Duurzaam wonen in Breda

We liggen op koers om in deze bestuursperiode 6000 woningen mogelijk te maken. De locaties voor 750 tijdelijke woningen zijn aangewezen. De eerste daarvan zijn al opgeleverd. Onze woonvisie vormt de basis voor deze ontwikkelingen. Onze ambities en doelen sluiten aan op de woonagenda (de uitvoeringsagenda bij de woonvisie).

We blijven bouwen aan meer betaalbare woningen, zorggeschikte woningen en collectieve woonvormen. Daarnaast benutten we de bestaande woningvoorraad beter. Ook doen we ervaring op met voorrang geven aan specifieke groepen, zoals inwoners met een vitaal beroep.

We voeren samen met onze partners de woonagenda uit. We werken daarbij aan:

• een hoogstedelijk stadscentrum en veerkrachtige dorpen en wijken. Dat doen we onder andere door nieuwe woningen te bouwen. We richten ons vooral op ’t Zoet.
• een beter gebruik van de bestaande woningvoorraad, bijvoorbeeld door splitsing en door extra bouwlagen mogelijk te maken waar dit kan
• een actualisatie van het kamerverhuurbeleid en het verder uitvoeren van het actieplan studentenhuisvesting 
• een nieuwe urgentieregeling, zodat we specifieke groepen voorrang kunnen geven
• verschillende (lopende) pilots, zoals positief toewijzen in de Hoge Vucht, woningdelen en voorrang voor mensen met een vitaal beroep of inwoners van Breda
• nieuwe manieren waarop woningzoekenden kunnen meedenken bij woningbouwprojecten (de stem van de woningzoekenden)
• We breiden vanaf 2026 het aantal woonwagenstandplaatsen uit op zeven bestaande locaties, waarvoor een participatieproces met bewoners, woningzoekenden en omwonenden is gestart. Hiervoor zijn extra middelen vrijgemaakt in de begrotingsjaren 2026 en 2027. Na realisatie worden de huurstandplaatsen overgedragen aan Bredase woningcorporaties.
  In 2026 wijzen we de eerste nieuwe woonwagenlocatie aan. Ook op deze nieuwe locaties worden de huurstandplaatsen overgedragen aan de corporaties. Hiervoor zijn voorbereidingskosten opgenomen in het SIP voor 2026 en realisatiekosten (vanuit het meerjarenperspectief) voor de periode 2026-2032.
• nieuw beleid voor innovatieve en gezamenlijke woonvormen, inclusief collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO)
• een aanpak voor betere doorstroming, samen met woningcorporaties en de huurderskoepel  
• In 2026 zijn er opnieuw middelen beschikbaar voor de Starterslening Breda. Daarmee kunnen naar verwachting tussen de 228 en 258 koopstarters worden geholpen bij de aankoop van hun eerste woning. Tot en met 2027 worden in totaal circa 303 leningen verstrekt.

Deze begroting bevat een set (beleids)indicatoren. Daarmee geven we, naast de begrotingstekst en de financiële overzichten, een beeld van de ontwikkelingen binnen de diverse begrotingsthema’s. We actualiseren deze set elk jaar. Er zijn 107 Bredase indicatoren en 34 landelijk verplichte indicatoren. Een deel hiervan (21 van de 34) is ook opgenomen in de Bredase set indicatoren, maar niet allemaal. Voor diverse thema's is een betere Bredase indicator beschikbaar om op te sturen dan de landelijk verplichte (relatieve) indicator. Elke Bredase indicator staat bij het thema waar deze indicator betrekking op heeft.

Dit programma bevat 20 beleidsindicatoren. Voor alle indicatoren in deze begroting hanteren we peildatum 12 september 2025.

Sinds 1 januari 2024 werken we volgens de Omgevingswet. Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) van de Rijksoverheid werkt nog niet goed. Daarom stelde de minister in 2024 een tijdelijke maatregel beschikbaar: TAM-IMRO. Deze maatregel geldt tot uiterlijk 31 december 2025. We gebruiken TAM-IMRO om af te wijken van het omgevingsplan bij ruimtelijke initiatieven in de stad. Zolang het DSO niet goed werkt, blijven we deze maatregel bij ruimtelijke ontwikkelingen inzetten. Zo blijft onze dienstverlening op peil en maken we ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk. Tegelijk bouwen we het omgevingsplan op volgens de standaard van de Omgevingswet. Hiermee kunnen we buiten het DSO aan de slag. We bereiden ons ook voor op de periode na TAM-IMRO. Daarom richten we ons op het werken met de standaard STOP-TPOD. Zo kunnen we ook in 2026 ruimtelijke ontwikkelingen blijven ondersteunen.

