Paragraaf Verbonden partijen

Een verbonden partij is een rechtspersoon buiten onze eigen organisatie, waarin we een bestuurlijk en een financieel belang hebben. Het is een van de manieren waarop we onze taken uit (laten) voeren. Vrijwel alle gemeenschappelijke regelingen waar de gemeente aan deelneemt, zijn een verbonden partij, net als de nv's en bv's waarvan de gemeente aandeelhouder is.

Het besturen van verbonden partijen kan ingewikkeld zijn vanwege de bestuurlijke en klantrelatie die de gemeente met hen heeft. Bovendien zijn vaak meerdere partijen betrokken bij een verbonden partij, waardoor wij niet de enige bestuurder en klant zijn. We moeten onze bestuurlijke doelen en wensen afstemmen met de andere deelnemers, wat de aansturing soms tot een uitdaging maakt.

Toch biedt het werken met verbonden partijen vele voordelen, zoals schaalvergroting en een regionale aanpak van regionale kwesties. Sinds de begroting 2017 nemen we informatie over de verbonden partijen op bij het programma waaraan die partij bijdraagt. In deze paragraaf vindt u een totaaloverzicht van de verbonden partijen.

De gemeente neemt ook deel aan de gemeenschappelijke regelingen ‘Beschermd wonen regio Breda’ en ‘Geweld in afhankelijkheidsrelaties (GIA) en Meldpunt Crisiszorg West-Brabant’. Dit zijn zogeheten centrumregelingen en dat zijn geen aparte rechtspersonen en dus geen verbonden partijen.

Een wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) per 1 juli 2022 zorgt onder meer voor een betere positie voor gemeenteraadsleden, een meer actieve informatieplicht aan de gemeenteraad, een versterkte controlerende rol voor de gemeenteraad en een verankering van de burgerparticipatie. 

Voor Midden- en West-Brabant is er een vernieuwde nota Verbonden Partijen opgesteld. Deze ligt in lijn met de Wgr en de aanbevelingen vanuit de evaluatie van de eerdere nota. Hierbij zijn de financiële beleidsregels voor de gemeenschappelijke regelingen zo veel mogelijk gelijk getrokken. Bij het actualiseren van de nota is natuurlijk rekening gehouden met de belangen van de gemeente Breda. Ook is specifiek aandacht besteed aan de verschillende soorten verbonden partijen. Het niveau waarop de gemeenteraden betrokken zijn, kan variëren en is afhankelijk van het type verbonden partij. Een verbonden partij die zich enkel richt op de bedrijfsvoering, heeft mogelijk een andere mate van betrokkenheid van de gemeenteraden dan een verbonden partij waarin beleid wordt voorbereid en (strategische) beleidskeuzes aan de orde zijn.

In 2025 zijn 2 nieuwe verbonden partijen toegevoegd: de Stedelijke Regio Breda-Tilburg (SRBT) en Regio West-Brabant-Oost (WBO) Jeugd. De inwerkingtreding hiervan laat nog respectievelijk 1 en 2 jaar op zich wachten. Per 1 januari 2026 komt de GR Schadevergoedingsschap HSL-Zuid, A16 en A4 te vervallen.

Financiële richtlijnen voor de begroting 2027 van de gemeenschappelijke regelingen 
Voor de begroting 2027 geven we financiële richtlijnen mee aan iedere gemeenschappelijke regeling (GR): 

• We verwachten van het bestuur van de GR dat zij een structureel sluitende meerjarenbegroting aanbiedt aan de deelnemers waarin 4 jaar vooruit wordt gekeken. De GR vermeldt duidelijk de uitgangspunten voor de begroting voor het komende jaar. Daarin neemt de GR ook een overzicht op met de bijdragen per deelnemer voor de komende 4 jaar.
• De begroting wordt opgesteld op basis van ongewijzigd beleid. Er worden dus geen nieuwe taken of uitbreidingen van bestaande taken in de begroting opgenomen, behalve als dit eerder door het algemeen bestuur is besloten.
• De begroting bevat een overzicht van het verloop van de reserves. Daarin is te zien wanneer de reserve wordt ingezet en voor welk bedrag per jaar. Hierin wordt ook het doel van de reserve omschreven. Wanneer een reserve 2 jaar of langer niet wordt ingezet, dan legt de GR de instandhouding of vrijval van deze reserve in de besluitvorming bij de ontwerpbegroting voor. Het uitgangspunt is dat deze reserve op dat moment vrijvalt. Wordt er niet besloten tot vrijval, dan geeft de GR in de ontwerpbegroting de planning en het doel van de uitgaven voor deze reserve opnieuw aan. Via de ontwerpbegroting worden de gemeenteraden in de gelegenheid gesteld om hierop een zienswijze in te dienen.
• De bijdrage van de deelnemende gemeenten aan de begroting voor het komende jaar stijgt maximaal met de geldende cao-indexering, overige cao-afspraken en de prijsontwikkeling uit de meest recente circulaire. Voor het opstellen van de kaderbrief en de begroting gebruikt de GR de meest recente circulaire voor de loon- en prijsindex. Hiervoor gebruiken we de meest recente ramingen, zoals die zijn opgenomen in het Centraal Economisch Plan van het Centraal Planbureau. Voor de loonontwikkeling wordt hierbij ‘de index van de loonvoet sector overheid’ gevolgd en voor de prijsontwikkeling ‘de index van de netto materiële consumptie’. De GR specificeert in de kaderbrief en de begroting de verhouding lonen-prijzen in de exploitatiebegroting. De GR houdt een beperkte reserve aan voor het opvangen van afwijkingen tussen de indexeringen die in de begroting zijn opgenomen en de werkelijke cao-indexering, overige cao-afspraken en de werkelijke prijsontwikkeling. Zo kan de bedrijfsvoering in het lopende boekjaar worden voortgezet zonder dat hiervoor een beroep moet worden gedaan op de deelnemers en een zienswijzenprocedure moet worden gevolgd. Uiteraard wijzigt de deelnemersbijdrage ook wanneer er wijzigingen zijn in de kwantiteit van de dienstverlening die de deelnemers afnemen.
• Een besluit van het algemeen bestuur van een GR om een algemene reserve in te stellen is goed gemotiveerd, onderbouwd en voorzien van bijbehorende spelregels. Op dit besluit wordt een zienswijzemogelijkheid geboden aan de deelnemende gemeenten bij de conceptbegroting (of een wijziging daarvan). De algemene reserve wordt aangevuld tot de maximale hoogte, zoals vastgesteld door het algemeen bestuur. Voor het bepalen van de omvang van de (beperkte) algemene reserve kan het algemeen bestuur een advies vragen aan de accountant, maar deze reserve bedraagt nooit meer dan 8% van de totale lasten in de begroting. (Het uitgangspunt is en blijft dat de weerstandscapaciteit bij de deelnemers wordt aangehouden.)
• Een positief jaarrekeningresultaat wordt uitgekeerd aan de deelnemers. De GR kan hier alleen van afwijken door een duidelijk en gemotiveerd voorstel voor resultaatbestemming voor te leggen aan het algemeen bestuur. Hierover neemt het algemeen bestuur een besluit.
• In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing beschrijft de GR de risico’s met de meeste impact en de getroffen beheersmaatregelen. Ook geeft de GR inzicht in de benodigde weerstandscapaciteit. 

