Jaarlijks voert het college onderzoeken uit op het gebied van doelmatigheid en doeltreffendheid. De wettelijke basis hiervoor is artikel 213a van de Gemeentewet. De conclusies en aanbevelingen van deze artikel 213a-onderzoeken worden ingezet om de interne beheersing te verbeteren. Over de programmering en status van deze onderzoeken rapporteren we in de begroting en de jaarrekening.
Deze werkwijze is verder uitgewerkt in de verordening 'Onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente Breda' uit 2021. Eind 2025 evalueert de auditcommissie het systeemtechnisch functioneren van deze verordening. De evaluatie omvat 2 belangrijke aspecten:
- de mate van spreiding van het onderzoek over de onderdelen van de begroting en de organisatie
- de bijdrage aan het continue leren en verbeteren van beleid, (organisatie)processen en taken
De uitvoering van de artikel 213a-onderzoeken (begroting 2024) is vertraagd. Dit komt door capaciteitsproblemen, de professionalisering van de auditfunctie en de aanbesteding van de accountantscontrole. Dankzij de versterking van de auditfunctie (eind 2024) hebben we meer capaciteit voor het uitvoeren van audits en artikel 213a-onderzoeken. Daardoor kunnen we de vertraging inlopen. Hieronder geven we een toelichting op de status van de lopende onderzoeken en de nog op te starten onderzoeken.
LOPENDE ONDERZOEKEN IN 2025
Evaluatie nota Risicobereidheid en weerstandsvermogen
Beschrijving/Scope
In 2017 is de huidige nota Risicobereidheid en weerstandsvermogen door de gemeenteraad vastgesteld. Na 2017 hebben er diverse ontwikkelingen plaatsgevonden op het gebied van risicomanagement, waaronder de risicoaanpak bij de grote bijzondere projecten. Dit soort nieuwe ontwikkelingen willen we een plaats geven in een geactualiseerd beleidskader. Vooruitlopend daarop voeren we een evaluatie uit, waarbij ook nieuwe ontwikkelingen op het gebied van risicomanagement worden betrokken.
Doelstelling
Risicomanagement is belangrijk om een goede afweging te kunnen maken om ambities en kansen die zich voordoen bewust te verzilveren. Het is daarnaast nodig om de vastgestelde risico’s adequaat te beheersen. Een goed en compleet beleidskader is daarbij onmisbaar. De uitkomsten van dit onderzoek vormen hierbij een belangrijke basis.
Status uitvoering
Het onderzoek bevindt zich in de rapportagefase en wordt naar verwachting afgerond in Q4 2025.
Verbonden partijen (gemeenschappelijke regelingen)
Beschrijving/Scope
Ruim 40% van het gemeentelijke takenpakket is ondergebracht bij verbonden partijen. Dit zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Deelname aan verbonden partijen brengt financiële en bestuurlijke risico’s met zich mee. Centraal in het onderzoek staan de doelen op basis waarvan de gemeente deelneemt. Ook bekijken we of er sprake is van een adequate invulling van de interne governance. Daarbij leggen we het accent op de bestuurlijke en ambtelijke betrokkenheid, de afstemming en de advisering.
Doelstelling
Met dit onderzoek beoordelen we de huidige interne governance. Op basis daarvan stellen we een verbeteraanpak op voor de bestuurlijk-ambtelijke samenwerking (betrokkenheid, afstemming en advisering). Hierbij besteden we ook aandacht aan de (gewenste) centrale ambtelijke regierol.
Status uitvoering
Het onderzoek wordt naar verwachting afgerond in Q1 2026.
Evaluatie ontvlechting/vervlechting ATEA
Beschrijving/Scope
In de periode 2019-2021 is het voormalige ATEA ontvlochten en geïntegreerd in de gemeentelijke organisatie. Daarbij zijn de medewerkers én verschillende aspecten van de bedrijfsvoering geïntegreerd binnen de bestaande gemeentelijke onderdelen en processen.
Doelstelling
Met dit onderzoek stellen we vast of de gestelde doelen zijn behaald en of er verdere verbeteringen mogelijk zijn.
Status uitvoering
Het onderzoek bevindt zich in de rapportagefase en wordt naar verwachting afgerond in Q4 2025.
Implementatie Omgevingswet
Beschrijving/Scope
Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet definitief van kracht. We hebben de afgelopen jaren veel energie gestoken in de voorbereiding op deze nieuwe wet. Daarbij hebben we onder meer de werkprocessen bij de betrokken organisatieonderdelen opnieuw ingericht. Daarnaast hebben we voorbereidingen getroffen voor een intensievere participatie met belanghebbenden en voor het gebruik van een nieuwe digitale tool (Digitaal Stelsel Omgevingswet, DSO). Dit omvangrijke en complexe proces willen we evalueren om ervan te kunnen leren. Het accent ligt op de vergunningverlening.
Doelstelling
Met dit onderzoek beoordelen we de effectiviteit en efficiëntie van het nieuwe proces van vergunningverlening, waarbij diverse onderdelen van de organisatie betrokken zijn.
Status uitvoering
Het onderzoek is in 2025 gestart en wordt naar verwachting afgerond in Q1 2026.
Europa, lobby en subsidies
Beschrijving/Scope
Op dit moment werken we met beperkte personele capaciteit en middelen aan de Europese lobbystrategie en verkenning van de subsidiemogelijkheden. Dit willen we evalueren en mogelijk bijstellen vanwege de vele kansen die zich in Europees verband voordoen voor de gemeente Breda. Daarbij willen we ook het interne proces van de afstemming van subsidiemogelijkheden beoordelen en optimaliseren.