In 2026 gaan we verder met het gebiedsgericht opbouwen van het omgevingsplan. Dit is een meerjarig traject. Participatie is een belangrijk onderdeel van de Omgevingswet. Hoe we dat vormgeven, staat in de Participatieleidraad.

We willen onze dienstverlening op het gebied van planologisch beleid op een hoog niveau houden. Daarom gebruiken we toepasbare regels. Die vertalen de juridische regels uit het omgevingsplan naar een systeem dat begrijpelijk is voor gebruikers. We hebben een regelanalist aangesteld die deze vertaalslag gaat maken.

Voor dit thema zijn geen indicatoren van toepassing.

We willen in deze bestuursperiode (1 juni 2022 tot 1 juni 2026) de bouw van 6000 woningen mogelijk maken. Het gaat daarbij om:

• 1800 sociale huurwoningen
• 2400 middeldure woningen (huur of sociale koop)
• 1800 woningen in de vrije sector

Dit doen we met een vastgesteld bestemmings- of omgevingsplan of met een afwijkingsvergunning. Daarnaast realiseren we in dezelfde periode 750 tijdelijke woningen.

We werken aan de bouw van meer, vooral betaalbare woningen. Dat doen we met de acties uit de Bredase woon- en bouwagenda. Samen met partners werken we aan bijna 100 projecten met elk meer dan 20 woningen. Zo bereiden we Breda samen voor op de toekomst. 

We liggen op koers om de bouw van 6000 woningen mogelijk te maken in deze bestuursperiode. De resterende opgave van 1200 woningen is haalbaar, mits we een extra stap zetten. Hiervoor zijn 16 projecten aangewezen. Deze projecten hebben weinig ruimte voor vertraging. We werken daarom met een strakke planning aan de besluitvorming.

De locaties voor 750 tijdelijke woningen zijn aangewezen en de eerste woningen zijn al opgeleverd. Zodra een locatie haalbaar blijkt, volgt het proces van de omgevingsvergunning. Na de verlening daarvan plaatsen woningcorporaties de woningen.

Samen met marktpartijen en woningcorporaties werken we aan bijna 100 projecten met elk meer dan 20 woningen. Dit doen we onder meer via gezamenlijke projecten, aan de Bredase Bouwtafel en met prestatieafspraken.

We zetten daarvoor middelen in uit het Bestedingsplan Wonen en Gebiedsontwikkeling 2023-2026. Deze gebruiken we onder andere voor:

• de gebiedsprogramma’s ’t Zoet, Bavel, Centrum-Oost en Gasthuisvelden via het Stedelijk Investeringsprogramma (SIP)
• tijdelijke woningen
• locatiegebonden impulsen voor sociale huurwoningen

In het SIP maken we keuzes voor de ontwikkeling van de 4 grote gemeentelijke gebiedsontwikkelingen. We geven prioriteit aan investeringen in ’t Zoet. Voor de andere 3 gebieden (Bavel, Centrum-Oost en Gasthuisvelden) investeren we gefaseerd en in kleine stappen. Zo beperken we de risico’s.

Het Rijk biedt verschillende financiële regelingen voor woningbouw. Die hebben we in beeld en we vragen een bijdrage aan als dat mogelijk en nodig is. Denk aan de toegekende bijdrage voor woningbouw en leefbaarheid, waarmee we investeren in woningen en voorzieningen. Een andere regeling is de Realisatiestimulans. Die geeft gemeenten een vast bedrag per betaalbare woning waarvan de bouw start in de periode 2025-2029. We werken uit hoe we deze middelen in Breda gaan inzetten.

Mobiliteit
De gemeente Breda streeft naar een goede balans tussen bereikbaarheid, leefbaarheid en duurzaamheid. Breda groeit, net als het autobezit en het fietsgebruik. Auto's en fietsen worden steeds groter. Daarmee neemt de druk op de openbare ruimte toe. In de binnenstad is simpelweg steeds minder parkeerplek voor de groeiende hoeveelheid auto’s en fietsen. Daarom zetten we in op een bereikbare stad voor alle vervoerswijzen, waarbij de auto welkom blijft, maar er tegelijkertijd meer ruimte komt voor fietsen, voetgangers en groen.