Aanvullende financiële richtlijn
Vanaf 2026 wordt onze bijdrage vanuit het Gemeentefonds naar beneden bijgesteld. Het Rijk heeft hier bij de voorjaarsnota 2025 slechts een klein extra bedrag voor beschikbaar gesteld. Daarom vragen we iedere GR om in de kadernota en de begroting 2027 aan te geven wat de beleidsinhoudelijke keuzes zijn en wat de effecten daarvan zijn. Daarbij houdt de GR rekening met een gelijkblijvende bijdrage vanuit de deelnemers, maar ook met een dalende bijdrage van 5%, 10% en 15% ten opzichte van 2026.

De Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord (RAV) heeft een afwijkende financiering, omdat zij wordt betaald vanuit de ziektekostenverzekeringen. Daarom gelden bovenstaande richtlijnen niet voor hen.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen en risico’s bij de verbonden partijen zijn hier opgenomen.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
GGD West-Brabant voert de Wet publieke gezondheid (Wpg) uit namens de 16 gemeenten in de regio West-Brabant. Zij richt zich op het bewaken, beschermen en bevorderen van de gezondheid van alle inwoners van de regio West-Brabant. Dit zijn de hoofdtaken van de GGD:

• infectieziektebestrijding
• medische milieukunde
• jeugdgezondheidszorg (JGZ)
• hygiënezorg
• beleidsadvisering
• gezondheidsbevordering
• epidemiologie

Naast deze regionale taken voert de GGD ook taken uit in en voor Breda.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
De doelen in de beleidsbegroting 2026 zijn gebaseerd op de thema’s van de toekomstvisie 2023-2033 en het beleidsplan 2023-2026 ‘Wij maken samen gezond gewoon’, waarvan 2026 het laatste jaar is. De GGD presenteert daarom komend jaar een nieuw beleidsplan. In 2025 hebben zij tijdens een hackathon, straatinterviews en interviews op GGD-locaties input opgehaald voor het dienstverleningsconcept van de toekomst.

Voor de GGD ligt de focus op preventie en het bevorderen van gezondheid en een gezonde en veilige leefomgeving. Mentale en fysieke gezondheid zit in alle aspecten van de samenleving. Daarom zet de GGD zich ook in binnen het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Actief Leven Akkoord (GALA). In het Samen Sterker-traject wordt onderzocht hoe de samenwerking met GGD Hart voor Brabant in de toekomst vormgegeven kan worden.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• De GGD heeft moeite om vacatures tijdig in te vullen door de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt. Op meerdere gebieden, zoals de forensische zorg, levert dit een uitdaging op voor de uitvoering van de taken. Zij werken samen met andere GGD’en voor de invulling van het rooster.
• De GGD zet stappen op het gebied van informatiebeveiliging, zoals het voldoen aan de nieuwe NIS2-richtlijn.
• Vanwege de financiële ontwikkelingen bij de gemeenten heeft de GGD de vraag gekregen om de begroting vanaf 2026 sober, doelmatig en in lijn met de (verwachte) financiële ontwikkelingen in te richten. Dit laat zien dat externe factoren van invloed blijven op hun werk en op de publieke gezondheid en veiligheid.

Beleidsmatige richtlijnen voor de begroting 2027

• Wij verwachten dat de GGD West-Brabant (samen met de GGD Hart voor Brabant) in samenspraak met de deelnemende gemeenten een vervolg van het meerjarenbeleidsplan 2023-2026 opstelt en presenteert, welke in lijn is met de gezamenlijke toekomstvisie ‘Wij maken samen gezond gewoon’ en de ingezette bestuurlijke bezuinigingsopdracht van 4%. 
• De GGD geeft in de kadernota en beleidsbegroting 2027 duidelijk weer met welke concrete plannen invulling gegeven gaat worden aan het nieuwe, nog op te stellen beleidsplan 2026-2030.
• Omdat de financiële middelen afnemen, verwachten gemeenten dat zij beleidsmatige keuzes moeten maken. Om deze keuzes gedegen voor te kunnen bereiden, is een meer gedetailleerd inzicht nodig in het aanbod en in de geleverde producten en kosten. Wij verwachten van de GGD dat zij deze informatie leveren.
• Van de GGD verwachten de gemeenten dat met de verdere uitwerking van Samen Sterker naast de bestuurders ook de gemeenteraden tijdig betrokken worden, op een dusdanig moment zodat zij de mogelijkheid hebben om de uitkomst van het traject wezenlijk te kunnen beïnvloeden.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
Dankzij de Regionale Ambulancevoorziening (RAV) zijn Bredanaars verzekerd van adequate ambulancezorg. Dit betekent hulpverlening op de plaats van een ongeval en goed en snel vervoer naar het ziekenhuis, binnen de verplichte aanrijtijden. Hierover zijn prestatieafspraken gemaakt met de zorgverzekeraars en de RAV. De gemeente geeft geen financiële bijdrage aan de GR RAV.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
De samenleving en het zorglandschap in Nederland veranderen snel. Dé uitdaging voor de toekomst is om de kwaliteit, de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van (acute) zorg voor iedereen te blijven garanderen, bij een toenemende vraag naar spoedzorg en een groeiend tekort aan zorgmedewerkers.

De RAV heeft het Landelijke Kwaliteitskader Ambulancezorg 2.0 verwerkt in de ontwerpbegroting 2026. Het Integraal Zorgakkoord (IZA) bevat een aantal zaken die direct van belang zijn voor de ambulancesector: acute zorg aan huis, zorgcoördinatie, bestrijding van het personeelstekort en de verbetering van (digitale) informatieoverdracht en innovatie. De landelijke beleidsagenda Toekomstbestendige Acute Zorg van het ministerie van VWS gaat hier ook op in. De kernpunten zijn: kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg, zorgcoördinatie en samenwerking in de regio. De RAV en haar ketenpartners hebben hiervoor het ROAZ-plan opgesteld dat de komende jaren verder uitgewerkt wordt. In haar begroting gaat de RAV in op de verbeterde urgentie-indeling voor spoedvervoer, die begin 2024 is geïmplementeerd. De RAV monitort die en stuurt bij waar nodig.

De RAV heeft het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2026-2029 gepresenteerd: 'Vooraan in crisis, naast je in zorg'. Dit plan bouwt voort op de inhoudelijke onderwerpen van het vorige meerjarenplan 2022-2025, maar bevat ook enkele belangrijke verschillen. De uitgangspunten van het nieuwe meerjarenbeleidsplan zijn:

• kwaliteit en paraatheid van zorg blijven verbeteren
• investeren in innovatie, ontwikkeling en onderzoek
• informatiegestuurd werken en zorg evalueren
• medewerkerstevredenheid en loopbaanontwikkeling stimuleren
• actieve samenwerking met netwerkpartners en maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Voor de gemeente is er geen (financieel) risico.