Doelstelling
We onderzoeken mogelijke verbeteringen van de organisatorische opzet, de invulling en de samenwerking om daarmee meer kansen in Europa te kunnen verzilveren.
Status uitvoering
Het onderzoek is in 2025 gestart en wordt naar verwachting afgerond in Q1 2026.
Evaluatie van de aanpak van de meest onveilige plekken in Breda
Beschrijving/Scope
In 2023 en 2024 hebben we in beeld gebracht op welke plaatsen in Breda onze inwoners zich het meest onveilig voelen. Daarvoor hebben we meerdere bronnen ingezet: een enquête onder onze inwoners, de registraties van de politie en de gemeente over misdrijven en overlast en de kennis van professionals. Op basis hiervan zijn (flex)boa's ingezet.
Doelstelling
Met dit onderzoek brengen we in kaart wat het effect van onze inzet is.
Planning uitvoering
Het onderzoek start in Q1 2026 en wordt naar verwachting afgerond in Q3 2026.
Financiële hulpverlening
Beschrijving/Scope
De Kredietbank West-Brabant (KWB) is een onderdeel van de gemeente Breda en werkt samen met de gemeentelijke schuldhulpverlening aan het voorkomen en oplossen van geldzorgen voor onze inwoners. In 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in werking getreden. Daarin is onder andere opgenomen dat de gemeenteraad regelmatig een beleidsplan moet vaststellen voor schuldhulpverlening. Dit is eind 2024 opnieuw gebeurd. Het nieuwe plan vervangt het eerdere beleidsplan 'Werken (aan geldzorgen) Loont'. Daarnaast werkt de KWB volgens het Bankreglement Breda 2020.
De gemeente Breda zet diverse vormen van (financiële) hulp, preventie en vroegsignalering in. We ontzorgen, ondersteunen en zetten in op zorgvuldige en maatschappelijk verantwoorde incasso. Dit doen we met ruim 50 fte aan bevlogen medewerkers. De KWB biedt ook financiële diensten, waaronder saneringskredieten en sociale kredieten aan inwoners van Breda en diverse andere gemeenten, waaronder Tilburg, Drechtsteden en Helmond. Schuldhulpverlening voor ondernemers besteden we nu nog uit, maar dit wordt een onderdeel van de gemeentelijke organisatie. Ten slotte is de KWB bezig om zelf het beschermingsbewind te gaan uitvoeren.
Doelstelling
De KWB is lid van de NVVK. Dit is sinds 1932 de grootste branchevereniging voor financiële hulpverlening, die bestaat uit meer dan 100 gemeenten en publieke en private organisaties. Binnen de vereniging wordt veel waarde gehecht aan kwaliteit en kwaliteitsontwikkeling via het NVVK-kwaliteitskader. In 2025 voert de NVVK een audit uit bij de KWB waarmee de kwaliteit van de volgende thema's wordt vastgesteld:
- leiderschap
- organisatie
- financiële hulpverlening
- professionals
- externe samenwerking, uitbesteding en inkoop
- reflecteren, verbeteren en verantwoorden
Planning uitvoering
Het onderzoek is uitgevoerd en wordt naar verwachting afgerond in Q4 2025.
VOORGENOMEN ONDERZOEKEN IN 2026
Stevig Lokaal Team
Beschrijving/Scope
Per 1 januari 2025 zijn we binnen de keten Jeugd gestart met een pilot Stevig Lokaal Team (SLT). De SLT-aanpak is een belangrijk onderdeel van de hervorming van het jeugdhulpstelsel in Breda. Het SLT organiseert de jeugdhulp op een meer preventieve, effectieve en efficiënte manier, dicht bij het gezin en in samenwerking met de sociale basis. In het 4e kwartaal van 2025 starten we daarnaast met het opstellen van een nieuw beleidskader Jeugd, dat mede gebaseerd is op de ervaringen uit de SLT-aanpak.
Doelstelling
Met het onderzoek willen we inzicht krijgen in de manier waarop we de doeltreffendheid en doelmatigheid van de SLT-aanpak kunnen meten.
Planning uitvoering
Het onderzoek start in Q1 2026 en wordt naar verwachting afgerond in Q2 2026.
Kwaliteit beleidscyclus
Beschrijving/Scope
Ons beleid volgt de zogeheten beleidscyclus: we bereiden het beleid voor en werken het uit. Nadat het is vastgesteld, voeren we het beleid uit, waarna we het evalueren. De uitkomst van deze evaluatie nemen we mee in een volgende cyclus. Het is onduidelijk of deze beleidscyclus nu voldoende wordt doorlopen.
Doelstelling
Met dit onderzoek brengen we in kaart in hoeverre de doeltreffendheid van het beleid vooraf wordt ingeschat, tussentijds wordt gemonitord en tot slot wordt geëvalueerd.
Planning uitvoering
Het onderzoek start in Q2 2026 en wordt naar verwachting afgerond in Q4 2026.
VANG-programma
Beschrijving/Scope
Breda werkt al jaren toe naar de doelen van het programma ‘Van afval naar grondstoffen’ (VANG) van het Rijk. Het VANG-beleid is erop gericht om zo veel mogelijk herbruikbare grondstoffen uit het huishoudelijk afval te scheiden en de hoeveelheid restafval te minimaliseren. In haar duurzaamheidsvisie heeft de gemeente het doel opgenomen om in 2030 te komen tot 0 kg restafval per inwoner per jaar.
Doelstelling
Met dit onderzoek brengen we in kaart welke stappen er zijn gezet om de doelstellingen in het afvalbeleid te behalen en welke lessen hieruit getrokken kunnen worden voor de toekomst.
Planning uitvoering
Het onderzoek start in Q2 2026 en wordt naar verwachting afgerond in Q4 2026.