We willen dat iedereen binnen de gemeente Breda zich veilig en zo soepel mogelijk kan verplaatsen, met het meest passende vervoersmiddel voor de reis. Dat is belangrijk voor de leefbaarheid van onze inwoners, het ondernemersklimaat en de aantrekkelijkheid voor bezoekers. We kijken hierbij niet alleen naar het mobiliteitsnetwerk van onze stad en de dorpen. Mobiliteit stopt namelijk niet bij de gemeentegrens. Daarom werken we samen met de stedelijke regio, de provincie en het Rijk om het mobiliteitsnetwerk verder te verbeteren. Hiervoor maken we regionale afspraken binnen de Stedelijke Regio Breda-Tilburg en met de Baronie-gemeenten.

We willen dat autoverkeer de juiste routes gebruikt. Zo ontstaat er meer ruimte voor fietsers en voetgangers. De fiets is een goed alternatief voor korte ritten in en rond de stad. Een goed en hoogwaardig openbaarvervoernetwerk met lokale, regionale en internationale verbindingen maakt het netwerk compleet. Inwoners moeten vrij kunnen kiezen hoe ze van a naar b reizen. Met campagnes maken we mensen bewust van hun keuze. Ook wijzen we op de gevolgen van hun bestelgedrag voor het goederenvervoer. Daarnaast zoeken we oplossingen voor mobiliteit bij grote stedelijke ontwikkelingen. 

Parkeren
Breda groeit, net als het autobezit en het fietsgebruik. Auto's en fietsen worden steeds groter. Daarmee neemt de druk op de openbare ruimte toe. In de binnenstad is simpelweg steeds minder parkeerplek voor de groeiende hoeveelheid auto’s en fietsen. Deze groei van de stad zorgt voor een grotere vraag naar parkeerplaatsen en stallingen. Bij herontwikkeling en nieuwbouw bepalen de parkeernormen hoeveel capaciteit de ontwikkelaar moet bijbouwen. De gemeente kijkt bij het geven van een parkeerrecht naar waar iemand woont of werkt en hoeveel parkeerplekken daar zijn. Zo werken we aan een toekomstbestendige, bereikbare en leefbare stad.

Verbetering verkeersveiligheid en bereikbaarheid

• Voor de bereikbaarheid van de stad is een goede doorstroming van de Noordelijke Rondweg van belang. Daarom werken we voor de visie Noordelijke Rondweg de vervolgrichting en vervolgstappen uit. Dit doen we op basis van de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek dat in 2025 is uitgevoerd.
• In 2025 zijn we gestart met een pilot in Prinsenbeek. Die moet zorgen voor een betere doorstroming en leefbaarheid. In 2026 ronden we deze pilot af en evalueren we de effectiviteit van de maatregelen. De uitkomsten van deze evaluatie gebruiken we als input voor de verschillende opgaven voor het dorp, zoals onder andere de gebiedsontwikkeling Beeks Buiten.
• We verbeteren de verkeersveiligheid rondom scholen en sportverenigingen en in de wijken en dorpen. Dat doen we met infrastructurele maatregelen en gedragscampagnes.
• We werken aan de mobiliteitsinpassingen- en maatregelen die nodig zijn voor de gebiedsontwikkelingen ’t Zoet, Centrum-Oost, Gasthuisvelden en Bavel.
• Met gedragscampagnes en andere communicatievormen maken we inwoners bewuster van hun keuze voor een vervoersmiddel dat past bij hun reis.
• Samen met onze regiopartners overleggen we met het Rijk en de provincie Noord-Brabant over snelwegdossiers als de A58 Galder-Sint Annabosch, de A58 Tilburg-Breda, het no-regretpakket A58 en het compleet maken van knooppunt Zonzeel voor een betere doorstroming van het (regionale) verkeer. Dit doen we onder andere via de Multimodale Agenda (MMA) Zuid-Nederland en de Stedelijke Regio Breda-Tilburg (SRBT).

Openbaar vervoer

• In juli 2025 is het nieuwe buslijnennet gestart. Hiervoor passen we de laatste bushaltes aan en verwijderen we de haltes die niet langer in gebruik zijn.
• Op de (internationale) spoordossiers blijven we in samenwerking met andere (overheids)partijen lobbyen, waarbij documenten als het Toekomstbeeld OV 2040 en ‘OV in 2040: de zuidelijke hink-stap-sprong' het uitgangspunt zijn.
• We werken samen met andere (overheids)partijen voor de snelle busverbinding tussen Breda, Gorinchem en Utrecht.
• Voor het straattaxivervoer ronden we de invoering van de herziene taxiverordening af.