Inhoudelijke richtlijnen voor de begroting 2027

• De RAV waarborgt onder de Wet ambulancezorgvoorzieningen de kwaliteit en continuïteit van de ambulancezorg in heel haar werkgebied. De ambulancezorg dient blijvend te worden uitgevoerd zonder gemeentelijke financiële bijdragen. 
• De nieuwe urgentie-indeling ambulancezorg is naar verwachting in 2027 volledig geïmplementeerd. De nieuwe indeling kent zeven in plaats van drie urgentieniveaus. De RAV verwerkt de nieuwe urgentie-indeling in haar begroting waarbij inzage in de responstijden op A0 en A1 (voorheen A1 en A2 ritten) behouden blijft. Uitgangspunt dient te zijn dat in het hele werkgebied de responstijd voor A0 ritten met niet meer dan 5% wordt overschreden (melding-aankomst meer dan 15 minuten). 
• In haar begroting geeft de RAV aan wat het Integraal Zorg Akkoord (IZA)/ en de landelijke Beleidsagenda Toekomstbestendige Acute Zorg van VWS betekenen voor de ambulancezorg in haar werkgebied. De beleidsagenda kent drie kernpunten: Kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg, Zorgcoördinatie en Samenwerking in de regio. 
• In het werkgebied van de RAV liggen meerdere gemeenten die grenzen aan België. Grensoverschrijdende samenwerking is in de ambulancezorg van belang voor het bieden van snelle en effectieve hulp. De RAV geeft in haar begroting aan hoe deze samenwerking er uitziet en welke mogelijkheden zij ziet om de grensoverschrijdende samenwerking verder te optimaliseren. 

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma 
De gemeenschappelijke regeling Programma Schoolverzuim en Voortijdig Schoolverlaten is beter bekend onder de naam Regionaal Bureau Leren West-Brabant (RBL). In de regio werken we samen met 14 gemeenten aan het voorkomen en terugdringen van schoolverzuim en schooluitval. Hiermee krijgen alle jongeren de kans om zich op basis van eigen kwaliteiten te ontwikkelen naar de voor hen hoogst haalbare startpositie in de maatschappij. 

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Het RBL geeft met de begroting 2026 uitvoering aan het Koersplan Leerrecht en Doorstroompunt West-Brabant 2024-2026. Leerrecht en schoolaanwezigheid staan daarbij centraal.

In 2026 worden 2 nieuwe wetten van kracht. De Wet van school naar duurzaam werk wordt naar verwachting per 1 januari 2026 van kracht. Deze richt zich op de leeftijd van 18 tot 27 jaar. De wet leidt tot een uitbreiding van taken, inclusief middelen. Doorstroomcoaches worden geschoold om dit vernieuwde takenpakket uit te kunnen voeren. Daarnaast treedt de Wet terugdringen schoolverzuim in werking per 1 augustus 2026. Deze wet richt zich op de leeftijd van 5 tot en met 18 jaar. Met dit wetsvoorstel krijgen scholen meer mogelijkheden om schoolverzuim te voorkomen en terug te dringen, samen met gemeenten (leerplicht) en samenwerkingsverbanden. Vooralsnog komt hier geen uitbreiding van taken uit voort voor het RBL. We voorzien wel andere werkwijzen die beter aansluiten op schoolaanwezigheid.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
De deelnemende gemeenten staan financieel garant voor de uitvoerende (werk)organisatie RBL. De gemeente Breda is verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de begroting: 29% voor taken op niveau 1 (administratieve deel) en 59% voor taken op niveau 2 (leerplicht en doorstroompunt). De volgende risico’s zijn in beeld:

• Vaste formatie op programmamiddelen. Vanuit RBL zijn 5 vaste medewerkers werkzaam voor het regionale programma VSV. Iedere 4 jaar wordt een nieuw programma vastgesteld. Zo ook in 2026. Het RBL loopt een klein risico dat het nieuwe VSV-programma onvoldoende toereikend is om de loonkosten van deze medewerkers te dekken. Naar verwachting is er voor ten minste 3 medewerkers financiering beschikbaar via het regionale programma. Het takenpakket van de andere 2 medewerkers wordt naar verwachting ingebed in het reguliere takenpakket van RBL of stopgezet.
• De financiële situatie bij de regiogemeenten per 2026 (ombuigingen gemeentefonds) vraagt om een inkrimping of nullijn van de GR-regelingen.
  

Inhoudelijke richtlijnen voor de begroting 2027
Deze zijn nog niet bekend.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
Neovita BV is mede opgericht voor de begeleidings- en re-integratietaken, die niet (goed) in het publieke domein passen. De gemeente Breda neemt de uitvoerende en administratieve taken voor haar rekening.

Bijzondere ontwikkelingen bij de verbonden partij
Neovita BV heeft medewerkers in dienst uit de doelgroep van de Participatiewet. Zij worden gedetacheerd binnen de gemeentelijke organisatie en bij andere werkgevers. Neovita belast de loonkosten door en ontvangt van de gemeente Breda een vaste procentuele bijdrage op de loonsom.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Omdat Neovita een vast percentage op de loonsom ontvangt, is er nauwelijks sprake van risico’s. Voor het risico van hogere loonkosten door een nieuwe cao voor de doelgroep (Aan de Slag) is al eerder een voorziening gevormd. Deze is onderdeel van de doorbelaste loonkosten en komt niet ten laste van het resultaat van Neovita. 

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
Als zelfstandige uitvoeringsorganisatie van de gemeente Breda was NV BrIM (NV Bredase Investeringsmaatschappij) meer dan 50 jaar verantwoordelijk voor de uitgifte van Bredase bedrijventerreinen. Naast de verkoop en heruitgifte van bedrijventerreinkavels waren acquisitie, promotie en relatiebeheer haar belangrijkste taken. In 2016 is besloten om deze taak over te dragen aan het gemeentelijk grondbedrijf en de BrIM te ontmantelen. Sinds die tijd is er gewerkt aan het opschonen van de balans van de nv. Vanwege een aantal langlopende verplichtingen heeft dit pas onlangs geleid tot een min of meer 'schone' nv. Momenteel wordt bezien of eventuele instandhouding van de NV structuur van meerwaarde kan zijn voor de ontwikkelingen in het Innovatiedistrict Breda.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
In 2016 heeft de gemeenteraad besloten om het stimuleren van economische ontwikkelingen over te dragen aan het gemeentelijk grondbedrijf en de BrIM te ontmantelen. Sinds die tijd is gewerkt aan het opschonen van de balans van de nv. Door een aantal langlopende verplichtingen heeft dit pas onlangs geleid tot een min of meer 'schone' nv. Voor de resterende reserves geldt het volgende:

• Een bedrag van € 1 miljoen wordt ingezet als cofinanciering voor 8 projecten van de regiodeal West- en Midden-Brabant. De gemeente Breda heeft hiervoor bij de toekenning van de regiodeal in 2018 een garantstelling afgegeven. Inmiddels is de termijn voor de regiodeal afgelopen en wordt door de gemeente Tilburg de eindbalans opgemaakt. In het najaar 2025 is bekend wat dit uiteindelijk financieel voor de NV BrIM zal betekenen.
• Het restantbedrag van circa € 1,2 miljoen wordt, zoals afgesproken in het bestuursakkoord 2022-2026, ingezet voor de revitalisering van bestaande bedrijventerreinen. Voor de inzet van deze middelen moet een bestedingsvoorstel worden opgesteld.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Er zijn geen belangrijke risico's te melden.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
Het doel van REWIN is het bevorderen van de werkgelegenheid en het versterken van de economische structuur van de regio West-Brabant. De 16 West-Brabantse gemeenten en RWB zijn aandeelhouders van de BV REWIN West-Brabant. In 2030 wil West-Brabant dé voorloper zijn in de transitie naar een nieuwe economie en dé plek voor innovatieve ondernemers die daaraan bijdragen. Daar maakt REWIN zich sterk voor vanuit 2 thema’s, 4 strategische programma’s en vele projecten. Dat doen zij in samenwerking met kennisinstellingen, het onderwijs, overheden en bedrijven:

