. De laatste jaren laten deze indicatoren een stabiele uitkomst zien.

Het begrotingssaldo is met € 0,53 miljoen afgenomen. Dit zijn de belangrijkste oorzaken:

• De 1/3-investeringsregeling voor sportaccommodaties wordt bekostigd vanuit een reserve. Het resterende bedrag van circa € 1 miljoen is volledig begroot in 2025. Eventuele restanten hiervan worden alsnog aan de begroting 2026 toegevoegd. 
• De stijging van de kosten heeft vooral te maken met reguliere indexatie. Onder andere de bijdrage aan de GGD stijgt met € 0,2 miljoen.

Hoofddoelstellingen

Wat gaan we daarvoor doen?

Hoe monitoren we?

Hoofddoelstellingen

Breda groeit. Om ervoor te zorgen dat we een sterke sociale stad blijven met dorpen en wijken met sociale cohesie, stimuleren we onze inwoners om elkaar te ontmoeten. Dat doen we zo:

• We zorgen voor mogelijkheden om elkaar te ontmoeten in de dorpen en wijken.
• We verbeteren waar nodig de sociale en fysieke leefbaarheid.
• We onderhouden de samenwerking met de dorps- en wijkraden en stellen daarvoor een nieuwe uitvoeringsovereenkomst op.
• We werken samen met bewoners aan het vormgeven en onderhouden van de buitenruimte.
• We betrekken kinderen en omwonenden bij goede speelvoorzieningen.

Om deze hoofddoelstellingen te bereiken, voeren we in 2026 verschillende activiteiten uit. Deze zijn te vinden onder ‘wat gaan we daarvoor doen?’. Allereerst worden algemene activiteiten beschreven en daarna worden in subthema’s specifiekere activiteiten genoemd. Het totale pakket van activiteiten draagt bij aan het realiseren van de hoofddoelstellingen.

Dit zijn de belangrijkste zaken waar we ons in 2026 op richten:

Algemeen

• We ondersteunen initiatieven van (groepen) bewoners voor activiteiten en dragen zorg voor buurthuizen.
• We investeren in kleine maatregelen en activiteiten vanuit de wijkagenda's. Keuzes maken we samen met de bewoners en wijkpartners.
• We geven vorm aan participatie en bespreken de ontwikkelingen in de dorpen en wijken met de dorps- en wijkraden.
• We sluiten wijkdeals met bewoners die de verantwoordelijkheid voor de buitenruimte op zich willen nemen.
• We onderhouden de speelplekken en organiseren in 2026 de Nationale Buitenspeeldag.

1.6.1.  Bewonersinitiatieven

• In de 20 werkgebieden (dorpen, wijken, buurten) in de gemeente zijn 11 dorps- en wijkplatforms actief. In gebieden met een dorps- of wijkplatform bespreken we subsidieaanvragen met het platform. In gebieden zonder zo'n platform betrekken we bewoners op een passende manier bij het verdelen van de wijksubsidies (geld voor buurtinitiatieven).
• We werken samen met de bewoners die onze buurthuizen en andere ontmoetingsplekken exploiteren. Samen werken we aan een passend, inclusief en activerend aanbod in de dorpen en wijken.
• We spreken actieve bewoners in de dorpen en wijken. Samen met onze partners in de wijk stimuleren we activiteiten en initiatieven van groepen bewoners.
  
  

Ontmoeten
Het begrotingssaldo is met € 1,6 miljoen afgenomen. Dit zijn de belangrijkste oorzaken:

• In 2025 is er € 1,65 miljoen beschikbaar vanuit de exploitatiereserve, die is bedoeld voor het dekken van eventuele hoge onvoorziene onderhoudskosten en een mogelijk leegstandrisico van De Koepel bij de beëindiging van de regeling.
• In 2025 waren er incidentele middelen beschikbaar voor de Spreidingwet (0,1 miljoen) en PRT-versterkingsmiddelen (provinciale regietafel, € 0,3 miljoen).