Uitvoeringsprogramma Mobiliteit
In 2026 actualiseren we de mobiliteitsvisie en stellen we een nieuw meerjarenuitvoeringsprogramma Mobiliteit op, in lijn met de nieuwe bestuursperiode. Vanuit het lopende meerjarenuitvoeringsprogramma Mobiliteit 2023-2026 werken we in 2026 aan de volgende projecten: 

Duurzame mobiliteit
De verduurzaming van de Bredase mobiliteit is een belangrijk onderdeel van de mobiliteitsvisie. De uitvoerende werkzaamheden hiervoor zijn onderdeel van het klimaatplan, onder het thema Schone mobiliteit. De werkzaamheden die we hiervoor in 2026 uitvoeren, zijn terug te vinden in de klimaatbegroting 2026.

Parkeren

• De parkeertarieven blijven in 2026 gelijk.
• We ronden een haalbaarheidsstudie af naar de toekomst van parkeergarage Oranje Zuid als bewonersgarage en grote fietsenstalling.
• We ronden het reguleren van de schil rondom het centrum af. Daarbij houden we rekening met de criteria op het gebied van parkeerdruk, veiligheid en stedelijke ontwikkeling.
• We onderzoeken de mogelijkheden om de hoeveelheid parkeerplaatsen en stallingsruimte uit te breiden.
• We starten met mobiel parkeren in de parkeergarages.
• De routing in en vanuit de gemeentelijke garages wordt verbeterd.
• Het wordt mogelijk om vooraf online een parkeerplek te reserveren in enkele gemeentelijke parkeergarages.
• De upgrade van de Baronesgarage is in 2026 klaar.
• We willen in 2026 de gehandicaptenparkeerkaart digitaliseren, in samenwerking met de SHPV.
• We leveren een parkeerstrategie op.
• We doen ervaring op met 24/7 stallingen zonder continu beheer voor verschillende doelgroepen.
• We vervangen de loge van de fietsenstalling aan de Kraanstraat.

Breda wil een groene en gezonde stad zijn die goed voorbereid is op veranderingen, zoals klimaatverandering en bevolkingsgroei. Ook Breda ondervindt nog steeds problemen door landelijke knelpunten, zoals stikstof en schaarste op het elektriciteitsnet. Deze belemmeren de groei van de stad. Samen met het Rijk en de provincie werken we aan oplossingen. 

Door de groei van de stad komen milieuthema’s als biodiversiteit, geluid, geur en luchtkwaliteit onder druk te staan. Dit vraagt om lokale afwegingen en die maakt de gemeente steeds vaker zelf, zoals de Omgevingswet voorschrijft. We blijven daarbij streven naar een goede balans tussen mens, milieu en welvaart, zoals we hebben vastgelegd in onze duurzaamheidsvisie. Daarom werkt de gemeente aan de volgende doelen:

• We behouden en verbeteren de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. We zetten ons in voor de thema's bodem, lucht, geluid, biodiversiteit, geur en externe veiligheid. We sluiten aan op nationale en Europese regels. 
• We versterken de natuur en de biodiversiteit, met speciale aandacht voor het Natuurnetwerk, ecologische verbindingszones, landschap en dierenwelzijn.
• We behouden uitnodigende en toegankelijke recreatievoorzieningen bij recreatieplassen, waarbij de recreatiedruk in balans blijft met de natuurwaarden.
• We verminderen de uitstoot van broeikasgassen om in 2044 klimaatneutraal te kunnen zijn. Eind 2026 willen we 45% minder broeikasgassen uitstoten dan in 1990. Dan zijn we goed op weg naar het tussendoel van 55% in 2030.
• We behouden en versterken de kennis over natuur en milieu bij onze inwoners.

Omgevingsprogramma gezonde fysieke leefomgeving  
We zorgen voor een veilige en gezonde leefomgeving. Daarbij letten we op de bescherming, het gebruik en het herstel van die omgeving. We harmoniseren en actualiseren het beleid op de diverse milieuthema’s in de periode 2024-2031. Daarna vervallen namelijk de oude landelijke kaders en moet het nieuwe omgevingsplan gereed zijn. We gebruiken de aandachtspunten uit de evaluaties die we in 2024 en 2025 hebben uitgevoerd voor het duurzaamheidsbeleid en de Omgevingsvisie 2040. De ambities uit deze visies blijven gelden. Als dat nodig is, maken we ze concreter. We verbeteren de onderlinge samenhang en de verbinding met actuele wet- en regelgeving. In 2026 werken we aan de volgende onderdelen:

Voor het thema Bodem is het lokale beleid al afgestemd op de Omgevingswet. We geven invulling aan de landelijke bestuursafspraken Bodem 2023-2030. Verder onderzoeken we of we slimmer kunnen omgaan met het beheersen van risico’s op verontreiniging. 