• Duurzame economie 
  • Circulair ondernemen
  • Plantbased ondernemen
• Innovatief ondernemen 
  • Start-ups & scale-ups
  • Innovatief mkb

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
NV REWIN wordt inhoudelijk aangestuurd door de Economic Board West-Brabant. De Board zet de inhoudelijke lijnen uit, ziet toe op de uitvoering en de resultaten en profileert de regio op een hoger schaalniveau. In november 2023 is de nieuwe subsidieovereenkomst voor de periode 2024-2027 getekend. Belangrijke inhoudelijke thema’s voor Breda zijn startup & scale-up en Innovatief MKB. Vanuit de Bredase sleuteltechnologieën (Robotica & AI en Games & Creatieve Technologie) wordt een verbinding gemaakt met het plantbased & circulair als belangrijkste toepassingsgebieden.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• De ambities komen op onderdelen misschien niet uit doordat de zienswijzen van de gemeenten in de regio West-Brabant uiteenlopen.
• Er is steeds meer vraag naar cofinanciering bij subsidieoproepen vanuit het Rijk en de EU. De regio West-Brabant heeft geen cofinancieringsfonds. Hierdoor kost het veel tijd en inspanning om op korte termijn alsnog geld beschikbaar te hebben voor onverwachte kansrijke projecten.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
Het Chassé Theater is een maatschappelijke instelling die met film en podiumkunsten wil bijdragen aan het geluk van alle inwoners van Breda. Theater en film laten ons genieten, reiken ons nieuwe inzichten aan over de zin van het leven en appelleren aan onze relatie tot de ander. De gezamenlijk beleefde (film)theaterervaring nodigt uit tot dialoog en maakt het mogelijk om als mens en als gemeenschap te groeien.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Het Chassé Theater zit na de coronapandemie weer in een stijgende lijn. De bezoekersaantallen zijn aanmerkelijk gestegen en het publiek heeft zijn weg naar het theater en de cinema weer gevonden. Hoewel de inkomsten uit de horeca nog achterblijven, kan weer voorzichtig gesproken worden van een gunstige exploitatie.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
De coronacrisis, de kostencrisis en de energiecrisis hebben het Chassé Theater voor grote uitdagingen gesteld. Daarbovenop komen er in de nabije toekomst kosten voor het onderhoud van het pand en de installaties. Het bijna 30 jaar oude gebouw is op een aantal punten toe aan omvangrijke vervangingen en investeringen. Samen met het theater wordt aan een plan voor de kortere en langere termijn gewerkt.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
NV Stadsherstel Breda verwerft, ontwikkelt en exploiteert monumentale objecten binnen de gemeente Breda. Hiermee dragen zij bij aan ons erfgoedbeleid.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Er zijn geen bijzondere ontwikkelingen te melden.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• Het Klapkot staat nog steeds leeg. Er zijn plannen om het Klapkot te koppelen aan café De Huiskamer. De koppeling van deze monumenten is positief beoordeeld door de gemeente via een initiatiefplan, maar er is nog geen vergunning voor aangevraagd. Omdat brouwerij De Oranjeboom de huurder van NV Stadsherstel Breda is, is er geen sprake van inkomstenderving.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma 
De netto verwervingskosten van onze aandelen in BrabantRing B.V. waren in 2023 eenmalig € 120.000. De bijbehorende kapitaallasten worden gedekt uit het budget Digitalisering.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Op 8 augustus 2023 heeft de gemeente Breda een belang van 5,2% genomen in BrabantRing B.V.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
BrabantRing B.V. is een samenwerking tussen de provincie, een aantal gemeenten en de private partij BRE EFX. De samenwerkingsafspraken zijn afgerond en BrabantRing maakt een nieuw businessplan. Verder wordt de rvc weer op volle sterkte gebracht. 

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma 
In totaal 22 grensgemeenten in de provincies Antwerpen respectievelijk Noord-Brabant vormen samen het Belgisch-Nederlands Grensoverleg (BENEGO).

Het samenwerkingsverband werd opgericht in 1968 als een informele associatie van een 11-tal gemeenten die behoren tot de provincies Noord-Brabant respectievelijk Antwerpen. In 1986 werd het samenwerkingsverband geformaliseerd tot een internationale rechtspersoon. BENEGO is juridisch een BGTS (Benelux Groepering voor Territoriale Samenwerking). In 2025 zijn de statuten van het samenwerkingsverband aangepast passend bij de BGTS status en huidige praktijk. Daarnaast wordt de samenwerking sinds de statutenwijziging als Euregio aangeduid. 

Doel is het bevorderen van grensoverschrijdend bestuurlijk overleg en grensoverschrijdende samenwerking en het behartigen van de gemeenschappelijke belangen. Om zo bedreigingen te keren én kansen te pakken, in samenwerking met alle instanties die daarbij kunnen helpen. Met als ambitie welzijn en de welvaart in het Belgisch-Nederlands grensgebied te vergroten door samenwerking tussen grensgemeenten te faciliteren.

De landsgrens die met het Verdrag van Schengen vrijwel onzichtbaar is geworden, vormt in de praktijk vaak nog een obstakel als het gaat om thema’s als klimaatverandering, grensarbeid, bestrijding van criminaliteit, milieubescherming en waterbeheersing, rampenpreventie, ambulancevervoer en openbaar vervoer. Daarnaast worden kansen die de nabijheid van het buurland biedt over en weer nog onvoldoende benut.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Het netwerk bestaat inmiddels meer dan 50 jaar en de activiteiten worden bekostigd via de jaarlijkse bijdragen van alle deelnemende gemeenten. De bekostiging wordt de komende jaren opnieuw vastgesteld.  

In 2020 is BENEGO gestart met een professionaliseringsslag voor betere samenwerking, grotere zichtbaarheid en betere externe communicatie. Daarnaast wil BENEGO het bestuurlijke netwerk versterken door gemeenten in het grensgebied die nog geen lid zijn actief uit te nodigen.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Voor de continuïteit van het grensgemeenten-netwerk is bestuurlijk draagvlak essentieel.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
De 16 gemeenten in West-Brabant werken gezamenlijk aan de nieuwe economie. Zij versterken het vestigingsklimaat en hanteren het perspectief van een Innovatieve Regio, een Plantaardige Regio en een Circulaire Regio. Voorloper zijn in de transitie naar een nieuwe economie vraagt om grote innovatiekracht van de bedrijven in de regio. Het streven is dan ook een regio met bovengemiddeld veel innovatieve start-ups, scale-ups en (spin-offs van) grootbedrijven. Daarnaast omvat deze ambitie het innovatief vermogen van het mkb, dat in de meeste gemeenten in West-Brabant de motor van de economie vormt. De regio streeft ernaar om binnen Nederland én daarbuiten een vooraanstaande positie te krijgen als innovatieve plantaardige hub. Daarnaast is de ambitie dat de circulaire economie van West-Brabant functioneert als een lerend ecosysteem van bedrijven, gemeenten, kennisinstellingen en gemeenschappen.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
In het voorjaar van 2024 is een actieprogramma vastgesteld met een aangescherpte focus. Bepaalde onderwerpen passen daar niet meer bij, zoals mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling. Deze werkgebieden zijn een logisch onderdeel van de verstedelijkingsopgaven in de stedelijke regio's Breda-Tilburg en De Baronie en sluiten het beste aan op de schaal van de Daily Urban Systems. In 2024 en 2025 zijn deze voormalige RWB-taken daarom overdragen aan de stedelijke regio’s. De aangepaste koers van RWB betekent dat de 4 commissies van advies plaatsmaken voor 3 thematische programma’s: Plantaardig, Circulair en Innovatief. Deze programma's zijn ook verwerkt in de regiodeal die nog tot en met 2028 loopt en waarvoor het Rijk € 15 miljoen heeft toegekend.

Het algemeen bestuur van Regio West-Brabant heeft op 4 december 2024 de bestuurlijke begeleidingsgroep RWB nieuwe stijl ingesteld. Deze groep ontwerpt denkrichtingen rond 3 dimensies: de strategische agenda en shared services binnen RWB, de relatie tussen RWB en de stedelijke regio’s en de congruentie tussen de activiteiten van RWB en REWIN in West-Brabant. Nadat deze denkrichtingen zijn besproken met het algemeen bestuur volgt eventuele besluitvorming.

RWB heeft in maart 2025 het werkplan Nieuwe Economie voor 2025 en 2026 vastgesteld.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• De slagingskans van regionale projecten is afhankelijk van de (vaak personele) inzet van gemeenten.
• De basisfinanciering van de GR staat onder (toenemende) druk door uiteenlopende zienswijzen over het commitment vanuit de deelnemende gemeenten en door minder inkomsten (‘ravijnjaar’).
• Een groot deel van de inkomsten bij RWB komt vanuit subsidies. Als de mogelijkheden voor subsidies verminderen, heeft dit financiële consequenties.
• Om aan de subsidie-eisen te voldoen, worden er activiteiten verricht. Daarbij wordt rekening gehouden met het voorlopig toegekende bedrag. Er bestaat een kans dat de subsidieverstrekker het bedrag aan het eind van het project lager vaststelt.
• Er ontstaat onduidelijkheid voor derden nu taken deels bij RWB en deels bij de stedelijke regio’s liggen.

Specifieke financiële richtlijn voor de begroting 2027
Bij de uitvoeringsgerichte taak 'kleinschalig collectief vervoer' geldt een aangepaste vervoersprijs per eenheid op basis van de branchegerichte NEA-index. Verder worden de vervoerslasten begroot aan de hand van het verwachte gebruik van de vervoersvoorziening. De doorbelasting van kosten aan gemeenten en de provincie vindt plaats op basis van realisatie.

Inhoudelijke richtlijnen voor de begroting 2027
In de begroting 2026 wordt aangegeven:

• welke resultaten uit het actieprogramma 2024-2028 in 2026 worden behaald en welke doelen voor 2027-2028 zijn gepland
• wat de financiële en personele inzet van RWB hierbij is en welke aanvullende middelen (capaciteit en financiën) er worden gevraagd van de gemeenten
• hoe de verbinding wordt gelegd met het onderwijs en het bedrijfsleven bij de uitvoering van het actieprogramma
• hoe de samenwerking met de stedelijke regio’s en REWIN wordt ingericht voor de uitvoering van de actieagenda

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
Deze GR omvat de blijvende nazorgverplichtingen van 10 deelnemende gemeenten voor de stortplaatsen Bavel-Dorst en Zevenbergen. De regionale stortplaats Zevenbergen valt onder de Wet milieubeheer. De GR is eigenaar van de gronden en is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de locatie. Dit wordt door Attero uitgevoerd. Hiervoor is een pre-nazorgovereenkomst afgesloten. Op basis van de hoeveelheden gestort afval is daarnaast vastgelegd dat de GR voor 80,7% en Attero voor 19,3% bijdraagt aan de (pre)nazorgkosten. De afvalstoffenberging Bavel-Dorst valt onder de Omgevingswet. Eigenaar en exploitant is Sweco Nederland B.V. Sinds 2002 is het nazorgplan onderdeel van de vergunning en is het nazorgfonds overgedragen aan de GR. 

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Er was een meningsverschil tussen de exploitanten en de provincie Noord-Brabant door een aanzienlijke daling van de rekenrente en daarmee een aanzienlijke stijging van de doelvermogens. Daarop hebben de betrokken partijen een overeenkomst afgesloten om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de doelvermogens omlaag te brengen. Ook was hierin opgenomen dat de provincie gedurende de looptijd geen heffingsaanslag zou opleggen. Deze overeenkomst liep van juni 2019 tot en met juni 2024. Vanaf het aangaan van deze overeenkomst werd er gesproken over een verlenging van de overeenkomst met 5 jaar. Begin 2024 heeft Gedeputeerde Staten een nieuwe ALM-studie en een hieraan gekoppelde nog lagere rekenrente vastgesteld (3,45%). Hierdoor loopt het verschil tussen de gelden in het nazorgfonds en het benodigde doelvermogen verder op. Daarnaast heeft de provincie begin 2024 aangegeven dat zij niet bereid is om de overeenkomst ongewijzigd voort te zetten. Zij heeft aangegeven naheffingsaanslagen op te gaan leggen op basis van de (nog te actualiseren) nazorgplannen. Ook heeft de provincie voor het eerst aangegeven dat de stortplaats op basis van de Wet milieubeheer moet worden overgedragen aan het bevoegd gezag (de provincie). Hier kan eventueel gemotiveerd van afgeweken worden. Juristen van de exploitanten en de provincie gaan gezamenlijk in gesprek met het ministerie van I&W over de interpretatie van de memorie van toelichting over de termijn van de overdracht.

Voor de stortplaats Bavel-Dorst is het materiaalonderzoek naar de kwaliteit van de bovenafdichting afgerond. De levensduur van deze afdichting kan worden opgehoogd van 50 naar 100 jaar. Onderzocht wordt wat dit betekent voor het doelvermogen. Verder wordt onderzocht of het doelvermogen van Bavel-Dorst ingezet kan worden om te voldoen aan de heffing. Dit zou betekenen dat dit doelvermogen de komende jaren opnieuw aangevuld moet worden om geen onnodige financiële risico’s te lopen. 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
De provincie heeft begin 2024 de rekenrente formeel vastgesteld op 3,45% naar aanleiding van de ALM-studie. Zij heeft een signaal afgegeven dat er een naheffingsaanslag wordt opgelegd op basis van de (nog te actualiseren) nazorgplannen. Dit is meegenomen in het risicoprofiel van Breda. 