In 2025 is het programma Externe veiligheid opgesteld. In 2026 werken we dat verder uit. We blijven lobbyen om het spoorvervoer van gevaarlijke stoffen door de stad te verminderen.

Biodiversiteit projecten
We werken verder aan het actualiseren en uitvoeren van het biodiversiteitsbeleid. Daarnaast voeren we de actiepunten uit de nota Dieren in Breda uit. Verder werken we aan concrete projecten voor natuur en biodiversiteit:

• We starten met de herinrichting van de Landgoederenzone Haagse Beemden.
• We werken verder aan het ontwerp voor de ecologische verbindingszone (EVZ) bij de Mark, de Aa of Weerijs en de singels. 
• We kopen actief gronden aan en richten ze in voor het Natuurnetwerk, zoals EVZ's en nieuwe bossen. 
• We blijven de biodiversiteit in het agrarisch gebied stimuleren door financieel bij te dragen aan de provinciale subsidieregelingen ErvenPlus en Stila. 
• In het Seeligpark leggen we een EVZ aan langs de singel en werken we aan een voorbeeldgebouw voor natuurinclusief bouwen: het Natuurlab.
• Deze maatregelen hebben tevens een positief effect op de reductie van broeikasgassen en zijn daarom ook opgenomen in de klimaatbegroting.

Met een Bredase aanpak verminderen we de stikstofdepositie, voor zover we daar invloed op hebben. In 2026 gaat het herstel van de natuur in het Ulvenhoutse Bos een nieuwe fase in. De gemeente voert samen met het programmabureau en andere partners het programmaplan Gebiedsgerichte aanpak Ulvenhoutse Bos uit. Dit plan is in de 2e helft van 2025 vastgesteld. De gemeentelijke projecten die deel uitmaken van het programmaplan, zijn als investeringen opgenomen in deze begroting.

Recreatievoorzieningen
Het wordt steeds drukker bij de Galderse Meren. Dat maakt een doorontwikkeling van deze recreatieplas nodig. Hiervoor hebben we al een gebiedsprofiel vastgesteld. Dit is verder uitgewerkt in een concept-gebiedsvisie. We bespreken die met de direct omwonenden en andere belanghebbenden.
Ondertussen zijn er bij de Galderse Meren nieuwe toiletvoorzieningen geopend. Volgend zwemseizoen opent de tijdelijke horecavoorziening haar deuren.
Voor alle recreatieplassen maken we afspraken met marktpartijen over de parkeerafwikkeling bij drukke dagen, een goed gebruik van de ligweides en het toezicht. Toch komen er signalen uit de buurt dat dit onvoldoende is. We gaan dit verder in kaart brengen.
De druk op de Galderse Meren en de Asterdplas kan wat afnemen als mensen ook op andere plekken verkoeling kunnen zoeken op warme dagen. We meten daarom continu de kwaliteit van het andere oppervlaktewater in Breda. Hiervoor zoeken we ook de samenwerking op met enkele Vlaamse en Brabantse steden en met waterschap Brabantse Delta. Op onze website is actuele informatie te vinden over de zwemwaterkwaliteit van de Mark en de singels.

Natuur- en duurzaamheidseducatie
Boerderij Wolfslaar verzorgt natuur- en duurzaamheidseducatie voor al onze inwoners. Dit bieden we aan op alle basis- en middelbare scholen van Breda, bij boerderij Wolfslaar zelf, bij Parkhoeve Noord en bij kinderboerderij De Sik. In 2026 hebben we voor natuur- en duurzaamheidseducatie de volgende speerpunten:

• Natuur- en duurzaamheidseducatie is belangrijk bij de grote transities van nu. Daarom geven we het een plek in alle relevante visiedocumenten en in de praktijk.
• We geven samen met de betreffende stichtingsbesturen en partners uit de wijk gefaseerd uitvoering aan het plan Parkboerderijen.
• We houden onze activiteiten en educatiematerialen actueel en breiden uit op thema’s als dierenwelzijn, circulariteit en klimaat.
• Het educatieaanbod voor het basis- en voortgezet onderwijs ontsluiten we via de educatiewijzer.
• We begeleiden het Ecoschoolprogramma binnen het voortgezet onderwijs.