Lopende risico's:

• een herziening van het juridisch kader door het Rijk (Leemtewet)
• meer regie door het Rijk, wat mogelijk leidt tot een gezamenlijk landelijk beleggingsfonds en het aanhouden van een rekenrentemethodiek die is gebaseerd op historisch gerealiseerde rendementen
• de termijn van overdracht van de stortplaats Zevenbergen aan de provincie

Inhoudelijke richtlijnen voor de begroting 2027
We hebben geen inhoudelijke richtlijnen meegegeven.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
De Omgevingsdienst Midden- en West Brabant (OMWB) werkt vanuit het omgevingsrecht aan een schone, duurzame en veilige leefomgeving. Dit gebeurt in opdracht van de provincie Noord-Brabant en de 25 gemeenten in Midden- en West-Brabant en in samenwerking met (keten)partners. 

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Het overgrote deel van het werk bestaat uit de reguliere vergunningverlening, het toezicht, de handhaving en de advisering over inhoudelijke onderwerpen, zoals jaarlijks vastgelegd in het werkprogramma. Milieuwetten zijn divers en complex. Eén daarvan is de Kaderrichtlijn Water (KRW), waarbij de kwaliteit van het oppervlaktewater vóór 2027 aanzienlijk verbeterd moet worden, in samenwerking met het waterschap. Daarbij is het van belang dat de verbeterde waterkwaliteit in 2027 en de jaren daarna in stand blijft of verder wordt verbeterd.

De aanbesteding voor een geodatabase en GIS-viewer wordt in de loop van 2025 afgerond. In 2026 gaat de OMWB aan de slag met de implementatie van de nieuwe software en het opzetten van het GIS/GEO-team. Hiermee krijgt de OMWB nieuwe mogelijkheden om actuele data over de leefomgeving actief beschikbaar te stellen aan collega's, deelnemers en andere ketenpartners via digitale kaarten. Daarnaast kan de OMWB daarmee verschillende datasets in kaartlagen combineren en complexere analyses maken. Verder zal GIS/GEO worden ingezet om dossiers inzichtelijk te maken voor de deelnemers. 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• Inhuur versus vast personeel: vanwege de krapte op de arbeidsmarkt lukt het niet altijd om vacatures (tijdig) in te vullen. In sommige gevallen kiest de organisatie ervoor om specialistische kennis in te huren. Deze externe inzet is duurder dan de uitvoering met eigen personeel. Om dit risico te beperken, wordt passende sturing toegepast op de inzet van personeel.
• Transitie mens en systeem: de opleidingseisen voor medewerkers blijven veranderen. Naast de inhoud van het werk worden ook andere digitale vaardigheden gevraagd. De kans bestaat dat niet alle medewerkers aan deze nieuwe eisen kunnen voldoen. Om dit risico te beperken, wordt zorgvuldig personeelsbeleid uitgevoerd met een adequaat opleidingsprogramma.
• Problematiek op de arbeidsmarkt: de vaste formatie is nog niet op peil. De OMWB werkt ook met trainees en net afgestudeerden. Het risico is hierdoor al wel afgenomen.
• Bovenmatig verzuim: het blijft lastig te bepalen hoe de financiële impact hiervan zich ontwikkelt.
• Invoering Omgevingswet: ondanks de voorbereidingen heeft de invoering van de wet een enorme impact op de taakuitvoering. De exacte impact blijft deels nog onduidelijk.
• Cybercriminaliteit.
• Wet DBA/VBAR en controle op de schijnzelfstandigheid van zzp’ers: er wordt actief gewerkt aan het beëindigen van alle zzp-constructies. Waar mogelijk volgt een omzetting naar een dienstbetrekking of een spoedige werving van vervangend, eigen personeel.

Inhoudelijke richtlijnen voor de begroting 2027
De OMWB is gevraagd om inzichtelijk te maken wat het effect is van de implementatie van het GIS/GEO-systeem.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
De Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant (Veiligheidsregio MWB) is een netwerkorganisatie. Daarin werken 24 gemeenten, de brandweer, de politie, de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) en het Openbaar Ministerie samen aan veiligheid. Vaste samenwerkingspartners zijn waterschappen, de GGD, de Omgevingsdienst en Defensie. Daarnaast werkt de Veiligheidsregio MWB samen met een omvangrijk netwerk van partijen. 

De Veiligheidsregio MWB is ook een krachtige en gerespecteerde hulpdienst. Met haar brandweerteams, crisisteams en centralisten staat zij 24/7 klaar om hulp te bieden. De crisisorganisatie van de GHOR staat klaar op het moment dat vanwege een ramp of crisis de balans tussen zorgvraag en -aanbod bedreigd of verstoord wordt. De Veiligheidsregio MWB werkt hecht samen met hulpverleners, bestuurders, ondernemers en inwoners aan een veilige en veerkrachtige samenleving. Ze houdt risico’s voorspelbaar en hanteerbaar door de samenleving erop voor te bereiden, de juiste middelen in te zetten en bij te dragen aan herstel. 

De Veiligheidsregio MWB voegt waarde toe aan de omgeving. Zij werkt samen aan veiligheid en veerkracht. Daarnaast stimuleert zij de redzaamheid in de samenleving, draagt ze bij aan een veilige leefomgeving en levert ze hulpvaardige en slagvaardige inzet. De Veiligheidsregio MWB voert veiligheidstaken uit tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. Zij werkt samen, is duurzaam, werkt informatiegestuurd en organiseert zichzelf wendbaar. Ze staat 24/7 klaar voor al haar inwoners en bedrijven.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
De Veiligheidsregio MWB werkt met een meerjarenbeleidsplan, dat in 2023 is vastgesteld voor de periode 2023-2027. Het plan is gebaseerd op het Regionale Risicoprofiel voor Midden- en West-Brabant en de uitkomsten van de bestuurlijke taakdiscussies in 2021 en 2022. Dit beleidsplan zorgt voor continuïteit in de hulp- en dienstverleningstaken en waarborgt dat de Veiligheidsregio MWB flexibel en wendbaar blijft om met veranderingen om te gaan.

De Veiligheidsregio MWB wordt geconfronteerd met nieuwe veiligheidsvraagstukken door onder meer geopolitieke spanningen, klimaatverandering en de energietransitie. Daarbij zorgt de veranderende bevolkingssamenstelling, onder meer door de vergrijzing, voor nieuwe uitdagingen op het gebied van zelfredzaamheid. Ook de risico’s op het gebied van informatieveiligheid hebben impact op de organisatie. In 2024 besloot het bestuur om zijn koers aan te scherpen, met als doel de samenleving en de hulpverlenende organisaties weerbaarder te maken. Dit gebeurde binnen het bestaande beleid en zonder extra middelen.

De dreigende krimp in de bijdragen vanuit het Rijk (BDUR) en de gemeenten kan ertoe leiden dat de taakuitvoering en de dienstverlening van de Veiligheidsregio MWB in de toekomst op een ander niveau komen te liggen. Dat heeft effect op gemeenten en hun inwoners en ondernemers. De kosten binnen de Veiligheidsregio MWB stijgen door oplopende prijzen, vooral voor energie en onderhoud. Deze hogere kosten komen terug in de rapportages en begrotingswijzigingen van de Veiligheidsregio MWB, een organisatie met veel personeel, voertuigen, materieel en vastgoed. Ook stijgen de kosten voor informatieveiligheid.

Om deze financiële uitdagingen het hoofd te bieden, is de Veiligheidsregio MWB eind 2024 gestart met 2 inhoudelijke onderzoeken om te kijken naar structurele bezuinigingsmogelijkheden. Het gaat daarbij om het brandweerdekkingsplan en de taakuitvoering risicobeheersing. Dit onderzoek raakt de basis van de dienst- en hulpverlening en kan ook effect hebben op de gemeentelijke taakuitvoering, omdat de wet- en regelgeving niet verandert. Daarom moet dit extra zorgvuldig gebeuren. In de loop van 2025 worden de eerste uitkomsten hiervan besproken in het bestuur van de Veiligheidsregio MWB.

Sommige brandweerposten in de regio hebben moeite om te komen tot 100% bezetting, wat invloed heeft op de beschikbaarheid en snelheid van de hulpverlening. Een tankauto rijdt alleen uit als deze volledig bezet is. Daardoor kan het gebeuren dat uiteindelijk een ploeg van een andere post eerst moet worden ingezet. Het blijft dus een uitdaging om voldoende brandweervrijwilligers te hebben en te behouden, ook door vergrijzing en veranderingen in wet- en regelgeving. In Breda is dit overigens gelukkig geen knelpunt.

De FLO-bijdrage van Breda (Functioneel Leeftijdsontslag) zal de komende jaren waarschijnlijk stijgen doordat personeel later dan voorzien gebruikmaakt van de FLO-regeling, die door de betreffende gemeenten gedekt wordt.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
De Veiligheidsregio MWB onderkent diverse risico’s, waarvan sommige niet volledig beheersbaar zijn. Voor deze risico’s zijn geen verzekeringen of voorzieningen getroffen. Risico’s worden beoordeeld op basis van hun impact op de continuïteit, het imago, het bestuur en de financiën. De Veiligheidsregio MWB noemde in haar begroting 2026 de volgende risico’s:

• Vrijwilligheid. Het vinden en behouden van voldoende vrijwilligers blijft een uitdaging, mede door vergrijzing en uitstroom. Ondanks een toename van 33 vrijwilligers in 2024 blijft werving cruciaal. De financiële impact is hierdoor iets afgenomen.
• Europese deeltijdrichtlijn brandweervrijwilligers. De richtlijn stelt dat gelijke arbeid gelijk beloond moet worden, wat gevolgen heeft voor de inzet van vrijwilligers. Structurele inzet van vrijwilligers wordt onzeker en kostbaar. Landelijk beleid ontbreekt nog; de financiering is onderwerp van overleg met het Rijk.
• Informatieveiligheid. De Veiligheidsregio MWB moet voldoen aan strengere eisen door de mogelijke aanwijzing als vitale infrastructuur. Een audit in 2024 leidde tot een verbeterplan op basis van de BIO-normen. Cyberdreigingen zoals ransomware vormen een groeiend risico, met mogelijke boetes en financiële schade als gevolg.
• Continuïteit ICT. Bij een crisis kan de uitval van vitale ICT leiden tot vertraging of verstoring van de inzet. Er zijn maatregelen genomen, zoals kwetsbaarheidsanalyses en scenario-oefeningen. In 2025 wordt gewerkt aan een organisatiebreed continuïteitsplan.
• Tweede loopbaanbeleid. Brandweermedewerkers met 20 dienstjaren in een 24-uursfunctie stromen door naar andere functies. Dit brengt financiële en organisatorische gevolgen met zich mee, zoals opleidings- en vervangingskosten. Tot 2027 loopt er een onderzoek naar duurzame inzetbaarheid. Uitstelregelingen zijn tijdelijk mogelijk.
• Omgevingswet. De wet vraagt om nieuwe werkwijzen en extra capaciteit voor risicobeheersing. Er is behoefte aan 3 extra fte en structureel € 240.000 extra budget, maar de financiering vanuit het Rijk is nog onzeker. In 2025 wordt onderzocht wat de inhoudelijke en financiële impact is.
• Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra). De invoering van de Wnra is uitgesteld voor veiligheidsregio’s vanwege de complexe personeelsstructuren. De impact op de arbeidsvoorwaarden en het werkgeverschap is groot, maar besluitvorming wordt pas na 2025 verwacht. De financiële gevolgen zijn nog niet goed in te schatten.
• Stijgende loon- en prijsontwikkeling. De kosten voor onderhoud, energie en materialen stijgen fors, vaak boven de reguliere indexatie. Dit leidt tot financiële tekorten, waarvan een deel niet structureel kan worden opgevangen. Circa € 326.000 aan energiekosten blijft ongedekt binnen de begroting.
• Beroepsziekten en stressgerelateerde gezondheidsklachten. Een landelijke regeling voor PTSS als beroepsziekte is in ontwikkeling, inclusief terugwerkende kracht. Dit kan leiden tot financiële risico’s voor veiligheidsregio’s bij een uitblijvende bijdrage vanuit het Rijk. Preventie en erkenning staan centraal in de regeling.
• Safety Village. Door het personeelsverloop is meer opleiding nodig, wat druk legt op Safety Village. Jaarlijks zijn 2 extra manschapklassen nodig, wat € 150.000 kost. In 2025 wordt een businesscase opgesteld voor de uitbreiding, vernieuwing en vergunbaarheid van de locatie.
• Post Moerdijk Haven. Vanaf 2027 vervalt de bijdrage vanuit de bedrijven door de beëindiging van de PPS, terwijl de kosten doorlopen. Deze structurele kostenstijging van € 893.000 wordt tijdelijk opgevangen uit de reserves. Vanaf 2029 wordt deze opgenomen in de gemeentelijke bijdragen.
• Aansprakelijkheid bij niet-verzekerbare risico's. Er bestaat een risico op juridische claims en kosten die niet gedekt zijn door verzekeringen. Deze kunnen onverwacht en financieel belastend zijn voor de organisatie.

Beleidsmatige richtlijnen voor de begroting 2027
In de kaderbrief 2027 geeft de Veiligheidsregio MWB aan welke activiteiten dat jaar centraal staan. Verder maakt zij daarin de uitkomsten zichtbaar van het onderzoek naar mogelijke bezuinigingen. De besluitvorming op basis daarvan en de veranderingen in de bijdragen van de gemeenten komen ook terug in de kaderbrief 2027.

Specifieke financiële richtlijnen voor de begroting 2027
De Veiligheidsregio MWB stelt een sluitende begroting op en maakt inzichtelijk welke risico’s er zijn voor de eigen organisatie en voor de deelnemende gemeenten. 

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
De Coöperatieve Vereniging Midwaste Milieu U.A. is begin 2009 opgericht. Zij omschrijven hun missie als volgt: 'Samen brengen we de circulaire economie tot stand tegen aanvaardbare maatschappelijke kosten. Afval omzetten naar grondstoffen en die terugbrengen in de keten: dat is onze kerntaak.'

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
De strategische doelen uit het meerjarenplan 2025-2030 zijn: 

• de VANG recycledoelstelling: in 2030 moet 65% van al het afval gerecycled worden
• R-ladder SMART gemaakt: maximaal terugwinnen van grondstoffen en duurzame energie (meer hergebruik)
• maximale participatie van leden

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• De prijzen, debiteuren en de beschikbare verwerkingscapaciteit vormen een belangrijk risico.
• De prijsrisico’s zijn het grootst in markten die beheerst worden door wereldmarktprijzen, zoals bij papier.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
Het Zorg- en Veiligheidshuis (ZVH) Baronie Breda is een samenwerkingsverband van justitiële diensten en zorginstellingen, onder regie van de gemeenten in district De Baronie. Het ZVH wordt ingezet op veiligheidscasuïstiek die zo complex is dat de reguliere werkwijze binnen een keten niet meer werkt. De ambitie is en blijft om samen te werken met partners bij de zorg voor slachtoffers van mensenhandel, het voorkomen van radicalisering en extremisme en de re-integratie van ex-gedetineerden. Met een doelgerichte en persoonsgerichte aanpak realiseert het ZVH onder centrale regie een doorbraak bij het stoppen van ernstige overlast, het terugdringen van de dreiging van geweld en het voorkomen van maatschappelijke uitval. 

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Het werk van het ZVH wordt gekenmerkt door een toename in complexiteit en intensiteit van de casuïstiek. De verzwaring van de problematiek, mede door ambulantisering en het tekort aan forensische en beschermde woonvoorzieningen, vraagt om meer maatwerk en samenwerking. Tegelijkertijd groeit het aantal meldingen, vooral rond personen met verward gedrag, jeugdige overlastgevers en signalen van mensenhandel.

De invoering van de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS) maakt een herziening van het samenwerkingsconvenant en een herpositionering van de partners noodzakelijk. Dit vraagt om bestuurlijke afstemming en investeringen in governance en privacystructuren.

Daarnaast is er sprake van maatschappelijke trends, zoals polarisatie, verslavingsproblematiek en de opkomst van anti-institutioneel gedachtengoed, die het werkveld beïnvloeden. Het ZVH speelt hierop in door kennisdeling, netwerkversterking en het agenderen van knelpunten bij het bestuur en bij landelijke platforms. De behoefte aan structurele investeringen in zorgcapaciteit en netwerkcoördinatie blijft onverminderd groot.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij
Het personeel van het ZVH is in dienst bij de gemeente Breda. Daar ligt ook deels het financiële risico. Dit is voor ziekte en arbeidsongeschiktheid over de deelnemers verdeeld met een convenant. Dit verlaagt het risico van de gemeente Breda. 

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
De Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB) verzorgt de heffing en inning van algemene belastingen voor de gemeente Breda die door een aanslag zijn opgelegd. Zij verzorgt ook de waardering van WOZ-objecten, de afhandeling van bezwaar- en beroepsprocedures tegen WOZ-beschikkingen en de beleidsadvisering over gemeentelijke heffingen. De gemeente is lid van het algemeen en het dagelijks bestuur van de BWB.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Veranderende wet- en regelgeving en behoeften bij de deelnemende gemeenten leiden ertoe dat de eisen aan de BWB toenemen. Bijvoorbeeld op het gebied van informatiebeveiliging en privacy, de invoering van de rechtmatigheidsverantwoording, de accountantscontrole en de informatievoorziening. Daarnaast ligt er een wens om meer in control te komen.

Een belangrijke verandering die in de begroting 2026 is verwerkt, is de overheveling van de proceskostenvergoedingen naar de belastingadministratie. Het totale risicoprofiel van de BWB is licht toegenomen. 

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• Er is een voorziening getroffen voor voormalig personeel. Deze voorziening wordt periodiek beoordeeld. Blijkt deze ontoereikend te zijn, dan moet deze worden aangevuld. Het berekende risico is € 275.000.
• Door ontwikkelingen op de kapitaalmarkt kan de rente zakken, waardoor de opbrengsten achterblijven. Het berekende risico is € 150.000.
• De handhaving van de Belastingdienst op de wet DBA (schijnzelfstandigheid) kan ervoor zorgen dat een zzp’er die wordt ingehuurd door de BWB achteraf wordt aangemerkt als werknemer. Dit kan leiden tot de nabetaling van loonheffingen, boetes en rente, en tot arbeidsrechtelijke gevolgen. In 2025 wordt de inhuur van zzp’ers verder afgebouwd. Naar verwachting wordt er eind 2025 nog maar beperkt gebruikgemaakt van zzp’ers. Daarnaast worden er nieuwe overeenkomsten gesloten waarbij een duidelijk resultaat wordt afgesproken. Het berekende risico is € 90.000.
• De uitvoering van de AVG is extra risicogevoelig voor een datagestuurde organisatie als de BWB. Ondanks alle maatregelen blijft het risico aanwezig van een datalek. Het berekende risico is € 55.000.
• De economie zorgt voor krapte op de arbeidsmarkt. Dat maakt het moeilijker en tijdrovender om cruciale functies in te vullen. Er is een berekend risico van € 40.000.

Inhoudelijke richtlijnen voor de begroting 2027
We hebben geen inhoudelijke richtlijnen meegegeven.

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
NV Enexis Holding zorgt voor:

• het in stand houden, beheren, exploiteren en uitbreiden van distributie- en transportnetten
• het distribueren en transporteren van energie
• het uitvoeren van alle taken van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
In 2020 plaatste Enexis een converteerbare hybride lening van € 500 miljoen bij haar aandeelhouders (provincies en gemeenten). Dit deed Enexis om stijgende investeringen in de energietransitie te bekostigen. Daarnaast zorgt deze converteerbare lening voor een goede rating bij de ratingbureaus en behoudt Enexis goede toegang tot de kapitaalmarkt tegen gunstige condities. De lening is achtergesteld en loopt maximaal 60 jaar. In 2030 en iedere 10 jaar daarna, heeft Enexis Holding het recht om de lening vervroegd af te lossen. De lening kan onder bepaalde voorwaarden ook in zijn geheel omgezet worden in eigen vermogen. De gemeente Breda participeerde naar rato van haar aandelenkapitaal in deze lening.

Enexis blijft werken aan oplossingen voor een duurzame energievoorziening. Met het oog op excellent netbeheer en het versnellen van de energietransitie heeft Enexis 4 prioriteiten:

• veilig werken
• klantgedreven werken
• verbeterprojecten voor de klant
• versnellen van de energietransitie

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• een tekort aan netwerkcapaciteit voor de energietransitie
• de effecten van de energietransitie en de reguleringsmethodiek op de financiële positie
• ongeautoriseerd gebruik van data en/of systemen

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
Brabant Water zorgt voor de winning, productie en distributie van drink- en industriewater in Noord-Brabant. 

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Er zijn geen bijzondere ontwikkelingen.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• de klimaatveranderingen
• de kwaliteit van het grondwater
• de veroudering van het netwerk
• de informatiebeveiliging en de fysieke beveiliging

Bijdrage van de verbonden partij aan het programma
De BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk (sociaal) belang. Met speciale financiële diensten draagt de BNG Bank bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen. De aandelen van de BNG Bank zijn voor de helft van de Staat. De andere helft is in het bezit van gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap.

De belangrijkste beleidsontwikkelingen bij de verbonden partij
Er zijn geen bijzondere ontwikkelingen.

De belangrijkste risico’s bij de verbonden partij

• kredietrisico's
• ICT
• toenemende regelgeving en de impact daarvan op de organisatie